Vikipediya

Bolalik va o'smirlik davridagi depressiya holati

Depressiya - bu uzoq davom etadigan baxtsizlik yoki asabiylashish bilan tasvirlangan ruhiy kasallik bo'lib, charchoq, befarqlik, uyqu muammolari, ishtahani yo'qotish va ishtiyoqni yo'qotish kabi somatik va kognitiv belgilar va alomatlar turkumi bilan birga keladi; shuning bilan birga o'zini past baholash yoki qadrsizlik; diqqatni jamlashda qiyinchilik yoki qat'iyatsizlik; yoki o'lim yoki o'z joniga qasd qilish haqidagi takroriy fikrlarni o'z ichiga oladi. Bolalik va o'smirlik davridagi depressiya kattalardagi asosiy depressiv buzilishlarga o'xshab ketadi, shunga qaramasdan yosh bemorlarda kattalarda ko'proq uchrab turadigan qayg'uli, bo'sh yoki umidsiz his-tuyg'ular o'rniga asabiylashish yoki xatti-harakatlarning buzilishi kuzatilishi mumkin.[1] Stress ostida bo'lgan, yo'qolgan yoki boshqa asosiy kasalliklarga duchor bo'lgan bolalarda depressiya xavfi yuqori bo'ladi. Bolalik depressiyasi ko'pincha ruhiy kasalliklar bilan birga boshqa ruhiy kasalliklardan tashqarida uchraydi; eng keng tarqalgan turlari anksiyete buzilishi va xatti-harakat buzilishi . Depressiya oilalarda ham uchrab turadi [2] 2016 yilda Cochrane sharhida kognitiv xatti-harakatlar terapiyasi (KHT), uchinchi to'lqin KHT va shaxslararo terapiya kabilar depressiyaning oldini olishda kichik ijobiy foyda ko'rsatdi.[3] Psixologlar depressiya bilan og'rigan bolalar va o'smirlarga yordam berish uchun turli xil davolash usullarini ishlab chiqdilar, garchi bolalik depressiyasini psixiatrik kasallik sifatida tashxislashning qonuniyligi ham da baholash va davolashning turli usullarining samaradorligi bahs-munozarali bo'lib qolmoqda.

Bolalikdagi kayfiyat buzilishi tasvirlangan san'at asari Mark-Entoni Makon tomonidan

Asosiy stavkalar va tarqalish tahrir

Bolalar va o'smirlarning taxminan 8 foizi depressiyadan aziyat chekmoqda.[4] 2016 yilda konsultatsiya markaziga tashrif buyurgan talabalarning (o'smirlarning) 51 foizi tashvish (xavotirlanish), shu bilan birga depressiya (41 foiz), munosabatlar tashvishlari (34 foiz) va o'z joniga qasd qilish fikri (20,5 foiz) borligini xabar qildi.[5] Ko'pgina talabalar bir vaqtning o'zida bir nechta turlarini boshdan kechirishgan. Tadqiqotlarning ko'rsatishicha, G'arb madaniyatlarida katta depressiv buzuqlik bilan og'rigan bolalarning tarqalishi boshlang'ich maktab o'quvchilari orasida 1,9% dan 3,4% gacha.[6] O'smirlar orasida 9% gacha ma'lum bir daqiqada depressiya mezonlariga javob beradi va taxminan 20% o'smirlik davrida depressiyani boshdan kechiradi.[7] Tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, depressiv epizod tashxisi qo'yilgan bolalarda besh yil ichida buni takrorlanish darajasi 70% ni tashkil qiladi.[6] Bundan tashqari, depressiya bilan og'rigan bolalarning 50 foizi kattalar davrida kamida bir marta takrorlanadi .[8] 15 yoshgacha bo'lgan depressiya darajasida gender farqi bo'lmasa ham, bu yoshdan keyin ayollar orasida erkaklarnikiga nisbatan ikki baravar ko'payadi. Lekin, takrorlanish tezligi va simptomlarning og'irligi bo'yicha jinslar farqi yo'q.[9] Ushbu topilmalarni tushuntirishga urinib, bir nazariya o'smirlik davridagi ayollar erkaklarnikiga qaraganda o'rtacha depressiya uchun ko'proq xavf omillariga ega ekanligini ta'kidlaydi. Keyinchalik bu xavf omillari depressiyaning boshlanishini qo'zg'atish uchun o'smirlik rivojlanishining odatiy stresslari va qiyinchiliklari bilan birlashadi.[10] Yoshlik va o'smirlik davridagi ruhiy tushkunlikga, ta'sirlangan shaxs uchun keyinchalik hayotda paydo bo'lishi mumkin bo'lgan keng ko'lamli natijalar bilan bog'liq bo'ladi Ushbu natijalardan ba'zilari jismoniy va ruhiy salomatlik, ijtimoiy faoliyatdagi muammolar va o'z joniga qasd qilishdir.[11]

  1. ↑ „Childhood and adolescent depression: a review of the past 10 years. Part I“. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry. 35-jild, № 11. November 1996. 1427–1439-bet. doi:10.1097/00004583-199611000-00011. PMID 8936909. {{cite magazine}}: Invalid |display-authors=6 (yordam)
  2. ↑ American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. The Depressed Child, "Facts for Families," No. 4 (5/08)
  3. ↑ „Cognitive behavioural therapy (CBT), third-wave CBT and interpersonal therapy (IPT) based interventions for preventing depression in children and adolescents“. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2016-jild, № 8. August 2016. CD003380-bet. doi:10.1002/14651858.CD003380.pub4. PMC 8407360. PMID 27501438.
  4. ↑ „Strategies and challenges in the management of adolescent depression“. Current Opinion in Psychiatry. 25-jild, № 1. January 2012. 7–13-bet. doi:10.1097/yco.0b013e32834de3bd. PMID 22156932.
  5. ↑ The Association for University and College ... - AUCCCD. www.aucccd.org/assets/documents/aucccd 2016 monograph - public.pdf.
  6. ↑ 6,0 6,1 „Depressive disorders in childhood. I. A longitudinal prospective study of characteristics and recovery“. Archives of General Psychiatry. 41-jild, № 3. March 1984. 229–237-bet. doi:10.1001/archpsyc.1984.01790140019002. PMID 6367688.
  7. ↑ „Guidelines for Adolescent Depression in Primary Care (GLAD-PC): Part II. Treatment and Ongoing Management“. Pediatrics. 141-jild, № 3. March 2018. doi:10.1542/peds.2017-4082. PMID 29483201.
  8. ↑ „Mood disorders in children and adolescents: an epidemiologic perspective“. Biological Psychiatry. 49-jild, № 12. June 2001. 1002–1014-bet. doi:10.1016/s0006-3223(01)01129-5. PMID 11430842.
  9. ↑ „Development of depression from preadolescence to young adulthood: emerging gender differences in a 10-year longitudinal study“. Journal of Abnormal Psychology. 107-jild, № 1. February 1998. 128–140-bet. doi:10.1037/0021-843x.107.1.128. PMID 9505045.
  10. ↑ „The emergence of gender differences in depression during adolescence“. Psychological Bulletin. 115-jild, № 3. May 1994. 424–443-bet. doi:10.1037/0033-2909.115.3.424. PMID 8016286.
  11. ↑ Maughan, Barbara; Collishaw, Stephan; Stringaris, Argyris (Feb 2013). „Depression in Childhood and Adolescence“. J Can Acad Child Adolesc Psychiatry. 22-jild, № 1. 35–40-bet. PMC 3565713. PMID 23390431. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Bolalik_va_o%27smirlik_davridagi_depressiya_holati&oldid=4207824" dan olindi