Boshqirdiston Respublikasi madhiyasi

Audio
	Boshqirdiston Respublikasi madhiyasi fayl; yordam;

	Boshqirdiston Respublikasi madhiyasi
Soʻz muallif(lar)i	Ravil Bikbayev, Rashit Shakur (Boshqird tilida); Farit Idrisov, Svetlana Churayeva (Rus tilida)
Bastakor	Farit Idrisov
Qabul qilindi	2008-yil 18-sentyabr
Audio
	Boshqirdiston Respublikasi madhiyasi fayl; yordam;

Boshqirdiston Respublikasi davlat madhiyasi – Rossiya Federatsiyasining federal subʼekti hisoblangan Boshqirdiston Respublikasining mintaqaviy madhiyasi boʻlib, 1993-yil 12-oktyabrda va rasman 2008-yil 18-sentyabrda qabul qilingan. Davlat madhiyasi sifatida Boshqirdiston Respublikasi Konstitutsiyasining 112-moddasiga qonuniy jihatdan belgilab qoʻyilgan. Madhiya Boshqirdiston milliy ramzlaridan biri hisoblanadi^[1].

Tarix

Madhiyaning rasmiy matni respublikaning ikkita rasmiy tillarida: boshqird va rus tillarida mavjud. Boshqird tilidagi matn mualliflari Ravil Bikbayev va Rashit Shakurov, rus tilidagi matni esa Farit Idrisov va Svetlana Churayeva tomonidan yozilgan. Ohangni Farit Idrisov bastalagan.

Madhiya birinchi marta 1993-yil 12-oktyabrda Boshqirdiston Respublikasining „Boshqirdiston Respublikasining Davlat madhiyasi toʻgʻrisida“gi qonuni bilan tasdiqlangan^[2]^[3]. Madhiya musiqasi dastlab Farit Idrisov tomonidan 1990-yil 11-oktabrda yaratilgan va keyinchalik madhiya uchun ishlatilgan. Musiqa boshqird xalq qoʻshigʻi hisobalangan „Ural“ qoʻshigʻi uchun ham ishlatiladi^[4]^[5].

1999-yil 6-iyulda davlat madhiyasini ijro etish va qoʻllash tartibi toʻgʻrisida „Boshqirdiston Respublikasining davlat ramzlari toʻgʻrisida“gi qonun tasdiqlandi^[6]^[7].

Madhiya ochilish va yopilish marosimlarida, davlat bayramlariga bagʻishlangan yigʻilishlarda ijro etiladi. Shuningdek, Boshqirdiston rahbari lavozimiga kirishish chogʻida, qasamyod qabul qilish chogʻida, Boshqirdiston Respublikasi Davlat majlisining – Boshqirdiston Respublikasi Qurultoyining ochilish va yopilish majlislarida, davlat bayrogʻini koʻtarish chogʻida ijro etiladi.

Matn

Boshqird va ruscha alohida vokal ijrolari mavjud. Madhiya orkestr xor ijrolarida, videotasvirlarda, televidenie va radio eshittirishlarida ijro etiladi. Asl boshqird va ruscha versiyalarining soʻzma-soʻz tarjimasi boʻlmagan norasmiy qoʻshiq inglizcha sheʼr tarjimasi ham kiritilgan.

Boshqird tilida

Boshqird tilida^[1]^[8]^[9]	Transliteratsiya	IPA transkirpsiyasi
I Bashҡortostan, һin һөyөklө gʻәziz er, Xalҡibiҙҙiң izge Vatani. Sal Uraldan ҡalҡa bar tarafҡa Tiugʻan ildeң tinis al taңi. Dan һiңә, Bashҡortostan! Ilen һөygәn azat xalҡiңa dan! Rәsәy menәn bөyөk berҙәmlektә Sәskә at, Bashҡortostan! II Bashҡortostan, һin xөrmәtle danli il, Yeңeү yaulap algʻa baraһiң. Kilәsәkkә yaҡti nur-moң sәsә Һineң gʻorur ruxli bayragʻiң. III Respublikam, yondoҙ bulip balҡi һin, Kүkrәp yәshә, gүzәl ilebeҙ. Tiugʻan erҙә һүnmәҫ usagʻibiҙ, Tiugʻan teldә tinmaҫ yiribiҙ.	I Başqortostan, hin höyöklö ğäziz yer, Xalqıbıźźıñ izge Watanı. Sal Uraldan qalqa bar tarafqa Tıwğan ildeñ tınıs al tañı. Dan hiñä, Başqortostan! İlen höygän azat xalqıña dan! Räsäy menän böyök berźämlektä Säskä at, Başqortostan! II Başqortostan, hin xörmätle danlı il, Yeñew yawlap alğa barahıñ. Kiläsäkkä yaqtı nur-moñ säsä Hineñ ğorur ruxlı bayrağıñ. III Respublikam, yondoź bulıp balqı hin, Kükräp yäşä, güzäl ilebeź. Tıwğan yerźä hümnäś usağıbıź, Tıwğan teldä tınmaś yırıbıź.	1 [bɒʂ.qʊ̞r.tʊ̞s.ˈtɑn \| hin hʏ̞.jʏ̞k.ˈlʏ̞ ʁæ.zʲiz jɪ̞r \|] [χɒɫ.qɯ̞.bɯ̞ð.ˈðɯ̞ŋ iz.ˈɡɪ̞ wɒ.tɒ.ˈnɯ̞] [sɑɫ u.rɒɫ.ˈdɑn qɒɫ.ˈqɑ bɒr tɒ.rɒf.ˈqɑ] [tɯ̞w.ˈʁɑn il.ˈdɪ̞ŋ tɯ̞.ˈnɯ̞s ɒɫ tɒ.ˈŋɯ̞ ‖] [dɑn hi.ˈŋæ \| bɒʂ.qʊ̞r.tʊ̞s.ˈtɑn ‖] [i.ˈlɪ̞n hʏ̞j.ˈgæn ɒ.ˈzɑt χɒɫ.qɯ̞.ˈŋɑ dɑn ‖] [ræ.ˈsæj mɪ̞.ˈnæn bʏ̞.ˈjʏ̞k bɪ̞r.ðæm.lɪ̞k.ˈtæ] [sæs.ˈkæ ɑt \| bɒʂ.qʊ̞r.tʊ̞s.ˈtɑn ‖] 2 [bɒʂ.qʊ̞r.tʊ̞s.ˈtɑn \| hin χʏ̞r.mæt.ˈlɪ̞ dɒn.ˈɫɯ̞ il \|] [jɪ̞.ŋɪ̞w jɒw.ˈɫɑp ɒɫ.ˈʁɑ bɒ.rɒ.ˈhɯ̞ŋ ‖] [kʲi.læ.sæk.ˈkæ jɒq.ˈtɯ̞ nur.ˈmʊ̞ŋ sæ.ˈsæ] [hi.ˈnɪ̞ŋ ʁʊ̞.ˈrur ruχ.ˈɫɯ̞ bɒj.rɒ.ˈʁɯ̞ŋ ‖] 3 [rɪ̞s.ˈpub.li.kɑm \| jʊ̞n.ˈdʊ̞ð bu.ˈɫɯ̞p bɒɫ.ˈqɯ̞ hin \|] [kʏk.ˈræp jæ.ˈʃæ \| ɡʏ.ˈzæl i.lɪ̞.ˈbɪ̞ð ‖] [tɯ̞w.ˈʁɑn jɪ̞r.ˈðæ hʏn.ˈmæθ u.sɒ.ʁɯ̞.ˈbɯ̞ð \|] [tɯ̞w.ˈʁɑn tɪ̞l.ˈdæ tɯ̞n.ˈmɑθ jɯ̞.rɯ̞.ˈbɯ̞ð ‖]

Rus tilida

Rus tilida^[1]^[10]^[11]	Transliteratsiya	IPA transkripsiyasi
I Bashkortostan, Otchizna dorogaya, Ti dlya nas svyaщennaya zemlya. S Urala solnse vsxodit, ozaryaya Nashi gori, reki i polya. Slavsya, nash Bashkortostan! Sudboy narodu ti dlya schastya dan! S Rossiey mi edini – i vsegda Protsvetay, Bashkortostan! II Bashkortostan – ti nasha chest i slava. Dobroy voley, drujboy ti silyon. I styag tvoy reet gordo, velichavo – On svobodoy, bratstvom okrilyon. III Respublika, siyay zvezdoy prekrasnoy, Ti likuy v svershenyax i trudax! Rodnoy ochag pust nikogda ne gasnet, Pust vedut nas pesni skvoz goda.	I Bashkortostan, Otchizna dorogaya, Ty dlya nas svyashchennaya zemlya. S Urala solntse vskhodit, ozaryaya Nashi gory, reki i polya. Slav’sya, nash Bashkortostan! Sud’boy narodu ty dlya schastʼya dan! S Rossiyey my yediny – i vsegda Protsvetay, Bashkortostan! II Bashkortostan – ty nasha chestʼ i slava. Dobroy voley, druzhboy ty silon. I styag tvoy reyet gordo, velichavo – On svobodoy, bratstvom okrylon. III Respublika, siyay zvezdoy prekrasnoy, Ty likuy v svershenʼyakh i trudakh! Rodnoy ochag pustʼ nikogda ne gasnet, Pustʼ vedut nas pesni skvoz' goda.	I [bɐʂ.kɐr.tɐ.ˈstan \| ɐt.ˈt͡ɕiz.nɐ dɐ.rɐ.ˈɡa.ja \|] [tɨ dlʲa nas svʲɛɕ.ˈɕɛn.na.ja zʲɪm.ˈlʲa ‖] [s‿ʊ.ˈra.ɫɐ ˈson.t͡sɪ ˈfsxo.dʲɪt \| ɐ.zɐ.ˈrʲa.ja] [ˈna.ʂɨ ˈgo.rɨ \| ˈrʲɛ.kʲɪ i pɐ.ˈlʲa ‖] [ˈslafʲ.sʲɐ \| naʐ‿bɐʂ.kɐr.tɐ.ˈstan ǁ] [sʊdʲ.ˈboj nɐ.ˈro.dʊ tɨ dlʲɐ ˈɕːæsʲ.tʲjɐ dan ǁ] [s‿ra.ˈsʲi.jɪj mɨ jɛ.ˈdʲi.nɨ \| i fsʲɛɡ.ˈda] [pra.t͡svʲɪ.ˈtaj \| bɐʂ.kɐr.tɐ.ˈstan ǁ] II [bɐʂ.kɐr.tɐ.ˈstan \| tɨ ˈna.ʂɐ t͡ɕɛsʲtʲ i ˈsɫa.va \|] [ˈdob.raj ˈvo.lʲej \| ˈdruʐ.bɐj tɨ sʲɪ.ˈlʲɵn ǁ] [i sʲtʲak tvoj ˈrʲɛ.jɛd‿ˈgor.dɐ \| vʲɛ.lʲɪ.ˈt͡ɕa.va \|] [on svɐ.ˈbo.daj \| ˈbrat͡s.tvɐm ɐ.krɨ.ˈlʲɵn ǁ] III [rʲɛs.ˈpub.lʲɪ.ka \| sʲi.ˈjaj zvʲɪz.ˈdoj prʲɪ.ˈkras.naj \|] [tɨ lʲɪ.ˈkuj f‿svʲɪr.ˈʂɛnʲ.jɐx i trʊ.ˈdax ǁ] [rɐd.ˈnoj ɐ.ˈt͡ɕak pusʲtʲ nʲɪ.kɐɡ.ˈda nʲɛ ˈgasʲ.nʲɛt \|] [pusʲtʲ vʲɛ.ˈdut nas ˈpʲɛsʲ.nʲɪ skvozʲ‿gɐ.ˈda ǁ]

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 „18 сентября Государственное Собрание - Курултай Республики Башкортостан утвердил республиканский гимн.“. litnews.ru.
↑ Gimn gosudarstvenniy (Wayback Machine saytida 2020-04-12 sanasida arxivlangan) // Bashkirskaya ensiklopediya / gl. red. M. A. Ilgamov. – Ufa : GAUN „Bashkirskaya ensiklopediya“, 2015—2020. – ISBN 978-5-88185-306-8.
↑ „О Положении о Государственном гимне РБ, Постановление Государственного Собрания - Курултая Республики Башкортостан, от 12 октября 1993 года №ВС-20/8“. docs.cntd.ru.
↑ Аралбаева Л. „Государственный гимн Башкирии отметил четверть века“ (ru). Общественная интернет-газета Республики Башкортостан (2016-yil 18-fevral). 2016-yil 13-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Alt URL (Wayback Machine saytida 2017-01-31 sanasida arxivlangan)
↑ „День Республики Башкортостан в этом году будут отмечать не только в регионе, но и впервые в Крыму“ (ru). ru:Башкирское спутниковое телевидение (2015-yil 9-oktyabr). 2016-yil 4-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Alt URL (Wayback Machine saytida 2017-01-19 sanasida arxivlangan)
↑ „О государственной символике РБ“. gsrb.ru.
↑ „Закон Республики Башкортостан о государственной символике Республики Башкортостан | Геральдика.ру“. geraldika.ru.
↑ RYeSPUBLIKABIҘҘIҢ ҮҘ PRYeZIDYeNTI, GYeRBI, FLAGI, GIMNI BAR Kiske Өfө. 14 October 2014.
↑ Bashҡortostan Respublikaһi rәsmi saytinda Bashҡortostan Respublikaһiniң Dәүlәt gimni bashҡort telendә yaҙmaһi
↑ Tekst Gosudarstvennogo gimna Respubliki Bashkortostan bashinform.rf. 18 September 2008.
↑ Bashҡortostan Respublikaһi rәsmi saytinda Bashҡortostan Respublikaһiniң Dәүlәt gimni uriҫ telendә yaҙmaһi

Havolalar

[litnews-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 „18 сентября Государственное Собрание - Курултай Республики Башкортостан утвердил республиканский гимн.“. litnews.ru.

[Еникеев_З._И.-2] Gimn gosudarstvenniy (Wayback Machine saytida 2020-04-12 sanasida arxivlangan) // Bashkirskaya ensiklopediya / gl. red. M. A. Ilgamov. – Ufa : GAUN „Bashkirskaya ensiklopediya“, 2015—2020. – ISBN 978-5-88185-306-8.

[3] „О Положении о Государственном гимне РБ, Постановление Государственного Собрания - Курултая Республики Башкортостан, от 12 октября 1993 года №ВС-20/8“. docs.cntd.ru.

[4] Аралбаева Л. „Государственный гимн Башкирии отметил четверть века“ (ru). Общественная интернет-газета Республики Башкортостан (2016-yil 18-fevral). 2016-yil 13-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Alt URL (Wayback Machine saytida 2017-01-31 sanasida arxivlangan)

[5] „День Республики Башкортостан в этом году будут отмечать не только в регионе, но и впервые в Крыму“ (ru). ru:Башкирское спутниковое телевидение (2015-yil 9-oktyabr). 2016-yil 4-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Alt URL (Wayback Machine saytida 2017-01-19 sanasida arxivlangan)

[ГСРБ-6] „О государственной символике РБ“. gsrb.ru.

[7] „Закон Республики Башкортостан о государственной символике Республики Башкортостан | Геральдика.ру“. geraldika.ru.

[8] RYeSPUBLIKABIҘҘIҢ ҮҘ PRYeZIDYeNTI, GYeRBI, FLAGI, GIMNI BAR Kiske Өfө. 14 October 2014.

[9] Bashҡortostan Respublikaһi rәsmi saytinda Bashҡortostan Respublikaһiniң Dәүlәt gimni bashҡort telendә yaҙmaһi

[10] Tekst Gosudarstvennogo gimna Respubliki Bashkortostan bashinform.rf. 18 September 2008.

[11] Bashҡortostan Respublikaһi rәsmi saytinda Bashҡortostan Respublikaһiniң Dәүlәt gimni uriҫ telendә yaҙmaһi

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]