Ceboruco
Ceboruco vulqoni — Meksikaning Nayarit shahrida, Trans-Meksika vulqon kamarining shimoli-gʻarbiy qismida joylashgan dasitli stratovulqon hisoblanadi. Eng katta otilish, Jala Plinian otilishi milodiy 930 ±200 yilda sodir boʻlgan, vulqon portlash koʻrsatkichi 6 ball atrofida boʻlib, 11 cubic kilometre (2.6 cu mi) maydonni zarralagan. Ceborukoning eng soʻnggi va eng kuchli hujjatlashtirilgan otilishi 1870-1875-yillarda sodir boʻlgan, fumarol faolligi XX asrgacha davom etgan[1]. Vulqon atrofida lava otilishi paytida hosil boʻlgan bitta katta kaldera mavjud boʻlib, uning ichida kichikroq krater joylashgan, u taxminan 1100-yillarda Koapales otilishi paytida Dos Equis lava gumbazi qulashidan paydo boʻlgan. Ushbu ikkala kraterning ichida bir nechta portlovchi vulqon xususiyatlari, jumladan, skoriya konlari, lava gumbazlari va piroklastik gumbazlar yoki shlakli konusli vulqonlar mavjud[1].
| Ceboruco | |
|---|---|
 | |
| Tugagan sana | 1870-1875-yillar |
| Turi | Stratovolcano |
| Joylashuvi |
[[|Jala]] Munisipalligi, Nayarit, Meksika 21°7′30″N 104°30′30″W / 21.12500°N 104.50833°W |
 Meksikadagi vulqonlar zanjiri | |
Vulqon atrofida saqlangan sovugan lava oqimlari yaqinda sodir boʻlgan otilishlar natijasida hosil boʻlgan. Lava otilishidan oldin Destiladero oqimi deb ataladigan bitta yirik lava oqimi qayd etilgan. Lava otilishidan keyingi 500 yil davomida vulqon eng faol vulqonlardan biri boʻlib, oltita asosiy lava oqimining rekordini oʻrnatgan, bular: Kopales, El Cajon, Coapan I, Coapan II, El Norte va Ceboruko oqimlari, barchasi 1521-yilda ispanlar Meksikaga kelishidan avval sodir boʻlgan. Vulqon 1870-yildan keyingi yirik otilish davrigacha faol vulqonlar israsiga kirgan, ammo vulqon otilishi asosan kalderalar ichida sodir boʻlgan[1].
Vulqondan siqib chiqarilgan lava asosan traxidasitdan traxeozitgacha boʻlib, vaqt oʻtishi bilan andezitik tarkibdan koʻproq dasitli tarkibga oʻzgarib borgan. Magma, ehtimol, uch xil manbalardan tarkib topgan, riyodasit manbalaridan, dasit manbalaridan (ehtimol, oʻzi riyodasit va bazalt aralashmasi) va mafik manbalardan iborat boʻlishi mumkin[2].
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 1,2 Sieron, K.; Siebe, C. (2008). "Revised stratigraphy and eruption rates of Ceboruco stratovolcano and surrounding monogenetic vents (Nayarit, Mexico) from historical documents and new radiocarbon dates". Journal of Volcanology and Geothermal Research 176: 241–264. doi:10.1016/j.jvolgeores.2008.04.006.
- ↑ Chertkoff, D.G.; Gardner, J.E. (2003). "Nature and timing of magma interactions before, during and after the caldera-forming eruption of Volcan Ceboruco, Mexico". Mineral Petrol 146: 715–735.