Chōkai togʻi

Chōkai togʻi
Turi	stratovulqon
Joylashuvi	Yamagata va Akita, Tōhoku, Yaponiya; 39°05′57″N 140°02′56″E / 39.09917°N 140.04889°E G OKoordinatalari: 39°05′57″N 140°02′56″E / 39.09917°N 140.04889°E G O
	Yaponiya tabiiy xaritasi

Chōkai togʻi (yaponcha: 鳥海山 Chōkai-san or Chōkai-zan^?) Yaponiyaning Tohoku mintaqasidagi Akita va Yamagata janubiy chegarasida joylashgan faol vulqon boʻlib, balandligi 2,236 m (7,336 ft) ga yetadi. Oʻzining (taxminan) simmetrik shakli va massiv oʻlchami tufayli u kuzatuvchining turgan oʻrniga qarab Dewa Fuji (yaponcha: 出羽富士^?), Akita Fuji (yaponcha: 秋田富士^?)^[1] yoki Shōnai Fuji (yaponcha: 庄内富士^?) nomi bilan ham ataladi. Yaponiyaning 100 ta mashhur landshaftlaridan biri boʻlishdan tashqari, u Yaponiyadagi 100 ta mashhur togʻlardan biri va Yaponiyaning 100 ta mashhur geografik xususiyatlarga ega hududlaridan biri sifatida kiritilgan^[2]. U Chokai kvazi-milliy bogʻi bilan oʻralgan. Bu, shuningdek, Yaponiyaning milliy tarixiy obidasi boʻlib, sintoizmning Shugendo boʻlimi tarafdorlari tomonidan muqaddas togʻ sifatida qabul qilinadi va sayyohlar orasida juda mashxurdir.

Kontur tahrir

Chokai togʻi asosan bazalt yoki andezitdan tashkil topgan ikkita eski va yangi vulqonlardan tashkil topgan murakkab stratovulqondir.

Chokai togʻi Akita prefekturasining ikkita munitsipaliteti va Yamagata prefekturasining toʻrtta munitsipaliteti tomonidan taqsimlanadi; ammo, uning choʻqqisi Yuza hududida joylashgan, bu chegaraning Yamagata tomoniga toʻgʻri keladi. Shuning uchun u Yamagatadagi eng baland choʻqqi va Tohoku mintaqasida Hiuchigatake togʻidan (balandligi 2356 m) keyin ikkinchi oʻrinda turuvchi choʻqqi hisoblanadi. Akita prefekturasidagi Chokai togʻining eng baland joyi 1775 metr^[3] balandlikda joylashgan va shuning uchun togʻ Akita prefekturasidagi eng baland choʻqqi hisoblanadi. Choʻqqidan shimolda joylashgan Shirakami togʻlari va Ivaki togʻini, janubdagi Sado orolini va sharqda Tinch okeanini koʻrish mumkin.

Chokay togʻida uchraydigan oʻsimliklarning mahalliy turlariga kelebek qushqoʻnmasi va kapalak baliqlari kiradi.

Portlashlar tahrir

Chokay togʻi juda faol vulqondir. Maʼlum boʻlgan quyidagi yirik portlashlar sodir boʻlgan:

Miloddan avvalgi 466-yil Togʻ choʻqqisining katta qulashiga olib keldi (dendroxronologiya asosida)
Miloddan avvalgi 810-yil otilishi haqidagi yozuvlar 824-yilgacha davom etganligi yozilgan.
Miloddan avvalgi 840-yil portlash.
871 AD Vulqon portlash indeksi bilan otilishi va lava oqimi: VEI 2
939-yil portlash
Miloddan avvalgi 1560-yil portlash
1659-1663-yillardagi portlashlar
1740-1741-yillar portlash
Miloddan avvalgi 1800-1801-yillar Bugʻning portlashi, lava oqimi, yangi lava gumbazining shakllanishi: Sakkiz kishi halok boʻldi 821 Otilish qayd etildi.
Milodiy 1834-yil portlash
Milodiy 1971-yil portlash
1974-yil AD Bugʻ portlashi, kichik loy oqimi; Vulqon portlash indeksi: VEI 1

Tarixi tahrir

Chokai togʻi qadim zamonlardan beri togʻlarga sigʻinish obyekti boʻlib kelgan. Heian davridan boshlab, u asta-sekin Yakushi Nyorai avatari sifatida Shugendo uchun mashgʻulot maydoniga aylandi. Janubdan choʻqqigacha boʻlgan ziyorat yoʻli mavjud boʻlgan. Edo davrining oʻrtalarida togʻ koʻplab ziyoratchilarni oʻziga jalb qilgan va uning tagida 33 ta ibodatxona bor edi, shimolda choʻqqisiga qoʻshimcha yoʻllar ochildi. Yapon dengizidagi Tobishima oroli dastlab Cho‘kai tog‘i cho‘qqisining bir qismi bo‘lgan degan anʼana ham bor.

Uchta kema Chokai togʻi sharafiga nomlangan boʻlib, bular: Chokai, birinchi bugʻli kema va yapon kruis kemasi Yaponiya Imperator dengiz flotida boʻlgan Yapon kruisi (1944-yilda choʻkib ketgan) va hozirda Yaponiya dengiz oʻzini-oʻzi mudofaa kuchlarida xizmat qilayotgan Kongō sinfidagi boshqariladigan raketa esminetsi Chōkai deb nomlanadi