Chayonning myu¹ qoʻshyulduzi

  Chayonning myu¹ qoʻshyulduzi (lotincha: μ¹ Scorpii', m¹ Sco) — Chayon yulduz turkumidagi qoʻsh yulduz. Uning oʻz nomi bor — Deneb Akrab (Denebakrab) — „chayon dumi“.

Chayonning myu¹ qoʻshyulduzi - tutilayotgan β Lira turidagi oʻzgaruvchan yulduzdir. Tizimning ikkala komponenti ham asosiy ketma-ketlikda joylashgan B spektral sinfdagi oq-havorang yulduzlardir. Bosh yulduzning massasi 8,49(5) M⊙, radiusi 4,07(5) R⊙, sirt harorati 23725(500) K; uning zohiriy yulduz kattaligi 3,63^m. Kichikroq sherigining oʻlchangan massasi 5,33(5) M⊙, radiusi 4,38(5) R⊙ va sirt harorati 16,850(500) K; zohiriy yulduz kattaligi 3,85^m. Shuni taʼkidlash kerakki, kamroq vaznli komponent koʻproq vaznlisiga qaraganda kattaroq radiusga ega.

Tizimning umumiy koʻrinadigan yulduz kattaligi 2,96^m ni tashkil qiladi, 1,4462700 (5) kunlik oʻzaro tutilishlar tufayli u 3,23^m gacha (asosiy komponentning tutilishi paytida; yorugʻlik oqimi tutilishsiz fazaga qaraganda 20 % ga kamayadi) yoki 3,14^m gacha (hamroh tutilishi bilan) kamayadi. Orbita tekisligi Quyosh yoʻnalishiga nisbatan kichik burchak ostida joylashgan (orbitaning ogʻishi 65,4 ± 1°), shu sababli yerdagi kuzatuvchi uchun yulduz disklari oʻtish paytida faqat qisman bir-biriga yopishadi. Yulduzlarning markazlari orasidagi masofa 12,90(4) R⊙, orbita aylanaga yaqin; komponentlarning tezlik amplitudalari mos ravishda 140 ± 5 km/s va 257 ± 10 km/s ni tashkil qiladi. Kuzatish paytida komponentlar oʻrtasida mumkin boʻlgan massa almashinuvi tufayli orbital davrda hech qanday oʻzgarish aniqlanmadi. Biroq, juftlikning kichikroq yulduzi, ehtimol, oʻtmishda asosiy komponent bilan sezilarli massa almashinuvini boshdan kechirgan va bu uning evolyutsiyasiga sezilarli darajada taʼsir qilgan. Asosiy komponentning yoshi 13 mln yil. Oʻzaro toʻlqin harakati tufayli komponentlar choʻziq shaklga ega, massasi kattaroq komponent elliptik, kichik qismi esa tomchi shaklida boʻladi.

Trigonometrik parallaks usuli bilan oʻlchanadigan tizimgacha boʻlgan masofa 154 ± 22 pk ni tashkil qiladi. Fotometrik usul bilan oʻlchangan masofaga u yaxshi mos keladi: 130 ± 20 pk.

Tizim Chayon-Sentavr yulduzli OB assotsiatsiyasining aʼzosi boʻlib, ushbu assotsiatsiyaning Yuqori Sentavr nimguruhi — Boʻridan (YSN) bir necha daraja sharqda joylashgan. Yulduzning spektroskopik ikkilik ekanligi XIX-asr oxirida (S. I. Beyli) aniqlangan va u 1938-yilda tutilgan oʻzgaruvchilar sinfiga kiritilgan.