Daniel Keyes (inglizcha: Daniel Keyes; 1927-yil 9-avgust, Nyu-York, AQSh — 2014-yil 15-iyun, Boka Raton[2], AQSH) — amerikalik yozuvchi va filolog.

Daniel Keyes
Tavalludi 9-avgust 1927-yil
Vafoti 15-iyun 2014-yil(2014-06-15)
(86 yoshda)
Boca Raton, Florida
Kasbi yozuvchi, filolog
Ijod qilgan tillari Ingliz tili[1]
Fuqaroligi AQSH bayrogʻi AQSh
Mukofotlari Eng yaxshi qisqa hikoya uchun Gyugo mukofoti

Biografiya

tahrir

Daniel Keyes Bruklinda Rossiya imperiyasidan kelgan yahudiy muhojirlar Uilyam Keys va Betti Alitski[3][4] oʻgʻli boʻlib tugʻilgan. Onasining oilasi 19-asr oxirida Ukrainadan Monrealga koʻchib oʻtgan[5]. Otasi ikkinchi qoʻl doʻkonini boshqargan, onasi kosmetolog boʻlib ishlagan[6].

1950-yilda Keyes Bruklin kollejini tamomlab, psixologiya boʻyicha bakalavr darajasini oldi. Bir oy oʻtgach, u Magazine Management nashriyot kompaniyasiga ishga joylashdi va oxir-oqibat[7] jurnalida tahririyat lavozimiga ega boʻldi.

Birinchi nashr — „Pretsedent“ hikoyasi — Marvel Science Stories jurnalining 1952-yil may sonida boʻlib oʻtdi. Shuhrat Daniel Keyes „Algernon uchun gullar“ (1959) hikoyasi olib keldi va 1966-yilda xuddi shu nomdagi romani asosida yozilgan.

Daniyel Keyes Ueyn universitetida badiiy adabiyotdan dars bergan[8]. 1966-yilda Daniel Ogayo universitetining badiiy adabiyot professori, 2000-yilda esa universitetning faxriy professori etib tayinlandi[9][10].

2021-yilda yozuvchining xotiralari chop etildi, ruscha nashrda „Algernon uchun gullar“ ning yangi tarjimasi bilan taʼminlangan.

Daniel Keyes Ori Vaskesga uylangan, undan ikki qizi bor edi.

Keyes 2014-yil 15-iyun kuni Florida shtatining Boka Raton shahridagi uyida pnevmoniya asoratlaridan vafot etdi va xotinidan bir yilga uzoqroq yashadi.

Mukofotlar

tahrir

Daniel Keyes bir xil nomdagi ikkita asari uchun ingliz tilidagi ilmiy-fantastik yoʻnalishdagi eng nufuzli ikkita mukofotni qoʻlga kiritdi. 1960-yilda Gyugo mukofoti " Algernon uchun gullar " qissasi uchun, 1966-yilda esa " Tumanlik " mukofoti shu nomdagi romanga berildi. 1967-yilda asarning kengaytirilgan versiyasi Gyugo mukofotiga eng yaxshi roman nominatsiyasida nomzod boʻldi, ammo Robert Xaynlaynning " Oy — qattiq bekasi „[11] ga yutqazdi.

1960-yillarning oxirlarida Amerika Fantastika Yozuvchilari Uyushmasi 1964-yil 31-dekabrgacha (yaʼni mukofot yaratilgunga qadar) yozilgan asarlar uchun retrospektiv Tumanlik mukofotini oʻtkazishga qaror qildi. Algernon uchun gullar " ning qisqacha versiyasi (hikoya) 132 ta orasidan 3-oʻrinni egalladi va 1970-yilda fantaziya antologiyasi boʻlgan Ilmiy-fantastik shon-shuhrat zali, 1-jild, 1929—1964-yilga kiritilgan[12].

U Kurd Lassvits mukofoti (Germaniya, 1986) va Seiun mukofoti (Yaponiya, 1993) bilan taqdirlangan, „ Billi Milliganning koʻp aqllari“ (1981) nomli badiiy romani uchun " koʻp shaxsiyatli „ birinchi taniqli amerikalik jinoyatchining tavsifiga bagʻishlangan.)[13].

2000-yilda Amerika ilmiy fantastika yozuvchilari Keyesni ilmiy fantastika va fantaziya rivojiga qoʻshgan katta hissasi uchun faxriy muallif faxriy unvoni bilan taqdirladilar. Bu qarorga sabab koʻp jihatdan Algernon uchun gullar "[14] ning yuqori bahosi edi.

Ekran moslamalari

tahrir
  • 1968-yilda rejissor Ralf Nelson) " Algernon uchun gullar " romani asosida juda muvaffaqiyatli " Charli " filmini boshqargan. Kliff Robertson Charli Gordon roli uchun Oskarni qoʻlga kiritdi.

Bibliografiya

tahrir

Romanlar:

  • 1966-yil — "Algernon uchun gullar "
  • 1968-yil — „Teginish“
  • 1980-yil — „Beshinchi Sally“
  • 1982-yil — "Billi Milliganning koʻp fikrlari "
  • 1986-yil — Milligan urushlari
  • 1998-yil — „Oʻlimgacha“

Hujjatli nashrlar:

  • 1986-yil — „Klaudiyani kashf qilish“
  • 1994-yil — „Daniel Keyes — oʻquvchi“
  • 2000-yil Algernon , Charli va men: Muallifning sayohati
  • 2009-yil — Boshpana haqidagi bashoratlar

Manbalar

tahrir
  1. (unspecified title)
  2. Daniel Slotnik. „Daniel Keyes, a Novelist of the Mind, Dies at 86“ (en). The New York Times (2014-yil 17-iyun). 2014-yil 18-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 18-iyun.
  3. Science Fiction and Fantasy Literature
  4. „Concise Major 21st Century Writers“. 2015-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 30-iyun.
  5. Daniel Keyes „Algernon, Charlie, and I: A Writer’s Journey“: I mused over the coincidence that both their parents — unknown to each other — had made their way across Europe to Canada to New York City. There, Betty and Willie met for the first time (p. 6).
  6. „Некролог в «The Telegraph»“. 2014-yil 28-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 30-iyun.
  7. Robert Chambers 1993.
  8. „Keyes Biography“ (en). academic.depauw.edu. 2018-yil 25-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 3-oktyabr.
  9. Dwight Woodward. „ʻAlgernon’ lives on“ (en). Ohio Today. Ohio University (2000). 2016-yil 15-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-iyun.
  10. Rae Winters. „Keyes Biography“ (en) (2009-yil 1-dekabr). 2018-yil 25-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-iyun.
  11. „1967 Hugo Awards“. TheHugoAwards.org (2007-yil 26-iyul). 2009-yil 16-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 30-aprel.
  12. Silverberg 1970, s. xii
  13. „sfadb: Seiun Awards 1993“. www.sfadb.com. 2018-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 15-oktyabr.
  14. „Daniel Keyes to be Author Emeritus“. Science Fiction and Fantasy Writers of America. 2000-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 21-aprel.