Daniya qirollik madhiyasi

Kong Christian stod ved højen mast (daniyacha talaffuzi: [kʰɔŋ ˈkʰʁes.tjæn stoðˀ ʋeð ˈhɔ.jən mæst]; tarjimasi: „Qirol Christian baland ustun yonida turardi“) Daniya qirollik madhiyasi. Ushbu madhiya Der er et yndigt land bilan birga milliy qirollik madhiyasi boʻlib, ikkala madhiya ham teng maqomga ega sanaladi.

Daniya qirollik madhiyasi
Soʻz muallif(lar)i	Johannes Ewald
Bastakor	Noma'lum
Qabul qilindi	1780-yil

Yangi yil arafasida Daniya radiosining qizlar xori qoʻshiqni televizorda, yarim tundan soʻng kuylash anʼanasi mavjud. Odatda, rasmiy marosimlarda faqat birinchi misra kuylanadi. Madhiya 1780-yilda qabul qilingan, u dunyodagi eng qadimgi milliy madhiyalardan biridir.

Tarix

Qoʻshiq soʻzlari 1778-yilning may oyida yaratilgan. Iogannes Evaldning „Baliqchilar“ pyesasida 1780-yil yanvar oyida qirol Christian VII tugʻilgan kunida Daniya Qirollik teatrida premyerasi boʻlgan. Asarda Yangi Zelandiyaning shimoliy qismidagi baliqchilarning ko‘plab dengizchilarni cho‘kib ketishdan qutqarib qolgan, keyin esa buning uchun haq olishdan bosh tortgan qahramonliklari tasvirlangan. Dastlabki uchta misra oʻsha paytda Qurolli Betaraflik Ligasi aʼzolari sifatida Birlashgan Qirollikka qarshi muhim ittifoqchi boʻlgan Shvetsiyaga nisbatan adovat koʻrsatgani uchun olib tashlandi.

Matn

Qo‘shiqqa kim musiqa bastalagani ko‘pdan beri muhokama qilinmoqda. U dastlab qoʻshiq soʻzlari paydo boʻlgan Fiskerne pyesasi uchun partiturani yozgan Johann Hartmannga tegishli deb qaraladi.

Dan tilida	IPA transkripsiyasi	Ingliz tilida
I Kong Christian stod ved højen mast i røg og damp; hans værge hamrede så fast, at gotens hjelm og hjerne brast. Da sank hvert fjendtligt spejl og mast i røg og damp. Fly, skreg de, fly, hvad flygte kan! hvo står for Danmarks Christian hvo står for Danmarks Christian i kamp? II Niels Juel gav agt på stormens brag. Nu er det tid. Han hejsede det røde flag og slog på fjenden slag i slag. Da skreg de højt blandt stormens brag: Nu er det tid! Fly, skreg de, hver, som véd et skjul! hvo kan bestå mod Danmarks Juel hvo kan bestå mod Danmarks Juel i strid? III O, Nordhav! Glimt af Wessel brød din mørke sky. Da ty'de kæmper til dit skød; thi med ham lynte skræk og død. Fra valen hørtes vrål, som brød den tykke sky. Fra Danmark lyner Tordenskjold; hver give sig i himlens vold hver give sig i himlens vold og fly! IV Du danskes vej til ros og magt, sortladne hav! Modtag din ven, som uforsagt tør møde faren med foragt så stolt som du mod stormens magt, sortladne hav! Og rask igennem larm og spil og kamp og sejr før mig til og kamp og sejr før mig til min grav!}}	I [kʰɔŋ ˈkʰʁes.tjæn stoðˀ ʋeð ˈhɔ.jən mæst] [i ʁɔjˀ ɒ(w) d̥ɑmˀp] [hæns ˈʋɛɐ̯.wə ˈhɑm.(ʁ)ɐ.ðə sɔ fæst] [æt ˈɡ̊oˀ.tˢəns jɛlˀm ɒ(w) ˈjɛɐ̯.nə b̥ʁæst] [d̥æ sɑŋˀk ʋɛɐ̯ˀt ˈfjend̥.lit spɑjˀl ɒ(w) mæst] [i ʁɔjˀ ɒ(w) d̥ɑmˀp] [flyˀ skʁɑjˀ d̥i flyˀ ʋæð̠˕ˠ ˈfløɡ̊.tə kʰænˀ] [voːˀ stɒˀ fɔ ˈd̥æn.mɑks ˈkʰʁes.ti.æn] [voːˀ stɒˀ fɔ ˈd̥æn.mɑks ˈkʰʁes.ti.æn] [i kʰɑmˀp] 2 [nelˀs juːl ɡ̊ɛˀʋ ɑɡ̊t pʰɔ̽ ˈstɒː.məns b̥ʁɑˀw] [nu ɛɐ̯ d̥e tˢiˀð] [hæn ˈhɑj.sə.ðə d̥e ˈʁøː.ðə fl̥æˀ(j)] [ɒw sl̥oˀ pʰɔ̽ ˈfjen.nˀən ˈsl̥æˀ(j) i ˈsl̥æˀ(j)] [d̥æ skʁɑjˀ d̥i hɔjˀt b̥lænˀt ˈstɒː.məns b̥ʁɑˀw] [nu ɛɐ̯ d̥e tˢiˀð] [flyˀ skʁɑjˀ d̥i ʋɛˀɐ̯ sʌm ʋeðˀ e̝t skjuˀl] [voːˀ kʰænˀ b̥e.ˈstɔˀ moˀð ˈd̥æn.mɑks juːl] [voːˀ kʰænˀ b̥e.ˈstɔˀ moˀð ˈd̥æn.mɑks juːl] [i stʁiðˀ] 3 [oˀ ˈnoɐ̯.hɑw ɡ̊lemˀt a ˈʋɛ.səl b̥ʁœðˀ] [d̥iːˀn ˈmɶɐ̯.kə skyˀ] [d̥æ tˢyː.ðə ˈkʰɛm.pɐ tˢel d̥it skøð] [tˢi mɛð hɑ̈mˀ lyn.tə skʁæ(j)k ɒ(w) d̥øˀð] [fʁ̥ɑ ˈʋæː.lən høɐ̯ˀ.təs ʋʁɔːˀl sɔm b̥ʁœðˀ] [d̥ɛnˀ tˢy.kə skyˀ] [fʁ̥ɑ ˈd̥æn.mɑk ˈlyː.nɐ ˈtˢoɐ̯.d̥ən.ˌskjʌlˀ] [ʋɛˀɐ̯ ˈɡ̊iː.ʋə sɑj i ˈhem.ləns ʋʌlˀ] [ʋɛˀɐ̯ ˈɡ̊iː.ʋə sɑj i ˈhem.ləns ʋɔlˀ] [ɒw flyˀ] 4 [d̥u ˈd̥æns.kəs ʋɑjˀ tˢel ʁoˀs ɒ(w) mɑɡ̊t] [ˈsoɐ̯t.ˌlæːð.nə hɑw] [ˈmoˀð.tˢæˀ(j) d̥iːˀn ʋɛn sʌm ˈu.fɔ.ˌsɑɡ̊t] [tˢɶɐ̯ ˈmøː.ðə ˈfɑː.ʁən mɛð fɔ.ˈɑɡ̊t] [sʌ stɔlˀt sɔm d̥u moˀð stɒː.məns mɑɡ̊t] [ˈsoɐ̯t.ˌlæːð.nə hɑw] [ɒw ʁask i.ɡ̊ɛ(n).nˀəm lɑːˀm ɒ(w) spel] [ɒ(w) kʰɑmˀp ɒ(w) sɑjˀɐ føɐ̯ˀ mɑ(j) tˢel] [ɒ(w) kʰɑmˀp ɒ(w) sɑjˀɐ føɐ̯ˀ mɑj tˢel] [miːˀn ɡ̊ʁɑwˀ]	I King Christian stood by the lofty mast In mist and smoke; His sword was hammering so fast, Through Gothic helm and brain it passed; Then sank each hostile hulk and mast, In mist and smoke. "Flee!" shouted they, "flee, he who can! Who braves of Denmark's Christian, Who braves of Denmark's Christian, In fight?" II Niels Juel gave heed to the tempest's roar, Now is the hour! He hoisted his blood-red flag once more, And smote upon the foe full sore, And shouted loud, through the tempest's roar, "Now is the hour!" "Flee!" shouted they, "for shelter flee! "Who can defy of Denmark's Juel, Who can defy of Denmark's Juel, In battle?" III North Sea! a glimpse of Wessel rent Thy murky sky! Then champions to thine arms were sent; Terror and Death glared where he went; From the waves was heard a wail, that rent Thy murky sky! From Denmark thunders Tordenskiol', Let each to Heaven commend his soul, Let each to Heaven commend his soul, And fly! IV Path of the Dane to fame and might! Dark-rolling wave! Receive thy friend, who, scorning flight, Goes to meet danger with despite, Proudly as thou the tempest's might, Dark-rolling wave! And amid pleasures and alarms, And war and victory, be thine arms, And war and victory, be thine arms, My grave!

Havolalar

• Kong Christian stod ved højen mast