Degrezi masjidi
Degrezi masjidi (Hazrati Sayyid Bandkushoyi masjidi) — Buxorodagi meʼmoriy yodgorlik. Masjid XIX asrda bunyod etilgan. Oʻzbekiston moddiy va madaniy meʼrosining koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan. Degrezi masjidi Sayyid Poband maqbarasini oʻz ichiga olgan binolar majmuasida boʻlib, masjid va maqbara oʻrtasida imoratlar joylashgan. Degrezi soʻzi „qozon quyuvchilar“ maʼnosini bildiradi. Ushbu masjid Degrezi guzarida joylashgan. Degrezi masjidi shuningdek Sayyid Bandikusho nomi bilan ham mashhur. Masjidning Sayyid Bandikusho nomi XVI asr va 1790—1791-yillardagi vaqf hujjatlarida uchraydi[1]. Masjid unchalik katta boʻlmasada qulay arxitekturaviy yechimga ega. Ushbu masjid XVI asrda qurilgan qadimgi masjid oʻrnida bunyod etilgan. Masjid va uning qarshida hovlicha boʻlib, supa ustida oʻrin olgan. Hovliga kirish-chiqish yoʻlagi tomida azonxonasi mavjud boʻlgan gumbazli darvozaxonasi mavjud. Degrezi masjidi darvozaxonasidagi peshtoqda kitoba bitigi boʻlgan marmar lavha mavjud. Masjid pishiq gʻishtli boʻlib, sharqiy tomonida ayvon oʻrin olgan. Bundan bir necha yillar oldin masjid qayta taʼmirlangan. Masjidning yogʻoch shiftlari, darvozasini mohir ustalar qayta tiklashgan. Degrezi masjidi darvozasi arab harflarida oʻyib ishlangan boʻlib, islimiy naqshlar bilan bezatilgan[2]. Masjidning ichki tomonida mehrob boʻlib, yogʻoch ustunlar bilan bezatilgan. Degrezi masjidi kirib-chiqish yoʻlagi tepasida marmardan yasalgan lavha oʻrin olgan. Unda nastaliq xatida ikki qator matn oʻyib yozilgan. Mazkur marmar tosh lavha naqshlari va uslubiga koʻra XX asr boshlarida oʻrnatilgan. Mazkur marmar lavhda shunday yozilgan edi: „Sayyid kusho laqabli hazrati Sayyid Abulhasan Pobandning masjidi[3]“.
| Degrezi masjidi | |
|---|---|
 | |
| Muqobil nomlari |
Degrezi masjidi Hazrati Sayyid Bandkushoyi masjidi |
| Umumiy maʼlumot | |
| Maqomi | Tarixiy obida |
| Turi | masjid |
| Shahar | Buxoro |
| Mamlakat | Oʻzbekiston |
| Qurilishi boshlangan | XIX asr |
| Texnik holati | |
| Material | pishgan gʻisht, yogʻoch, ganch |
Manbalar
tahrir- ↑ Cухарева 1976, s. 208.
- ↑ Ўзбекистон обидаларидаги битиклар: Бухоро 2015, s. 371.
- ↑ Ўзбекистон обидаларидаги битиклар: Бухоро 2015, s. 373.
Adabiyotlar
tahrirIlmiy adabiyotlar
tahrir- Сухарева О.А. Квартальная община позднефеодального города Бухары (в связи с историей кварталов). Москва: Наука, 1976 — 370-bet.
- Абдухолиқов Ф, Ртвиладзе Э, Раззоқов А, Раҳимов К, Ҳакимов А, Абдуҳалимов Б, Мансуров А, Маннонов А, Муҳамедов Н. Ўзбекистон обидаларидаги битиклар: Бухоро. Тошкент: Uzbekistan Today, 2016 — 560-bet. ISBN 978-9943-4510-5-6.