Demerji II (shuningdek, Demerji-Isar) — Qrimdagi oʻrta asr qal’asi (qishloq boshpana) xarobalari, Radiant Big Alushta qishlogʻidan unchalik uzoq boʻlmagan, X asrda Demerji qishlogʻi aholisi tomonidan qurilgan va XIII asrgacha mavjud boʻlgan. Qoʻrgʻon Jurla traktidan (Ulu-Uzen qishlogʻi yaqinida) Alushta vodiysiga olib boradigan qadimiy yoʻlga qarshi chiqdi[1]. Qoʻrgʻon oʻrganilmagan qazish ishlari ham olib borilmagan, bu haqdagi barcha maʼlumotlar tarixchilarning vizual tekshiruvlari natijasidir. Ilmiy adabiyotlarda mustahkamlash tasvirlanmagan. XIII asrda Teodoritlar tomonidan Funa qal’asi qurilgach boshpana zarurati yoʻqolgan degan versiya mavjud[2].

Bu qal’a haqida XIX asr rus yozuvchisi va sayohatchisi Yevgeniy Markov 1902-yilda nashr etilgan „Qrim haqidagi ocherklar“ kitobining 188-betida aytib oʻtgan: „Afsonada aytilishicha genuyaliklar davrida Demerji tepasida qal’a boʻlgan“.[3] Lev Firsovning „Isariy — Qrimning janubiy qirgʻogʻidagi oʻrta asr qal’alari tarixining ocherklari“ asarida oddiy eslatma ham mavjud[4].

Boshpana janubiy Demerji yonbagʻrida, Arvohlar vodiysining sharqiy qismida minora shaklidagi qoyalar ostidagi yumshoq platformada joylashgan edi[1][2][5]. Shimoldan Demerji qoyalari boshqa tomondan 40 m-4,6 m gacha boʻlgan qoyalar bilan qoplangan, kirish qismi janubi-sharqdan edi. Fortifikatsiya maydoni 0,26 ga, oʻlchamlari 80 dan 50 m gacha[1].

Manbalar tahrir

  1. 1,0 1,1 1,2 Мыц В.Л. „Укрепления Таврики X - XV вв“,. . Киев: Наукова думка, 1991 — 150 bet. ISBN 5-12-002114-X. 
  2. 2,0 2,1 „Исар Демерджи I – туманная загадка Долины Привидений“. Исары Горного Крыма. Блог фотографического краеведения.. 2021-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 11-oktyabr.
  3. Ocherki Krima: Kartini krimskoy jizni, prirodi i istorii
  4. Фирсов Лев Васильевич „Аи-Йори — монастырёк на горной дороге“,. Исары — Очерки истории средневековых крепостей Южного берега Крыма. Новосибирск: Наука. Сибирское отделение, 1990 — 71 bet. ISBN 5-02-029013-0. 
  5. Михаил Татарин. „Демирджи-Исар 1 — средневековая крепость над Алуштой. Завершение поиска“. Крымские маршруты. 2021-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 11-oktyabr.