Dolby Atmos - Dolby Laboratories tomonidan ishlab chiqilgan atrof-muhit ovozi texnologiyasi. U balandlik kanallarini qo'shish orqali mavjud atrof-muhit tovush tizimlarining imkoniyatlarini kengaytiradi, bu tovushlarni uch o'lchovli ob'ektlar sifatida talqin qilish imkonini beradi[1]. Texnologiya dastlab tijorat kinoteatrlari uchun yaratilgan va keyin uy kinoteatriga moslashtirilgan.

Tarixi tahrir

 
Dolby Atmos monitor

Dolby Atmos-ning birinchi o'rnatishi Los-Anjelesdagi El Kapitan teatrida 2012 - yil iyun oyida Brave multfilmi[2] premyerasi uchun o'rnatildi. 2012 - yil davomida dunyo bo'ylab 25 ga yaqin o'rnatish tashkil etildi, 2013 - yilda ularning soni 300 taga etdi. 2020-yil iyul oyi holatiga koʻra 6000 dan ortiq Dolby Atmos kinoteatrlari mavjud boʻlib, texnologiya uy kinoteatri formatiga ham moslashtirilgan va Dolby Cinema’ning audio komponenti hisoblanadi. 2016 - yildan beri elektron qurilmalarning aksariyati, shuningdek, 2017 - yildan keyingi smartfonlar Dolby Atmos nin qoʻshib kelmoqda. Dolby Atmos bilan Dolby Digital Plus uchun texnik xususiyatlarning to'liq to'plami standartlashtirilgan va ETSI TS 103 420[3] da nashr etilgan.

2016-yilda “ Power in Night City ”ning uchinchi mavsumi aralashgan va Atmosda efirga uzatilgan birinchi telekoʻrsatuv boʻldi. Garchi oʻsha yili “Taxtlar oʻyini” Dolby Atmos-ni Blu-ray- da[4] qayta nashrida oldi. R.E.M.ning 1992- yilda chop etilgan Automatic for the People albomi 2017-yilda Atmos tomonidan qayta chiqarilgan birinchi yirik musiqiy reliz edi[5].

Dolby Atmos bilan Blu-rayda chiqarilgan birinchi film Transformers: Age of Extinction[6] edi. Dolby Atmos-dan foydalangan birinchi video o'yin EA va Dolby Laboratories[7] o'rtasidagi maxsus kelishuv asosida yaratilgan Star Wars: Battlefront edi.

Dolby Atmos for Music formatining faqat audio iteratsiyasi 2019-yil dekabr oyida Tidal va Amazon Music musiqiy oqim xizmatlari tomonidan qabul qilingan[8]. 2021-yil 17-mayda Apple Music Dolby Atmos-ni qoʻllab-quvvatlaydigan fazoviy audio va yoʻqotmaydigan audio qoʻshilishi haqida e’lon qildi[9].

Texnologiya tahrir

Dolby Atmos 128 tagacha audio treklarni, shuningdek, ular bilan bog'liq bo'lgan fazoviy metama'lumotlarni (masalan, joylashuv ma'lumotlari yoki pano avtomatizatsiyasi) teatr imkoniyatlariga qarab optimal dinamik dinamik yetkazib berish uchun tarqatish imkonini beradi. Kinoteatrlar uchun Dolby Atmos 9.1 sifatida sozlangan 10 ta kanalni taqdim etadi (an'anaviy 7.1, unga 2 ta havo kanali qo'shiladi). Ovoz muhandisi 118 tagacha ob'ektni aniqlay oladi[10][11].

Dolby Atmos uy kinoteatrlari an'anaviy 5.1 va 7.1 sxemalarida qurilishi mumkin. Dolby Atmos uchun nomenklatura biroz boshqacha: Dolby Atmos bilan 7.1.4 tizimi to'rtta to'xtatilgan yoki Dolby Atmos-ni qo'llab-quvvatlaydigan dinamiklar bilan an'anaviy 7.1 o'rnatishdir[12].

Dolby Atmos kontenti mos keluvchi raqamli audio ish stantsiyasi dasturi (Dolby Pro Tools uchun plaginni taqdim etadi) yoki AMS Neve DFC yoki Harrison Audio Consoles MPC5 kabi mos keng ekranli aralashtirish konsoli yordamida yaratilgan.

Oʻynatish vaqtida har bir teatrning Dolby Atmos tizimi audio obyektlarni maqsadli teatrdagi karnaylarning maʼlum joylashuvi asosida real vaqt rejimida koʻrsatadi, shunda har bir audio obyekt maʼlum bir koordinata toʻplamidan eshitiladi. Bundan farqli o'laroq, an'anaviy ko'p kanalli texnologiya barcha original audio treklarni post-ishlab chiqarish jarayonida ma'lum miqdordagi kanallarga yozib oladi. Bu odatda mikserni ijro etish muhiti haqida ma'lum bir teatrga unchalik mos kelmasligi mumkin bo'lgan taxminlar qilishga majbur qiladi. Ovozli ob'ektlarni qo'shish mikserning yanada ijodiy bo'lishiga, ekrandan ko'proq tovushlarni olishiga va natijalarga ko'proq ishonch hosil qilishiga imkon beradi.

Kino apparatining birinchi avlodi 128 tagacha diskret audio treklarni va 64 tagacha noyob dinamiklarni qoʻllab-quvvatlaydi[13].

Manbalar tahrir

  1. Morrison, Geoffrey „Surround all around: Dolby Atmos explained“. CNET. 2020-yil 21-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 21-yanvar.
  2. Giardina, Carolyn. „Peter Jackson Considering Dolby Atmos for 'The Hobbit'“. The Hollywood Reporter (2012-yil 1-may). 2018-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 2-iyun.
  3. „Work Programme - Work Item Detailed Report“. portal.etsi.org. 2020-yil 29-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 19-iyun.
  4. Gustafson, Alice „Game of Thrones Becomes First Ever TV Show To Feature Dolby Atmos“. Essential Install (2015-yil 8-oktyabr). 2020-yil 23-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 21-yanvar.
  5. „R.E.M.'s Peter Buck Talks 'Automatic for the People' Before 25th Anniversary Reissue: 'I Didn't Expect It to Be a Huge Hit'“. Billboard. 2021-yil 5-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 3-oktyabr.
  6. „Press Release: Dolby Atmos Comes to the Home Via Blu-ray and VUDU to Transport Entertainment Enthusiasts Into a New Dimension of Sound“. Businesswire.com. 2020-yil 3-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 28-sentyabr.
  7. „Dolby Atmos Coming to “Star Wars: Battlefront”“. SIGNAL (2017-yil 5-sentyabr). 2019-yil 17-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 24-mart.
  8. May, Steve „Dolby Atmos washes over Tidal HiFi service“. Inside CI (2019-yil 17-dekabr). 2021-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 3-oktyabr.
  9. „Apple Music announces Spatial Audio and Lossless Audio“. Apple Newsroom. 2021-yil 25-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 24-may.
  10. „Dolby Atmos for the Home Theater“ (2016-yil oktyabr). 2020-yil 21-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 6-iyul.
  11. „Dolby Atmos? Это просто!, статья. Портал "www.hifinews.ru"“. Аудиомания - Хороший звук от А до Я. 2021-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 3-oktyabr.
  12. „Dolby Atmos for Home“. www.dolby.com. 2020-yil 14-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 3-oktyabr.
  13. Hidalgo, Jason. „Dolby's Atmos technology gives new meaning to surround sound, death from above“. Engadget (2012-yil 26-aprel). 2017-yil 18-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 1-iyun.