Domatium
Domatium (koʻplik: domatia, lotincha „domus“ - uy degan maʼnoni anglatadi) — boʻgʻim oyoqlilar yashaydigan oʻsimliklar tomonidan ishlab chiqarilgan kichik xona[1].
Ideal holda domatia gallsdan farq qiladi, chunki ular oʻz aholisi tomonidan qoʻzgʻatilgan emas, balki oʻsimlik tomonidan ishlab chiqariladi, ammo farq keskin emas; koʻplab turdagi domatiyalarning rivojlanishi aholi tomonidan taʼsirlanadi va targʻib qilinadi. Koʻpgina domatiyalarda oqadilar yoki chumolilar yashaydi, ular oʻzaro munosabatlarda boʻlishi mumkin, ammo trips kabi boshqa artropodlar ushbu tuzilma tomonidan taqdim etilgan himoyadan parazitar foyda olishlari mumkin.
Chumolilar egallagan domatiyaga mirmekodomatiya deyiladi[2].Mirmekodomatiyaning muhim sinfi Pseudomyrmex va Tetraponera avlodiga mansub chumolilar oʻz uyalarini yaratadigan Acacia sphaerocephala kabi baʼzi akatsiyalarning katta, ichi boʻsh umurtqalaridan iborat. Mirmekodomatiyani taʼminlovchi oʻsimliklar mirmekofitlar deb ataladi. Mirmekodomatiyani taʼminlovchi oʻsimliklarning xilma-xilligi va bunday domatiya shakllarining diapazoni juda katta. Baʼzi oʻsimliklar, masalan, Myrmecodia, oʻzaro himoya qilish va chumolilarning chiqindilaridan ozuqaviy foyda olish uchun ularning chumolilari oʻzini oʻrnatishi mumkin boʻlgan kanallar bilan oʻralgan katta bulbous tuzilmalarni oʻsadi.
Koʻpincha domatiya barglarning pastki yuzasida, oʻrta va tomirlarning kesishgan joyida hosil boʻladi. Ular odatda qisman barg toʻqimalari yoki tuklari bilan oʻralgan kichik chuqurliklardan iborat. Lauraceae oilasining koʻp aʼzolari barglar domatiyasini rivojlantiradilar. Domatia, shuningdek, Alangiaceae, Elaeocarpaceae, Fabaceae, Icacinaceae, Meliaceae, Rubiaceae, Sapindaceae va Simaroubaceae oilalaridagi baʼzi yomgʻir oʻrmonlari daraxt turlarida uchraydi[3].
Yana qarang tahrir
- Akarodomatiya
Havolalar tahrir
Manbalar tahrir
- ↑
O'Dowd, Dennis J.; Mary F. Willson (1991-yil iyun). „Associations Between Mites and Leaf Domatia“. Trends in Ecology & Evolution. 6-jild, № 6. 179–182-bet. doi:10.1016/0169-5347 (91)90209-G.
{{cite magazine}}: Check|doi=value (yordam); sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim:|date=(yordam) - ↑ Wilson, Edward O., The Insect Societies, Publisher: Belknap Press 1971, ISBN 978-0-674-45490-3
- ↑ Williams, J.B. Trees and Shrubs in Rainforests of New South Wales and Southern Queensland. Botany Department, University of New England, 1984. ISBN 0-85834-555-2.