Dumgʻaza chigali

Anatomiyada dumgʻaza chigali — bu sonning orqa qismi, pastki oyoq va oyoqning koʻp qismi va tos boʻshligʻining bir qismi uchun motor va sezgir nervlarni taʼminlaydigan nerv pleksusi . U lumbosakral pleksusning bir qismi boʻlib, lomber vertebra va sakral vertebradan (L4-S4) chiqadi. Dumgʻaza pleksopatiya — bu dumgʻaza chigalining nervlariga taʼsir qiluvchi kasallik boʻlib, odatda travma, asab siqilishi, qon tomir kasalligi yoki infektsiyadan kelib chiqadi. Alomatlar orasida ogʻriq, vosita nazoratini yoʻqotish va hissiy nuqsonlar boʻlishi mumkin.

Tuzilishi

Dumgʻaza chigali quyidagilardan hosil boʻladi:

• bel-dumgʻaza magistral
• birinchi sakral asabning oldingi boʻlimi
• ikkinchi va uchinchi dumgʻaza nervlarning oldingi boʻlinmalarining qismlari

Dumgʻaza chigalini hosil qiluvchi nervlar katta siyatik foramenning pastki qismiga yaqinlashadi va birlashib, old va orqa yuzalaridan bir nechta novdalar paydo boʻlgan tekislangan tasma hosil qiladi. Guruhning oʻzi siyatik asab sifatida davom ettirilib, u sonning orqa qismida tibial asab va umumiy fibular asabga boʻlinadi; bu ikki nerv baʼzan pleksusdan alohida paydo boʻladi va barcha holatlarda ularning mustaqilligini disektsiya orqali koʻrsatish mumkin. Koʻpincha sakral pleksus va lomber pleksus bitta deb hisoblanadi katta nerv chigalini hosil qiladi. Bel-dumgʻaza magistral ikkita nerv chigalini birlashtirib turadi.

Munosabatlar

Dumgʻaza chigali, tos suyagining orqa tomonida, piriformis mushaklari va tos fastsiyasi oldida yotadi. Uning oldida ichki yonbosh arteriyasi, ichki yonbosh venasi, siydik chiqarish kanali va sigmasimon ichak bor. Yuqori gluteal arteriya va vena bel-sakral magistral va birinchi dumgʻaza asab oʻrtasida, pastki gluteal arteriya va vena esa ikkinchi va uchinchi dumgʻaza nervlar orasidan oʻtadi.

Nervlar shakllangan

Chigalga kiradigan barcha nervlar, uchinchi dumgʻazadan tashqari, ventral va dorsal boʻlinmalarga boʻlinadi va ulardan kelib chiqadigan nervlar quyidagi jadvalda berib oʻtilgan:

Dumgʻaza chigali

Dumgʻaza chigali nervlari

Nervlar	Segment	Innervatsiya qilingan mushaklar	Teri shoxlari
Yuqori gluteal	L4-S1	Gluteus medius </br> Gluteus minimal </br> Tensor fasciae latae
Pastki gluteal	L5-S2	Maksimal gluteus
Sonning orqa terisi • Pastki kneal nervlar • Perineal shoxlari	S1-S3
Terining teshilishi	S2-S3
Chigaldan toʻgʻridan-toʻgʻri filiallar
• Piriformis	S1-2	Piriformis
• Obturator internus	L5, S1-2	Obturator internus va Superior gemellus
• Femoris toʻrttasi	L4-5, S1	Quadratus femoris va Inferior gemellus
Siyatik
Siyatik	L4-S3	Semitendinosus (Tib) </br> Semimembranoz (Tib) </br> Biceps femoris • Uzun bosh (Tib) • Qisqa bosh (Fib) Adductor magnus (medial qism, Tib)
Umumiy fibulyar	L4-S2		Terining lateral sural </br> Fibulyar aloqa
• Yuzaki fibulyar		Fibularis longus </br> Fibularis brevis	Medial dorsal teri </br> Oʻrta dorsal teri
• Chuqur fibulyar		Anterior tibialis </br> digitorum longusning kengaytiruvchisi </br> Extensor digitorum brevis </br> Uzatuvchi hallucis longus </br> Extensor hallucis brevis </br> Fibularis tertius	Oyoq bosh barmogʻining lateral teri nervi </br> Oʻrta dorsal teri
Boldir nervi	L4-S3	Triceps surae (Gastrocnemius, Soleus) </br> Popliteus </br> Plantaris </br> Tibialis posterior </br> Flexor digitorum longus </br> Fleksor hallucis longus	Medial sural teri </br> Medial kalcaneal </br> Lateral dorsal teri
• Medial plantar		Abduktor gallyutsis </br> Flexor digitorum brevis </br> Flexor hallucis brevis (medial bosh) </br> Lumbrik (birinchi va ikkinchi)	Toʻgʻri raqamli plantar
• Lateral plantar		Fleksor hallucis brevis (lateral bosh) </br> Quadratus plantae </br> Minimi Abductor digiti </br> Minimal flexor raqamli </br> Lumbrik (uchinchi va toʻrtinchi) </br> Plantar interossei (birinchidan uchinchigacha) </br> Dorsal interossei (birinchidan beshinchigacha) </br> Adduktor gallyutsislari	Toʻgʻri plantar raqamli
Pudendal va koksikulyar
Pudendal </br> (Pudendal pleksus)	S2-S4	Tos boʻshligʻi mushaklari: </br> Levator ani </br> Yuzaki koʻndalang perineal </br> Chuqur koʻndalang perineal </br> Bulbospongioz </br> Ishkiokavernoz </br> Anus tashqi sfinkteri </br> Uretral sfinkter	Pastki rektal </br> Perineal • Orqa skrotal / labial • Dorsal jinsiy olatni / klitoris • prostata bezining uretrasi. / vagina
Koksikulyar </br> (Koksigeal pleksus)	S5-Co1	Koksigeus	Anokoksigeal </br> Dorsal novdalar

Qoʻshimcha rasmlar

• 
  O'ng simpatik zanjir va uning ko'krak, qorin va tos bo'shlig'i chigallari bilan aloqalari.
• 
  Sxematik tasvir.
• 
  Dumg'aza chigali diagrammasi

Yana qarang

• Boʻyin chigali
• Yelka chigali
• Bel chigali

Manbalar

Gray’s Anatomy (1918)

• Thieme Atlas of Anatomy: General Anatomy and Musculoskeletal System. Thieme, 2006. ISBN 1-58890-419-9. 

Havolalar

• Cross section image: pembody/body15a—Plastination Laboratory at the Medical University of Vienna
• MedicalMnemonics.com: 3544 2382
• Illustration at backpain-guide.com