Eshak bayrami

Eshak bayrami (lotincha: festum asinorum, asinarium festum va boshqalar) ― Oʻrta asrlar Evropa shahridagi eshak majburiy ishtirokchi boʻlgan Masihning tugʻilishi bilan bogʻliq xushxabar hikoyasining dramatizatsiyasi (kortej bilan).

Qisqacha tavsifi tahrir

Eshak bayrami Muqaddas Oilaning Misrga parvozi xotirasi sifatida talqin qilingan (Matto 2:13-15) va odatda 14-yanvarda nishonlangan. Bokira qiz va bola tasvirlangan qiz shahar maydonida eshakka koʻtarildi, shundan soʻng kortej qoʻshiq kuylash bilan cherkov cherkoviga koʻchib oʻtdi va u erda ular shu kunga bagʻishlangan marosimga xizmat qilishdi. Mahalliy cherkov xoristlari va unda xizmat qilgan kichik cherkov saflari Eshak festivalida faol ishtirok etdilar.

Marosimga hamroh boʻlgan musiqada lotin paraliturgik qoʻshiqlari — dirijyorlar ishlatilgan. Eng mashhur dirijyor „Orientis partibus“ (XII asr):

1. Bizga sharqiy yerlardan chiroyli va juda kuchli, yaxshilik yuklangan eshak keldi. R. Mayli, ketaylik, senyor eshak!

2. Shakam^[1] tepaliklarida Ruben tomonidan boqilgan eshak Iordan daryosidan oʻtib, Baytlahmga otlandi. (R.)

3. U yosh bugʻudan, koʻylakdan va eriqdan balandroq sakraydi, Midiya tuyasidan ham tezroq. (R.)

6. [Hamma narsani] yeyish — arpa boshoqlaridan tikanlargacha, ammo u donni somondan ajratadi^[2]. (R.)

7. Ey eshak! Oʻtdan toʻyganingizdan soʻng, „Omin“ deb ayting. „Omin, omin“ni takrorlang va eski qonunni rad eting. (R.)

Eshak bayrami odatda tarixchilar tomonidan kattaroq ahmoqlar bayrami (lotincha: festum stultorum, festum fatuorum) kontekstiga kiritiladi, bu haqda birinchi eslatib oʻtilgan „Summa de ecclesiasticis officiis“ (taxminan 1162-yil) asarida keltirilgan. Fransuz teologi Jon Belet^[3]^[4] va aks-sadolar butun Yevropa madaniyat tarixida, V.ning romanigacha eshitiladi. Gyugo „Notr Dam sobori“ va F.ning falsafiy risolasi. Nitsshe „Yaxshilik va yomonlikdan tashqari“^[5].

Yana qarang tahrir

Eshak minish

Manbalar tahrir

↑ Sixem — upominaemaya v Vetxom zavete mestnost v Samarii, izobiluyuщaya fruktami, blagouxayuщimi svetami i travami. Ruvim — starshiy sin Iakova (brat Iosifa), zdes — simvol blagochestivogo pastuxa.
↑ Otsyuda sleduet, chto danniy osyol ne prosto dikaya tvar, no uje „ozaryon“ xristianskoy mudrostyu (namyok na znamenituyu evangelskuyu pritchu, Mf 13:24-30).
↑ Bile F. Muzika na Prazdnike durakov // Istoricheskiy atlas srednevekovoy muziki. Rus. per. i red. S. N. Lebedeva. M.: Art Volxonka, s. 157.
↑ …festum hypodiaconorum, quod vocamus stultorum (PL 202, col. 79).
↑ Fragment pervoy strofi „oslinogo“ kondukta „Orientis partibus“ (adventavit asinus pulcher et fortissimus) Nitsshe ispolzoval v Otdele 1.8, ironiziruya nad samouverennostyu filosofov proshlogo.

Adabiyotlar tahrir

Office de Per de Corbeil (Office de la Circoncision) „Office des Fouxs“ ilovasiga mos kelmaydi. Sens (XIIIe siècle), Anri Villetardning muqaddimasi va eslatmalari matni va qoʻshiqlari. Parij, 1907 (Sensdan ahmoqlar bayrami uchun rasmiy).
Art W. Ein Festoffizium des Mittelalters aus Beauvais in seiner liturgischen und musikalischen Bedeutung. 2 bde. Köln, 1970 (Beauvais soboridan bayramona rasmiy).
Hansjörg Auf der Maur. Feiern im Rhythmus der Zeit I. Woche und Jahrdagi Herrenfeste. Regensburg: Verlag Friedrich Pustet, 1983, ISBN 3-7917-0788-4 (Handbuch der Liturgiewissenschaft Teil 5).
Arlt W. Le Puydan Sunnat bayrami uchun ofis // Oʻrta asrlarning oxirlarida ilohiy idora, ed. Margot Fassler va Rebekka Baltzer tomonidan. Oksford: OUP, 2000, p. 324-343 (Le Puy-en-Velay ofislari).
Guilleray PE La Fête des fous dans le nord de la France (XIVe-XVIe siècles). Bular. Parij: Ecole Nationale des Chartes, 2002-yil.
Xarris M. Muqaddas tentaklik: Ahmoqlar bayramining yangi tarixi. Itaka; London: Cornell University Press, 2011, p. 74-85.
Billier F. Ahmoqlar bayramida musiqa. Musiqa va oʻyin-kulgi // Oʻrta asr musiqasining tarixiy atlasi. rus. boshiga. va tahrir. S. N. Lebedeva. M.: Art Volxonka, 2016, s. 154-159.

Havolalar tahrir

Lempfrid V. Von Narren- va Eselsfesten. Mittelalterliche Musik zwischen Kirche und Ketzerei Arxivnaya kopiya -da arxivlangan (Shtutgartdagi Southwest Deutsche Radio eshittirishi)
Eshaklar bayrami (Katolik entsiklopediyasi, 1909)
Кондукт «Orientis partibus» (ансамбль «Микролог») YouTubeda

[1] Sixem — upominaemaya v Vetxom zavete mestnost v Samarii, izobiluyuщaya fruktami, blagouxayuщimi svetami i travami. Ruvim — starshiy sin Iakova (brat Iosifa), zdes — simvol blagochestivogo pastuxa.

[2] Otsyuda sleduet, chto danniy osyol ne prosto dikaya tvar, no uje „ozaryon“ xristianskoy mudrostyu (namyok na znamenituyu evangelskuyu pritchu, Mf 13:24-30).

[3] Bile F. Muzika na Prazdnike durakov // Istoricheskiy atlas srednevekovoy muziki. Rus. per. i red. S. N. Lebedeva. M.: Art Volxonka, s. 157.

[4] …festum hypodiaconorum, quod vocamus stultorum (PL 202, col. 79).

[5] Fragment pervoy strofi „oslinogo“ kondukta „Orientis partibus“ (adventavit asinus pulcher et fortissimus) Nitsshe ispolzoval v Otdele 1.8, ironiziruya nad samouverennostyu filosofov proshlogo.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]