Feliks Kulov
Feliks Sharshenbayevich Kulov (ruscha: Феликс Шаршенбаевич Кулов; qirgʻizcha: Феликс Шаршенбаевич (Шаршенбай уулу) Кулов; 1948-yil 29-oktyabrda tugʻilgan) – qirgʻiz siyosatchisi, „lola“ inqilobidan keyin 2005—2007-yillarda Qirgʻizistonning 9-bosh vaziri lavozimida ishlagan. U bu lavozimda birinchi marta 2005-yil 1-sentyabrdan 2006-yil 19-dekabrgacha ishlagan[1].
| Feliks Kulov Феликс Кулов | |
|---|---|
 Kulov 2010-yilda | |
| 9-Qozogʻiston Bosh Vaziri | |
|
Mansab davri 1-sentabr 2005-yil – 29-yanvar 2007-yil | |
| Prezident | Qurmanbek Bakiyev |
| Oʻtmishdoshi | Qurmanbek Bakiyev |
| Vorisi | Azim Isabekov |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi |
10-oktyabr 1948-yil Frunze (hozirgi Bishkek), Qirg'iziston |
| Siyosiy partiyasi | Ar-Namys |
| Turmush oʻrtogʻi | Naila Mamakanovna Bayaliev |
Kulov „Ar-Namys“ siyosiy partiyasiga asos solgan va unga rahbarlik qilgan, shu bilan birga „Xalq kongressi“ saylov ittifoqiga raislik qilgan.
Siyosiy karyerasi tahrir
Kulov Frunze (hozirgi Bishkek) shahrida tugʻilgan. 1978-1998-yillarda Qirgʻiziston hukumatida turli lavozimlarda, jumladan, Ichki Ishlar Vaziri, Milliy Xavfsizlik Vaziri va Chuy viloyati gubernatori lavozimlarida ishlagan. 1992-1993-yillarda u vitse-prezident boʻlib, shu lavozimda Qirgʻiziston valyutasining muomalaga chiqarilishini nazorat qilgan. Biroq yetishmayotgan oltin zahiralari bilan bogʻliq janjal ortidan u isteʼfoga chiqishga majbur boʻldi.
1998-yildan 1999-yilgacha Kulov Bishkek meri lavozimida ishlagan va shahardagi mashhur siyosatchiga aylangan. 1999-yilda u „Ar-Namys“ partiyasini tuzishda ishtirok etib, uning birinchi rahbari boʻldi. 2000-yil fevral oyida u Oliy Kengash aʼzoligiga nomzodini qoʻyish niyatini maʼlum qildi. Qirgʻiziston politsiyasi uni bir oydan keyin korrupsiyada ayblab hibsga oldi . 2001-yil 22-yanvarda harbiy sud uni aybdor deb topdi va yetti yilga ozodlikdan mahrum qildi. 2005-yilda unga qoʻyilgan barcha ayblovlar olib tashlandi, 2010-yilda esa BMTning Inson huquqlari qoʻmitasi uni hibsga olish va sud jarayonida bir qancha fuqarolik huquqlari buzilganini aniqlagan[2].
Qirgʻiz inqilobi, 2005-yil tahrir
2005-yil 24-martda Kulov Qirgʻiziston inqilobi („lola“ inqilobi) paytida ozodlikka chiqdi va prezident vazifasini bajaruvchi Bosh Vazir Qurmanbek Bakiyev tomonidan huquqni muhofaza qilish va xavfsizlik xizmating koordinatori (shuningdek, Qirgʻiziston xavfsizlik boshligʻi) etib tayinlandi. U 30-mart kuni bu lavozimdan isteʼfoga chiqdi.
6-aprel kuni Qirgʻiziston Oliy sudining maxsus ishchi guruhi tuzilib, Kulovga nisbatan ilgari qoʻyilgan ayblovlar va sudlanganlik holatlarini koʻrib chiqdi va 11-aprelga kelib u barcha ayblovlardan oqlandi. Bu davrda siyosatchi va jinoyat arbobi deb hisoblangan Rispek Akmatboyev, akasi Tinichbekning oʻldirilishini uyushtirganlikda Kulovni ayblab, milliy norozilik toʻlqiniga sabab boʻlgan edi. [3]
Kulov avvaliga 10-iyulga belgilangan saylovda prezidentlikka nomzod sifatida qatnashish niyatini bildirgan. Qonunga koʻra prezident qirgʻiz tilini yaxshi bilishi shart. Ammo mamlakat shimolidagi koʻpchilik bilan bir qatorda Kulovning ona tilisi rus tili edi. Shu sababga koʻra uning saylanishi nomaʼlum edi. Biroq, u may oyi oʻrtalarida Bakiyevni qoʻllab-quvvatlashga vaʼda berib, oʻz nomzodini bekor qildi. Oʻshanda u Bosh vazirning birinchi oʻrinbosari vazifasini ham bajaruvchi etib tayinlangan edi. U allaqachon saylangan prezident tomonidan bosh vazir etib tayinlanishi kutilgan edi. Bakiyev iyul oyidagi prezident saylovlarida gʻalaba qozongan edi. U 11-avgust kuni qasamyod qildi. U Kulovni bosh vazir vazifasini bajaruvchi etib tayinladi. 2005-yil 1-sentabrda Qirgʻiziston parlamenti tomonidan 55 ovoz, 8 ovozga qarshi ovoz bilan Kulov bosh vazir etib tasdiqlandi[4].
2005-yildan beri Qirgʻiziston siyosati tahrir
Kulov 2006-yilning 19-dekabriga qadar Bosh vazir lavozimini boshqarib, keyin isteʼfoga chiqdi va bu oʻz-oʻzidan Konstitutsiyaga koʻra oʻz kabinetini ishdan boʻshatishga sabab boʻldi[5]. Lekin Prezident Bakiyev uni darhol Bosh vazir vazifasini bajaruvchi etib tayinladi.
Parlament aʼzolari 2007-yil 18-yanvarda Kulovning tasdiqlanishiga 23 ovozga va 39 qarshi ovoz berishdi, tasdiqlanish uchun minimal ovozdan 15 ta ovoz kam boʻldi. Muxolifatdagi deputat Azimbek Beknazarov ovoz berishdan oldin Kulovga „Men notoʻgʻri boʻlishim mumkin, ammo sizning nomzodingiz rad etilishiga ishonaman. Jasoratli boʻling va bosh vazirlik vazifalaringizni bajara olmasligingizni tan oling. Soʻnggi bir yarim yil ichida buni qila olmaganingizni tan oling. Menimcha, [qayta tayinlanishdan] bosh tortsangiz yaxshi boʻlardi. Erkak boʻingl!“
Manbalar tahrir
- ↑ Pannier, Bruce. „Kyrgyz Government Resigns“. Radio Free Europe/Radio Liberty (2006-yil 19-dekabr). Qaraldi: 2007-yil 30-yanvar.
- ↑ HRC views in Kulov v. Kyrgyzstan, Communication No. 1369/2005 U. N. Doc. CCPR/C/99/D/1369/2005
- ↑ Kommersant – Revolyutsiya avtoritetov (Russian)
- ↑ Rulers – September 2005, 1, rulers.org, undated. Retrieved 21 September 2014.
- ↑ „Kyrgyz Parliament rejects Kulov's nomination as Prime Minister“. RadioFreeEurope/RadioLiberty (2007-yil 18-yanvar). Qaraldi: 2007-yil 30-yanvar.