Fluktuatsiyalar

Fluktuatsiyalar (lot. fl uctuatio tebranish) — fizik kattaliklarning oʻz oʻrtacha qiymatlaridan tasodifiy ogʻishi. Tasodifiy omillarga bogʻliq boʻlgan har qanday kattaliklarda F. sodir boʻladi. Statistik fizikada F. tizim zarralarining issiklik harakati tufayli vujudga keladi. Broun harakati mayda zarralarga muhit molekulalari koʻrsatayotgan bosimning F.i natijasida sodir boʻladi. F. fizik oʻlchashlar anikligini chegaralab qoʻyadi, radiopriyomniklarda shovqin hosil qiladi. Shuning uchun statistik fizika, radiotexnika va h.k.larda F. hisobga olinadi. F. har qanday tasodifiy jarayonlarga tegishli. Elektr kattaliklarning fluktuatsiyalarini oʻlchash nisbatan oson hususan,kuch qanday tok manbaiga oʻlchanmagan oʻtkazgichda kattaligi va yoʻnalishi tartibsiz oʻzgaruvchi fluktuatsion toj vujudga keladi.Fluktuatsion elektr yurituvchi kuchni hisoblash va oʻlchash mumkin. Birorta fizik kattaliklarning uncha tartibli boʻlmagan tartibsiz oʻzgarishlari ham fluktuatsiyaga misol boʻla oladi. Fluktuatsiya har qanday tasodifiy jarayonlarga tegishli.Temperatura va gaz bosimining fluktuatsiyalarini oʻlchash qiyin.