Foydalanuvchi:Miss Kamola/qumloq

Tarixi

Mintaqa Niemcza (1017) va Głogówda (1109) nemis bosqinchilariga qarshi muvaffaqiyatli kurashgan va gʻalabaga erishgan. Bu ikki gʻalabani xotirada abadiy saqlash uchun yodgorliklar oʻrnatilgan. 1138-yilda Bolesław III Wrymouth vasiyatidan soʻng, Sileziya Piastlari gersoglarining avlodlari tomonidan boshqariladigan kichik qirolliklarga boʻlingan. 12-asr boshlarida yozilgan „Gesta principum Polonorum“ solnomasida Vroclav Krakov va Sandomierz bilan birga Polsha Qirolligining uchta asosiy markazidan biri sifatida qayd etilgan. 1241-yilda bu yerda Polshaga mo‘g‘ul bosqinchilarining eng yirik jangi - Legnica jangi sodir bo‘lgan. Ostsiedlung jarayoni bilan madaniy va etnik german ta’siri Muqaddas Rim imperiyasining nemis tilida so‘zlashuvchi hududlaridan kelgan muhojirlar oqimi tufayli kuchaydi. 1330-yillardan boshlab bu hudud Chexiya Qirolligiga bo‘ysundirildi, garchi Quyi Sileziyaning katta qismi hali ham Piast, Yagellonlar va Sobeskilar sulolalari boshchiligidagi Polsha gersogliklaridan iborat edi, ularning ba’zilari 17-18-asrlargacha saqlanib qolgan. Hududning o‘rta asrlardagi asosiy gersoglik poytaxtlari Vrotslav, Legnitsa, Glogov, Svidnitsa va Yavor edi. Quyi Sileziya o‘rta asrlarda Polshaning madaniy markazlaridan biri bo‘lgan. Polyak tilida yozilgan eng qadimgi ma’lum jumlani o‘z ichiga olgan Genrikov kitobi (1273), shuningdek, polyak tilidagi eng qadimgi bosma matnni o‘z ichiga olgan hujjat ham shu yerda yaratilgan. Polshada birinchi shahar imtiyozlarini berish ham aynan shu mintaqada sodir bo‘lgan - Genrix Soqolli Zlotoriyaga huquqlar bergan. Genrix Soqolli tomonidan tashkil etilgan Lvuvek-Shlonski va Shroda-Shlonskaдан keyin shakllangan o‘rta asr shahar huquqlari Polshaning bir nechta shahar va qishloqlari uchun mahalliy boshqaruv shaklining asosiga aylandi va o‘rta asr shahar huquqlarining beshta mahalliy Polsha variantlaridan ikkitasini tashkil etdi. Viloyatda Piast sulolasidan bo‘lgan o‘rta asrlardagi Polsha hukmdorlarining dafn joylari joylashgan. 1469-yilda Quyi Sileziya Vengriyaga o‘tdi va 1490-yilda Bogemiyaga qaytdi, keyin Yagellonlar sulolasi tomonidan boshqarildi, so‘ngra u bilan birga Gabsburglar imperiyasining bir qismiga aylandi (1526). 1742/44-yillarda hudud Prussiya Qirolligi tomonidan bosib olindi va keyinchalik Germaniya imperiyasi tarkibiga kirdi (1871). Asrlar davomida Quyi Sileziya protestant islohoti, Sileziya urushlari, Napoleon urushlari, sanoatlashtirish va ikkita jahon urushi kabi bir nechta tarixiy voqealarni boshdan kechirdi. Ikkinchi jahon urushidan oldin va urush davrida mintaqadagi polyak va yahudiy aholi natsistlar Germaniyasi tomonidan ta’qib qilingan. Urush paytida Germaniya mintaqada ko‘plab qamoqxonalar va lagerlarni, xususan, Gross-Rosen konsentratsion lageri va turli millatga mansub Ittifoqchi harbiy asirlari uchun Stalag VIII-A lagerini boshqargan. Ularning har ikkisi ham mintaqa bo‘ylab va undan tashqarida joylashgan ko‘plab kichik lagerlarga, jumladan Riese loyihasidagi majburiy mehnat lagerlariga ega edi. Shuningdek, Vonsoshda 5 yoshgacha bo‘lgan, "irqiy qiymatsiz" deb hisoblangan o‘g‘irlab ketilgan polyak bolalari uchun lager va Volovdagi yoshlar qamoqxonasi mintaqada bir nechta majburiy mehnat lagerlari bilan birga mavjud edi. Kamenets-Zombkovitski esa ruhiy kasal bolalarni majburiy evtanaziya qilish orqali o‘ldirishga qaratilgan Aktion T4 dasturi amalga oshirilgan joy edi. 1945-yilda urushdan keyingi Potsdam konferentsiyasida kelishilganidek, Quyi Sileziya yana Polshaning bir qismiga aylandi. Natijada, Quyi Sileziya 1945-1950-yillar oralig‘ida urushdan oldingi aholisini deyarli butunlay yo‘qotdi. Sovetlar tomonidan mulki musodara qilingan Polsha fuqarolari keyinchalik bo‘shab qolgan yerlarga joylashtirildi. Voevodelik 1999-yil 1-yanvarda sobiq Vrotslav, Legnitsa, Valbjih va Yelenia-Gura voevodeliklaridan, 1998-yilda qabul qilingan Polsha mahalliy boshqaruv islohotlaridan so‘ng tashkil etilgan.