Foydalanuvchi:Salimagul Tulkinova/Grey(Nayjel de)

Salimagul Tulkinova/Grey(Nayjel de)
Tavalludi	;

Nayjel de Gris (inglizcha: Nigel Arthur de Grey ; 1886-mart 27-yil</link></link></link> - 25-may </link></link></link> ) - ingliz kriptografi, Avliyo Mavrikiy va Lazar ordeni, Avliyo Maykl va Sent-Jorj ordeni va Britaniya imperiyasi ordeni ritsarlari . Birinchi va Ikkinchi jahon urushlari faxriysi. U Zimmerman telegrammasining shifrini ochishi bilan mashhur bo'ldi.

Hayotning boshlanishi

Nayjel de Gri 1886-yil 27-martda Kodpok shahrida tug‘ilgan va u yerda suvga cho‘mgan ^[1]. U 5-baron Uolshingemning nabirasi. Nayjelning otasi Arnald de Gris (inglizcha: Hon. Arnald de Grey ) cherkov ruhoniysi edi. Nayjel chet tillarini o'rgangan va Eton kollejida o'qidi. Universitetda o'qish o'rniga u tilshunos bo'lishni va chet el xizmatiga kirishni orzu qilgan. U italyan imtihonidan o‘ta olmadi Nemis va fransuz tillarini mukammal bilgani uchun va diplomatik xizmat o‘rniga nashriyotchi bo‘ldi ^[2] . U 1907 yilda Uilyam Xineman nashriyotida ishlagan. 1910 yil 29 dekabr Xertfordberi (inglizcha: Hertingfordbury ) 24 yoshli Nayjel De Gris ikkinchi amakivachchasi Florens Emili Frensis Gorga uylandi (inglizcha: Florence Emilt Frances Gore ) ^[3], 27 yoshda edi. 1911 yil 22 dekabrda ularning o'g'li Jon tug'ildi. Hammasi bo'lib de Grisning uchta farzandi bor edi. Barbara 1915-yil 18- iyulda, Rojer esa 1918-yil 18 aprelda tug‘ilgan ^[4] . Hayotda u kamtar va zaif edi, shuning uchun hamkasblari unga uyquchi laqabini qo'yishdi (inglizcha: dormouse ) ^[5] .</br>

Birinchi jahon urushidagi roli

Telegram kodining bir qismi Nayjel de Gris tomonidan shifrlangan. Shunisi e'tiborga loyiqki, Arizona so'zi nemis kodlari kitobida yo'q edi, chunki Arizona faqat 1912 yilda AQSh shtatiga aylandi. Bu so'zni bo'g'inlarga bo'lish kerak edi.

40 Xona

Urush boshlanganda , Nayjel de Gri Qirollik dengiz floti zahirasiga qo'shildi va Belgiyadagi G'arbiy frontda Aeronavtika kuchlarida kuzatuvchi sifatida xizmat qildi. 1915 yilda u dengiz razvetka boshqarmasiga kriptograf sifatida o'tkazildi. U Britaniya Harbiy-dengiz kuchlari maxfiy xizmatining kriptografiya, ya'ni kodlangan dushman xabarlarini ochish bilan shug'ullanuvchi 40-xonaning diplomatik bo'limida ishlagan^[2].

Simmerman Telegram

1917 yil 17 yanvarda 31 yoshida Nayjel de Gri 46 yoshli hurmatli Uilyam Montgomeri bilan birgalikda Zimmerman telegrammasini hal qildi. Bu Germaniya tashqi ishlar vazirligining Vashington orqali Germaniyaning Meksikadagi elchisi Geynrix fon Ekkardga ( nemischa: Heinrich von Eckardt ). Telegrammada aytilishicha, Germaniya tashqi ishlar vaziri Artur Zimmermann Meksikaga AQShning Arizona, Nyu-Meksiko va Texas hududlarini qaytarib olishni taklif qilmoqda. Buning evaziga Meksika Germaniya ittifoqchisi sifatida urushga qo'shilishi kerak edi ^[6] ^[7].

Italiyadagi ishi

1915 yil bahorida De Gris Tarantoga, so'ngra Rimga letenant qo'mondoni etib tayinlandi. Uning vazifasi Britaniya Dengiz razvetkasi boshqarmasining O'rta yer dengizi bo'limini boshqarish, Italiya bo'limi bilan aloqa o'rnatish va Avstraliyadan kriptogrammalarga e'tibor qaratish edi. Italiyadagi faoliyati uchun u Italiyaning Avliyo Mavrikiy va Lazar ordeni bilan taqdirlangan, 1918 yilda esa Britaniya imperiyasi ordeni bilan taqdirlangan ^[2].

Urushlararo davr

Birinchi jahon urushi tugagandan so'ng, Nayjel de Gris Medici jamiyatini boshqargan (inglizcha: Medici Society ), eski san'at asarlarini nashr etgan va u ko'plab sevimli mashg'ulotlariga vaqt ajratgan. U o'q otishni yaxshi bilardi va yaxshi ko'rar edi : u ko'p qarindoshlarining qishloqlariga kelishni yaxshi ko'rardi, u yerda u ovga borardi. U yaxshi akvarelchi va chizmachi edi va Iverdagi katta bog'ida ishlashni yaxshi ko'rardi. Havaskor aktyor sifatida u Old Stagers va Windsor Strollers a'zosi edi va Canterbury Cricket Week'da kriket o'ynadi^[2] .

Ikkinchi jahon urushidagi roli

1938 yilda moliyaviy inqirozdan so'ng de Gris Medici jamiyatidagi ishini yo'qotdi. Bir yil o'tgach, unga Bletchley Parkda lavozim taklif qilindi. Urush paytida, Bukingemshiredagi ushbu ingliz mulki hududida kodlar va shifrlar bo'yicha davlat maktabi mavjud edi (inglizcha: Government Code and Cypher School, GC&CS ), bu Enigma mashinasi yordamida shifrlangan nemis xabarlarini muvaffaqiyatli hal qilgan harbiy baza edi. U bilan birga bo'lajak turmush o'rtog'ini u erda uchratgan singlisi Barbara va o'g'li Jon bilan birga ishlagan ^[8].

Ikkinchi jahon urushidan keyin

Urushdan keyin de Gris GC&CSda qoldi, u Hukumat aloqa markazi deb o'zgartirildi (inglizcha: Goverment Communication Headquarters ) 1945 yilda u Avliyo Maykl va Avliyo Jorj ordenlari bilan taqdirlangan. Nafaqaga chiqqanidan so'ng, Nayjel de Gri kulolchilik do'konini sotib oldi, lekin kelishuv tugagan kuni Oksford ko'chasida yurak xurujidan vafot etdi. Bu 1951-yil 25-mayda sodir bo'ldi, Nayjel de Gris 65 yoshda olamdan o'tdi ^[8].

Eslatmalar

↑ Visitation of England 1909.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Historical Dictionary of Naval Intelligence 2010.
↑ Burke's Peerage and Baronetage 1999.
↑ Burke's Peerage and Baronetage 2003.
↑ Inside Room 40 2010.
↑ Simon Singh 1999.
↑ Spies of the First World War 2010.
↑ ^8,0 ^8,1 Historical Dictionary of British Intelligence 2014.

[[Turkum:Londonda vafot etganlar]] [[Turkum:Alifbo boʻyicha shaxsiyatlar]] [[Turkum:1951-yilda vafot etganlar]] [[Turkum:25-mayda vafot etganlar]] [[Turkum:1886-yilda tugʻilganlar]] [[Turkum:27-martda tugʻilganlar]]

[FOOTNOTEVisitation_of_England1909-1] Visitation of England 1909.

[FOOTNOTEHistorical_Dictionary_of_Naval_Intelligence2010-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Historical Dictionary of Naval Intelligence 2010.

[FOOTNOTEBurke's_Peerage_and_Baronetage1999-3] Burke's Peerage and Baronetage 1999.

[FOOTNOTEBurke's_Peerage_and_Baronetage2003-4] Burke's Peerage and Baronetage 2003.

[FOOTNOTEInside_Room_402010-5] Inside Room 40 2010.

[FOOTNOTESimon_Singh1999-6] Simon Singh 1999.

[FOOTNOTESpies_of_the_First_World_War2010-7] Spies of the First World War 2010.

[FOOTNOTEHistorical_Dictionary_of_British_Intelligence2014-8] 8,0 ^8,1 Historical Dictionary of British Intelligence 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]