Fransisk Ivanovich Vencek (1885-yil 14-sentyabr, Samarqand – 1918-yil 8-iyun, Samara) – Samarada Sovet hokimiyatini oʻrnatish uchun kurash qatnashchilaridan biri.

Fransisik Ventsek
Tavalludi 1885-yil 14-sentyabr
Vafoti 8-iyun 1918-yil(1918-06-08)
(32 yoshda)
Samara RSFSR
Fuqaroligi Rossiya Imperiyasi

Hayoti tahrir

Vencek Samarqandda kambagʻal polshalik oilada tugʻilgan. Ota-onalar chor tuzumiga qarshi namoyishlarda qatnashgani uchun Oʻrta Osiyoga surgun qilingan. Koʻplab siyosiy surgunlar taʼsiri ostida uning oʻzi siyosat bilan shugʻullanadi.

1904-yildan Butunittifoq bolsheviklar kommunistik partiyasi aʼzosi, Samarqand, Moskva, Xarkov, Tula shaharlarida partiya ishlari bilan shugʻullangan. Vencek 1915-yil iyun oyida Tuladagi qurol va patron zavodlarida ish tashlash tashkilotchilaridan biri edi. Vencek bir necha bor hibsga olingan. Ish tashlashdan keyin u Kalugaga surgun qilindi, ammo Samaraga qochib ketdi.

1915-yil oxiridan Samarada partiya ishlarini olib borgan. Vencek quvur zavodida va Samopomich isteʼmol jamiyatida bolsheviklar toʻgaraklariga rahbarlik qilgan. 1917-yil fevral inqilobida faol qatnashgan, birinchi Samara kengashining tashkilotchilaridan biri va kotibi boʻlgan.

Vencek Samarada bolshevik S. I. Deryabina bilan tanishdi, keyinchalik ular oila qurishdi.

Oktyabr inqilobidan keyin Deryabina viloyat matbuot ishlari boʻyicha komissari, Vencek esa viloyat ijroiya qoʻmitasi aʼzosi, tez orada viloyat ijroiya qoʻmitasi raisining oʻrinbosari etib saylandi.

1918-yil yanvar oyida u Sovetlarning 3-Umumrossiya qurultoyiga delegat boʻldi. 1918-yil 10-aprelda u Samaradagi Inqilobiy tribunalga rahbarlik qildi.

Vafoti tahrir

SSSR parchalanganidan soʻng, Vencekning oʻlimining boshqa versiyalarini aks ettiruvchi turli xil maqolalar paydo boʻldi. Ularning umumiy bir jihati bor edi: bu versiyalarning barchasida Vencek jallod, sadist deb eʼlon qilindi, uni oʻzi qatl qilgan samariyaliklarning olomon onalari va xotinlari parchalab tashladilar[1][2]. Biroq, Inqilobiy tribunalda ishlashiga qaramay, Vencekga oʻlim jazosi berilmagan edi, chunki RSFSRda oʻlim jazosi 1918-yil boshida bekor qilingan.

Manbalar tahrir

  1. Михаил Матвеев. „ТЕРРИТОРИЯ КОМУЧ“ (2010-yil 17-fevral). 2012-yil 24-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 5-iyun.
  2. А. Демидов, И. Демидова. „Горизонты гражданского общества“ (deadlink). 2012-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 5-iyun.