GTL

GTL (inglizcha: Gas-to-liquids — gazdan suyuqlikka, Gaz-suyuqlik konversiyasi . GSK) — bu tabiiy gazni yuqori sifatli, oltingugurtsiz motor yoqilgʻilariga va kerak boʻlganda, boshqa ogʻirroq, uglevodorod mahsulotlariga aylantirish jarayoni. Bunday texnologiyalarning faol rivojlanishi qayta tiklanmaydigan anʼanaviy neft (neft piki deb ataladigan) muammosini yengib oʻtishga yordam beradi.

GTL texnologiyasi quyidagi bosqichlarga boʻlinadi:

• Oltingugurtsiz tabiiy gazdan bug konversiyasi, avtotermik reforming yoki qisman oksidlanish yoʻli bilan sintez gazini (H₂ + CO) ishlab chiqarish.
• Sintez gazining suyuq uglevodorodlar aralashmasiga aylanishi (Fisher-Tropsh sintezi).
• Olingan uglevodorodlarni gidrokrekinglash va gidrotozalashdan sintetik motor yoqilgʻisi, asosiy moylar va boshqa mahsulotlarni olish.

GTL texnologiyasining yana bir varianti Fisher-Tropsch usulini emas, balki sintez gazidan metanol ishlab chiqarishni qoʻllashdir. Keyin uni tseolit katalizatorlaridagi benzin fraktsiyasi orqali uglevodorodlarga aylantirish mumkin.

Tabiiy gazning narxi neftdan (barrel ekvivalentiga nisbatan) past boʻlgan sharoitda GTL yengil neft mahsulotlarini ishlab chiqarishda iqtisodiy afzalliklarga ega boʻlishi mumkin .

GTL texnologiyasining noneft xom ashyosidan ekologik toza yoqilgʻi manbasi sifatida jozibadorligiga qaramay, GTL va tegishli texnologiyalar (jumladan, CTL) uchun bir qator muammolar mavjud: qayta ishlashning yuqori texnik murakkabligi, qayta ishlash ob’ektlarini qurish uchun yuqori kapital xarajatlar (1 barrel/kun oʻrnatilgan quvvatiga 100-200 ming dollar), investitsiya risklari (moliyaviy va texnologik) . Shuningdek, texnologiyalarning rivojlanishi Hiatus effektiga toʻsqinlik qiladi (texnologik xavflarni kamaytirish va texnologiya narxini pasaytirish uchun taxminan 20 yil davomida uzluksiz rivojlanish talab etiladi).

Havolalar

• Gazni suyuqlikka aylantirish (Wayback Machine saytida 2015-09-06 sanasida arxivlangan) // ARPA-E, 2012(Inglizcha) )
• Gazdan suyuqlikka: neftdan olinadigan transport yoqilgʻilariga munosib muqobilmi? // Oksford Energetika tadqiqotlari instituti, 2013-yil may ISBN 978-1-907555-74-9(Inglizcha) )
• Gazdan suyuqlikka oʻtadigan zavodlar katta ROI taklif qiladi, 2012-yil may(Inglizcha) )
• GTL: texnologiyalar, loyihalar, istiqbollar // Yangi texnik texnologiyalar: Analyt. kimyoviy portal sanoat
• www.pro-gas.ru/news_interview/23.htm Andrey Pimenov: GTL texnologiyalarini joriy etish bilan allaqachon maʼlum yutuqlarga erishildi, 2014-yil
• GTL sanoati: hozirgi holat va istiqbollar, A.M. Kuznetsov, V.I. Saveliyev, N.V. Baxtizina, „NK“ ROSNEFT "OAJ ILMIY-TEXNIK BULLETENI, 2012-yil
• GTLning oʻtmishi, buguni va kelajagi (Wayback Machine saytida 2020-06-05 sanasida arxivlangan), V.Z. Mordkovich / Kimyo va hayot 2007-yil № 8
• GTL va CTL TEXNOLOGIYALARI HAQIDA QISQA SHAROR / TsSI TEK DV, 2013-yil