Guruh munosabatlari

Guruh munosabatlari — bu guruhlar kontekstida odamlar oʻrtasidagi ijtimoiy aloqalar va oʻzaro taʼsirlar yigʻindisidir. Guruh — bu umumiy narsa bilan birlashtirilgan elementlar toʻplami. Kichik guruhlar, jamoalar — oʻzaro aloqalar bilan birlashtirilgan odamlar. Guruhlar 2-3 kishidan 20-30 kishigacha boʻlishi mumkin. Ijtimoiy psixologiyada guruh munosabatlari guruh dinamikasining bir qismidir.

Guruh tasnifi

Taʼlim printsipi va uslubiga koʻra

• Haqiqiy guruh — bu umumiy maqsad va vazifalarga ega boʻlgan haqiqatda mavjud boʻlgan odamlar guruhi.
• Shartli guruh — maʼlum bir belgi (jinsi, yoshi, kasbi va boshqalar) boʻyicha birlashtirilgan odamlarning nominal guruhidir. P.).

Guruh meʼyorlariga shaxsning munosabati asosida referent guruh alohida ajratiladi.

• Yoʻnaltiruvchi (yoʻnaltiruvchi) guruh — qarashlari shaxs uchun namuna boʻlib xizmat qiladigan odamlar guruhi (haqiqiy yoki xayoliy).

Shaxslararo munosabatlarning rivojlanish darajasiga koʻra

• Jamoa — bu umumiy maqsad bilan birlashgan odamlar guruhi.
• Konglomerat (diffuz guruh) odamlar birlashmasining eng past shaklidir. Vaziyatga koʻra odamlarning tasodifiy yigʻilishi. Jamiyatning konglomeratdan rivojlanishi hamkorlik yoʻnalishida boradi.
• Hamkorlik — bu haqiqatan ham ishlaydigan tashkiliy tuzilma bilan ajralib turadigan guruh, shaxslararo munosabatlar ishbilarmonlik xarakteriga ega, bunday guruh faoliyatning maʼlum bir sohasida natijalarga erishishga intiladi.
• Assotsiatsiya — bu munosabatlar faqat shaxs (doʻstlar, doʻstlar) uchun muhim boʻlgan maqsadlar orqali amalga oshiriladigan guruh.
• Korporatsiya — bu guruh ichidagi maqsadlar boʻyicha birlashtirilgan odamlar guruhi. Boshqa guruhlar hisobiga ham guruh maqsadlariga erishishga intiladi.

Guruh ichidagi munosabatlarning tasnifi

Guruh ichidagi shaxslararo munosabatlar hodisalariga quyidagi tushunchalar kiradi:

1. Shaxsni shaxs tomonidan idrok etish — bu idrok, yaʼni odamlarning bir-birini idrok etishi muloqotning muhim qismi boʻlganda;
2. Hissiy joziba — bir-biriga umumiy guruh hamdardligida namoyon boʻladi;
3. Aloqa uygʻunligi — bu bir guruh odamlarning qadriyatlarga yoʻnaltirilgan birligi;
4. Muvofiqlik — maqsadga muvaffaqiyatli erishishga yordam beradigan insoniy fazilatlarning eng yaxshi kombinatsiyasi;
5. Guruh ichidagi taklifiylik (guruh fikrini ziddiyatsiz qabul qilish) „guruh bosimi“ vaziyatining boshqa aʼzolarining qarorlariga tanqidiy munosabatda boʻlishdir. Shuningdek, bu hodisa nom oldi — muvofiqlik (moslashish);
6. Identifikatsiya (oʻxshashlik) — shaxs oʻzining ichki holatini qabul qilish uchun oʻzini guruhning boshqa aʼzosi oʻrniga qoʻyadi. Boshqa shaxs yoki hodisa bilan yaqin aloqaga erishish empatiya deb ataladi.

Guruhlarda shaxslararo munosabatlarni oʻrganish usullari

Sotsiometrik usul

Ruminiyalik psixolog Jeykob Moreno bu usulni norasmiy shaxslararo munosabatlarni baholash uchun ishlab chiqdi. Morenoning soʻzlariga koʻra, guruhlar ichidagi barcha muammolar guruhning mikro va makrotuzilmasi oʻrtasidagi nomuvofiqlik bilan bogʻliq. Sotsiometrik protsedura shundan iboratki, guruh aʼzolari maʼlum bir faoliyat turi bilan shugʻullanmoqchi boʻlgan guruhdagi hamkasblarining ustuvor roʻyxatini tuzishlari kerak. Faoliyat turiga oid savollar tanlov mezonlari deb ataladi. Savollarga berilgan javoblar asosida guruhning eng nufuzli aʼzolari, oʻzaro juftliklar va bir-birini tanlaydigan oʻzaro bogʻliq shaxslar guruhlari aniq koʻrsatilgan sotsiogrammalar tuziladi.

Malumot usuli

Guruhdagi bitta aʼzoning maʼlumotnomasini (ahamiyatini) aniqlash uchun moʻljallangan. Ushbu uslub guruhning status tuzilishini, uning oʻzaro afzalliklarini, shakllangan guruhlarni aniqlashga yordam beradi. Usul ikki bosqichni oʻz ichiga oladi. Birinchi bosqichda sotsiometrik yoki referentometrik protsedura yordamida guruhning har bir aʼzosining holati aniqlanadi. Ikkinchi bosqichda har bir ishtirokchi oʻz guruhining maʼlum sifatlari boʻyicha tartiblangan roʻyxat qatorlarini tuzadi .