Vikipediya

Hachikazuki

Hachikazuki yoki Hachi Katsugi (yaponcha : 鉢かづき; tarjimasi: „Piyola koʻtaruvchi malika“)[1][2] — Otogi-zoshi janridagi yapon xalq ertagi. Bu boshiga ulkan kosa kiyib, shahzodaga turmushga chiqqan zodagon qiz haqidagi ertak hisoblanadi[3].

Malika Hachikazuki va shahzoda Saisho

Hachikazuki hime birinchi marta Muromachi davrida (XIV—XVI asrlar) yozilgan[1]. Edo davrining oʻrtalarida (XVIII asr, taxminan 1735—1745) Urokogataya tomonidan bolalar uchun koʻplab chizilgan rasmlar bilan boyitilgan Akahon (qizil kitob) kitobida nashr etilgan[1].

Syujeti

tahrir
 
Sanzoshi-emaki uslubida tasvirlangan qiz Hachikazuki.

Qadim zamonlarda, baʼzida Hachibime deb ham ataladigan goʻzal qizi bor er-xotin yashar edi[4]. Oʻlim toʻshagida yotgan keksa onasiga Hachibime oʻz goʻzalligini yashirish uchun boshiga hamisha ulkan yogʻoch kosa kiyib yurishga vaʼda beradi. Baʼzi versiyalarda yozilishicha esa qiz tugʻilganidayoq boshida yogʻoch kosasi boʻlgan ekan[5]. Nima boʻlganda ham, otasi boshqa ayol bilan oila quradi, oʻgay onasi esa qizga nisbatan shafqatsiz munosabatda boʻladi.

Qiz uydan boshqa shaharga qochib ketadi va lordning uyida xizmatkor lavozimda ishlaydi. Bir kuni xo‘jayinning o‘g‘li yog‘och kosaning ostidagi go‘zal bir qizni ko‘radi. U qizni sevib qoladi. Xotin tanlash vaqti kelganida, Hachikazuki kelin tanlashda ishtirok etadi va uni xoʻjayinning oʻgʻli tanlaydi. Qizning aytishicha, choy quyish marosimi davomida yogʻoch kosa uning boshida turishi kerak.

Ular turmush qurganlaridan soʻng, Hachikazuki yogʻoch kosani boshidan oladi va uning ichidan zargarlik buyumlari va boshqa xazinalarni topib oladi[6]. Shu bilan bir qatorda, kosa koʻp boʻlaklarga boʻlinadi va ular qimmatbaho toshlarga aylanadi[7].

Tarjimalar

tahrir
 
Xoʻjayinning oʻgʻli dubulgʻasiz goʻzal qizni koʻradi. Genri Justice Fordning "The Violet Fairy Book (Binafsha pari kitobi)" uchun ishlangan surat (1906-yil).

Ertak nemis tiliga Devid Avgust Brauns tomonidan Das Mädchen mit dem Holznapfe („Yogʻoch kosali qiz“) sifatida tarjima qilingan[8].

Ingliz tilidagi kompilyatsiyalarda bu ertak The Wooden Bowl[9], The Black Bowl[10], The Maiden with the Wooden Bowl[11] yoki The Maiden with the Wooden Helmet (Andrew Lang tarjimasi) nomlari bilan mashhur[12].

Tarqalishi

tahrir

Folklorshunos Seki Keigo ertak paydo boʻlgan uchta nashr manbalarni sanab oʻtdi, bular Saitama; boshqasi Hyogo, uchinchisi Tokushima[13].

Tahlil

tahrir

Folklorshunos Marian Roalf Koks oʻzining Cinderella: Three Hundred and Forty-Five Variants of Cinderella (Zolushka: Zolushkaning uch yuz qirq besh xili), Catskin and, Cap Oʻ Rushes (Katskin va Kap Oʻ Rushes) asarida Hachixazukini („Yogʻoch kosali qiz“) Zolushka hikoyalari silsilasiga tegishli deya[14] sanab oʻtgan[15][16].

Yapon olimi Hiroko Ikeda „Princess Bowl-on-the-Head (Boshida kosa tutgan malika)“ deb tarjima qilingan ertakni yapon ertak indeksining 510C turi sifatida tasnifladi[17], Aarne-Thompson-Uther indeksidagi boshqa quvgʻin qilingan qahramon turlariga yaqinlik kuzatiladi, jumladan : ATU 510A, „Sindrella — Zolushka“ va ATU 510B, „Donkeyskin (Pocha poʻstin)“.

Moslashuvlar

tahrir

Ertak 1994-yilda Alan Shreder tomonidan „Lily and the Wooden Bowl (Lili va yogʻoch piyola)“ nomi ostida chiqarila boshlangan[18].

Manbalar

tahrir
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 „The Bowl-Bearer Princess“. Library of Congress (2009-yil 1-yanvar). 2022-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  2. ↑ Seki, Keigo (1966). "Types of Japanese Folktales". Asian Folklore Studies 25 (1): 115. doi:10.2307/1177478. https://www.jstor.org/stable/1177478. 
  3. ↑ Mulhern, Chieko Irie. „[Reviewed Work: Japanese Folk Literature: A Core Collection and Reference Guide. by Joanne P. Algarin]“. In: Monumenta Nipponica 39, no. 2 (1984): 202. Accessed July 24, 2021. doi:10.2307/2385022.
  4. ↑ Joly, Henri L. Legend in Japanese art; a description of historical episodes, legendary characters, folk-lore myths, religious symbolism. London ; New York: John Lane, The Bodley Head. 1908. p. 272.
  5. ↑ Seki, Keigo (1966). "Types of Japanese Folktales". Asian Folklore Studies 25 (1): 115. doi:10.2307/1177478. https://www.jstor.org/stable/1177478. 
  6. ↑ Joly, Henri L. Legend in Japanese art; a description of historical episodes, legendary characters, folk-lore myths, religious symbolism. London ; New York: John Lane, The Bodley Head. 1908. p. 272.
  7. ↑ Cox, Marian Roalfe. Cinderella; three hundred and forty-five variants of Cinderella, Catskin, and Cap oʻRushes. London: The Folk-lore Society. 1893. pp. 107-108.
  8. ↑ Brauns, David August. Japanische Märchen und Sagen. Leipzig: Verlag von Wilhelm Friedrich, 1885. pp. 74-78.
  9. ↑ Hearn, Lafcadio et al. Japanese fairy tales. New York: Boni and Liveright. 1918. pp. 80-88.
  10. ↑ James, Grace. Green willow and other Japanese fairy tales. London: Macmillan. 1912. pp. 56-64.
  11. ↑ Davis, Frederick Hadland; Paul, Evelyn. Myths & legends of Japan. London: George G. Harrap. 1912. pp. 317-322.
  12. ↑ Lang, Andrew. The Violet Fairy Book. London; New York: Longmans, Green. 1906. pp. 270-274.
  13. ↑ Seki, Keigo (1966). "Types of Japanese Folktales". Asian Folklore Studies 25 (1): 115. doi:10.2307/1177478. https://www.jstor.org/stable/1177478. 
  14. ↑ Mayer, Fanny Hagin. „Reviewed Work: 越後のシンデレラ by 水沢謙一“ [Echigo no Shinderera by Kenichi Mizusawa]. In: Asian Folklore Studies 24, no. 1 (1965): 151. Accessed July 25, 2021. doi:10.2307/1177604.
  15. ↑ Mayer, Fanny Hagin. „Reviewed Work: 越後のシンデレラ by 水沢謙一“ [Echigo no Shinderera by Kenichi Mizusawa]. In: Asian Folklore Studies 24, no. 1 (1965): 151. Accessed July 25, 2021. doi:10.2307/1177604.
  16. ↑ Cox, Marian Roalfe. Cinderella; three hundred and forty-five variants of Cinderella, Catskin, and Cap oʻRushes. London: The Folk-lore Society. 1893. pp. 107-108, 177.
  17. ↑ Hiroko Ikeda. A Type and Motif Index of Japanese Folk-Literature. Folklore Fellows Communications Vol. 209. Helsinki: Suomalainen Tiedeakatemia. 1971. p. 140.
  18. ↑ "Lily and the Wooden Bowl (Book Review)". In: PublishersWeekly. Date: 09/01/1994. Retrieved: July 24th, 2021. Url: https://www.publishersweekly.com/978-0-385-30792-5

Adabiyotlar

tahrir
  • 小林 健二(2007). „御伽草子「鉢かづき」諸本における本文の流動と固定--宰相の乳母と嫁比べの進言者をめぐって“ Hachikazuki hikoyalarining matn oʻzgarishigacha: Sayishoning hamshirasining tavsifi va rollari haqida. kelin tanlovining maslahatchisi]. In: Kokugakuin universiteti jurnali 108 (7): 13-23. ISSN 0288-2051 . https://ci.nii.ac.jp/naid/40015514802/en/

Andoza:CinderellaAndoza:Japanese folklore long 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Hachikazuki&oldid=5130795" dan olindi