Hindiston — Bangladesh munosabatlari
Hindiston — Bangladesh munosabatlari — Hindiston va Bangladesh oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir . Mamlakatlar oʻrtasidagi davlat chegarasining uzunligi 4023 km[1].
 | |
 Bangladesh |
 Hindiston |
2010-yilda Gallup soʻroviga koʻra, Bangladesh aholisi AQSh yoki Xitoydan koʻra Hindiston yetakchiligini afzal koʻradi: 43 % Hindiston rahbariyatining harakatlarini maʼqullaydi, 29 % noroziligini bildiradi va bangladeshliklarning 28 % bir qarorga kelmagan[2].
Tarixi tahrir
1947-yilda Hindistonning boʻlinishi paytida Bengal diniy qarashlarga koʻra ikkiga boʻlindi. Bengaliyaning gʻarbiy qismi Hindistonga, sharqiy qismi esa poytaxti Dakka boʻlgan Sharqiy Bengaliya (keyinchalik Sharqiy Pokiston deb oʻzgartirilgan) viloyat sifatida Pokistonga qoʻshib olindi[3].
1970-yilda Sharqiy Pokiston qirgʻoqlariga kuchli siklonlar kelib, yarim milliondan ortiq odamning oʻlimiga sabab boʻldi[4]. Pokiston markaziy hukumati tabiiy ofatdan keyin chora ko‘rdi. Pokiston Prezidenti Yahyo Xon Majibur Rahmon bilan murosa topishga uringan muzokaralar muvaffaqiyatsizlikka uchragach, 1971-yil 26-martda oxirgisini hibsga olish toʻgʻrisida buyruq chiqarildi va „Projektor“ operatsiyasi[5] boshlandi. Sharqiy Pokiston hududini harbiy yoʻl bilan bosib olindi. Gʻarbiy Pokiston armiyasining urush usullari qonli boʻlib, katta qurbonlarga olib keldi[6]. Asosiy nishonlar Sharqiy Pokistonning ziyolilari va hindulari, Hindiston hududidan boshpana topishga uringan oʻn millionga yaqin qochqinlar edi. Urush paytida halok boʻlganlar soni uch yuz mingdan uch milliongacha baholanadi[7]. Mustaqillik urushi to‘qqiz oy davom etdi. Mukti Bahini partizanlari va Bangladeshning muntazam qurolli kuchlari 1971-yil dekabr oyida janglar paytida Hindiston qurolli kuchlaridan yordam oldilar. Hindiston va Bangladesh Mitro-Bahini qoʻshinlarining ittifoqi 1971-yil 16-dekabrda Pokiston armiyasini magʻlub etdi, bunda 90 000 dan ortiq askar va ofitser asirga olindi.
2011-yil sentabr oyida Hindiston va Bangladesh eski chegara nizolariga barham berish uchun chegarani demarkatsiya qilish to‘g‘risidagi bitimni imzoladilar. Hindiston, shuningdek, Bangladesh fuqarolariga oson kirish uchun Tin Bingha koridorini taqdim etdi. Shartnoma anklavlarni almashishni oʻz ichiga olgan, jumladan 51 000 kishining koʻchirilishi, 111 dan ortiq Hindiston anklavlari Bangladeshga oʻtkazilgan va 51 Bangladesh anklavlari Hindistonga oʻtkazilgan[8].
2011-yil 9-oktabrda Hindiston va Bangladesh qo‘shinlari Silxetda ikki haftalik qo‘shma harbiy mashg‘ulotlarda ishtirok etishdi[9].
2013-yil oktyabr oyidan boshlab Hindiston Bangladeshga kuniga 500 megavatt elektr energiyasini eksport qila boshladi, shartnoma 35 yilga imzolandi[10].
2013-yil noyabr oyidan boshlab davlatlar oʻrtasida chegara marosimi oʻtkazila boshlandi[11].
Manbalar tahrir
- ↑ „The World Factbook“. 2008-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-oktyabr.
- ↑ U.S. Leadership More Popular in Asia Than Chinaʼs, Indiaʼs Gallup
- ↑ Emerging India: Security and Foreign Policy Perspectives (Book). N. S. Sisodia, Chitrapu Uday Bhaskar.
- ↑ Bangladesh cyclone of 1991 Britannica Online Encyclopedia.
- ↑ Salik, Siddiq. Witness to Surrender. Oxford University Press, 1978. ISBN 0-19-577264-4.
- ↑ Rummel, Rudolph J., „Statistics of Democide: Genocide and Mass Murder Since 1900“, ISBN 3-8258-4010-7, Chapter 8, table 8.1. Rummel comments that.
- ↑ Rummel, Rudolph J., „Statistics of Democide: Genocide and Mass Murder Since 1900“, ISBN 3-8258-4010-7, Chapter 8, Table 8.2 Pakistan Genocide in Bangladesh Estimates, Sources, and Calcualtions.
- ↑ Sougata Mukhopadhyay. „India-Bangladesh sign pact on border demarcation“. CNN-IBN (2011-yil 7-sentyabr). 2012-yil 22-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Bangladesh-India joint military exercise begins“. Zee News (2011-yil 29-oktyabr).
- ↑ „India-Bangladesh power transmission link open — Indian Express“.
- ↑ „Wagah-like retreat ceremony on India-Bangladesh border | Business Line“.
