Vikipediya

Ijtimoiy integratsiya

Ijtimoiy integratsiya — bu yangi kelganlar yoki ozchiliklarning mavjud jamiyatning ijtimoiy tuzilishiga qoʻshilish jarayoni.[1]

Ijtimoiy integratsiya, iqtisodiy integratsiya va identifikatsiya integratsiyasi bilan birga, ularni qabul qilayotgan jamiyatda yangi kelganlarning tajribasining uchta asosiy oʻlchovidir.[1] Ijtimoiy integratsiyaning yuqori darajasi guruhlar oʻrtasidagi yaqinroq ijtimoiy masofaga va izchil qadriyatlar va amaliyotlarga yordam beradi. Til, tabaqa, eʼtiqod va hokazolardan qatʼi nazar, oʻzligini yoʻqotmasdan turli etnik guruhlarni birlashtirish jarayoni. Bu jamiyat hayotining barcha sohalariga kirish imkonini beradi va segregatsiyani yoʻq qiladi.

Kengroq nuqtai nazardan, ijtimoiy integratsiya dinamik va tizimli jarayon boʻlib, unda barcha aʼzolar tinch ijtimoiy munosabatlarga erishish va saqlash uchun muloqotda ishtirok etadilar. Ijtimoiy integratsiya majburiy assimilyatsiya degani emas. Ijtimoiy integratsiya ijtimoiy qarama -qarshilik, ijtimoiy parchalanish, ijtimoiy chetlanish va qutblanish sharoitlarini tuzatish, shuningdek, tinch ijtimoiy munosabatlarga ijtimoiy integratsiya sharoitlarini kengaytirish va mustahkamlash orqali xavfsiz, barqaror va adolatli jamiyat sari harakat qilish zarurligiga qaratilgan.[2]

Integratsiya tushunchasi

tahrir

Integratsiya birinchi marta 1921-yilda Valle va Burgess tomonidan assimilyatsiya tushunchasi orqali oʻrganilgan. Ular buni „shaxslar va guruhlar boshqa shaxslar va guruhlarning xotiralari, his-tuygʻulari va munosabatlariga ega boʻlishlari va oʻzlarining tajribasi va tarixini baham koʻrish orqali ular bilan umumiy madaniy hayotga qoʻshilish jarayoni“ deb taʼrifladilar.[3]

Baʼzi olimlar immigrantlar mezbon jamiyatga keyingi avlodlar davomida iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy jihatdan assimilyatsiya qilinishini taʼkidlab, assimilyatsiya nazariyasini taklif qilgan boʻlsalar,[1] boshqalar multikulturalizm nazariyasini ishlab chiqdilar va immigrantlar oʻzlarining etnik oʻziga xosliklarini shakllantirish uchun integratsiya jarayoni orqali saqlab qolishlari mumkinligini taxmin qilishdi.[4]

Assimilyatsiya nazariyasidan kelib chiqqan holda, uchinchi guruh olimlari segmentlangan integratsiya nazariyasini taklif qildilar, bunda migrantlarning turli guruhlari oʻzlarining individual, kontekstual va tarkibiy omillariga qarab turli oʻlchamlarda yuqoriga yoki pastga harakatlanishning alohida trayektoriyalarini kuzatishi mumkinligini taʼkidladilar.[5][6]

Oʻlchovlar

tahrir

Integratsiyaning boshqa oʻlchovlari bilan solishtirganda, ijtimoiy integratsiya koʻproq immigrantlarning mahalliy urf-odatlar, ijtimoiy munosabatlar va kundalik amaliyotlarga moslashish darajasiga eʼtibor beradi. Bu odatda ijtimoiy tarmoq, til va nikoh orqali oʻlchanadi.[7] Ijtimoiy integratsiyaning eng koʻp qoʻllaniladigan koʻrsatkichi ijtimoiy tarmoq boʻlib, u immigrantlarning mezbon jamiyatdagi boshqalar bilan oʻrnatadigan aloqasini bildiradi. Baʼzi tadqiqotchilar oʻlchov sifatida muhojirlarning doʻstlarining umumiy sonini ishlatsalar, boshqalari doʻstlar bilan muloqot qilish chastotasidan foydalanadilar. Shunisi eʼtiborga loyiqki, tobora koʻproq tadqiqotlar mahalliy doʻstlarni immigrant doʻstlardan ajratib turadi, chunki birinchisi immigrantlarni mahalliy jamiyatga integratsiya qilishda ikkinchisiga qaraganda muhimroq hisoblanadi. 2020-yilda chop etilgan soʻnggi tadqiqotlar ijtimoiy integratsiya uchun oʻlchov sifatida ijtimoiy faoliyatga kirish imkoniyatidan (masalan, mahalliy sport jamoasiga qoʻshilish imkoniyatidan) foydalanadi.[8][9] Taqqoslanadigan natijalar Yevropaning 23 mamlakati uchun mavjud.

Ijtimoiy integratsiya (havaskor futbolda kamsitish) baholari[8][10]
Mamlakat Javob darajasi Farq
mahalliy ovozli
ismlar 		chet el ovozi
ismlar
  Austria 53.61 33.15 20.46
  Belgium 52.39 44,90 7.49
  Xorvatiya 39.25 15.88 23.37
  Czech Republic 54.61 46.72 7.89
  Denmark 67.54 56.11 11.43
  England 41.21 34.29 6.92
  Finland 55.19 42.11 13.08
  France 47.69 44.12 3.57
  Germany 66,87 53.61 13.26
  Greece 30.95 25.11 5.84
  Hungary 53.67 33.00 20.67
  Ireland 50.00 46,95 3.05
  Italy 28.69 20.19 8.50
  Netherlands 74.29 64.54 9.75
  Norway 65.79 55.27 10.52
  Poland 40.15 29.61 10.54
  Portugal 18.48 14.50 3.98
  Romania 40.42 31.62 8.80
  Rossiya 28.70 22.61 6.09
  Serbia 15.08 9.31 5.77
  Spain 49.29 36.06 13.23
  Sweden 72.05 59.26 12.79
  Switzerland 61,90 54,90 7.00

Til muhojirlarning ijtimoiy integratsiya darajasiga kirish uchun yana bir muhim oʻzgaruvchidir. Mahalliy tilni tushunishning yuqori darajasi mahalliy aholi bilan muloqot qilish va mahalliy madaniyatni yaxshiroq tushunish imkoniyatini oshiradi. Soʻrovnomada ishlatiladigan odatiy savol „Siz mahalliy xalqning tilini tushunasizmi?“[11] Masalan, Qoʻshma Shtatlarda ingliz tilini yaxshi bilish keng tarqalgan koʻrsatkich boʻlib, uni immigratsiya haqidagi hisobotda osongina topish mumkin.

Oʻzaro nikoh ham ijtimoiy integratsiyaning koʻrsatkichidir. Turmushga chiqmaganlar uchun: „Siz mahalliy xalq bilan turmush qurishni oʻylaysizmi?“; turmush qurganlar uchun savol „Farzandlaringizni mahalliy xalq bilan turmush qurishni xohlaysizmi?“[11] Bu savollarga javoblar immigrantlarning mezbon jamiyatga qoʻshilishga tayyorligini yaxshi bashorat qiladi.

Misollar va foydalanish

tahrir

Koʻp hollarda taʼlim ijtimoiy ragʻbatlantirish mexanizmi sifatida ishlatiladi. Qonun shaklisiz taʼlim ham, mehnat ham taʼminlanmaydi. Tolerant va ochiq jamiyatlarga nisbatan, ozchilik guruhlari aʼzolari koʻpincha cherkovlar va fuqarolik tashkilotlari kabi madaniy institutlar bilan jamiyatning asosiy oqimi aʼzolari uchun mavjud imkoniyatlar, huquqlar va xizmatlardan toʻliq foydalanish uchun ijtimoiy integratsiyadan foydalanadilar. Ommaviy axborot vositalarining kontenti ommaviy jamiyatlarda ijtimoiy integratsiya vazifasini ham bajaradi.

2005-yilda „Utan gränser — en film om idrott och integration“ (Chegara bilmas — Sport va integratsiya haqida film) hujjatli filmi Shvetsiyaning Aftonbladet gazetasi tomonidan muhojirlarning Shvetsiya jamiyatiga „integratsiyalashuvi orqali muvaffaqiyatga erishish haqidagi hujjatli film“ sifatida tasvirlangan film edi.[12]

„Ijtimoiy integratsiya“ atamasi birinchi marta fransuz sotsiologi Emile Dyurkgeymning ishida qoʻllangan. U nima uchun baʼzi ijtimoiy tabaqalarda oʻz joniga qasd qilish darajasi boshqalardan koʻra yuqori ekanligini tushunishni xohladi. Dyurkgeym jamiyat shaxslarga kuchli kuch taʼsir qiladi, deb hisoblagan. U xalqning eʼtiqodi, qadriyatlari va meʼyorlari jamoaviy ongni, bir-birini va dunyoni tushunishning umumiy usulini tashkil qiladi, degan xulosaga keldi.[13]

2012-yilgi tadqiqot natijalari shuni koʻrsatdiki, ishchi sinf oʻquvchilari universitetdagi oʻrta sinf talabalariga qaraganda kamroq ijtimoiy integratsiyalashgan.[14]

Oxirgi tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, immigrantlar oʻz mamlakatlarida yaxshiroq ijtimoiy integratsiyaga erishish uchun mustaqil va faol boʻlishlari kerak.[15][16][17]

Demografik va madaniy nuqtai nazardan, yaqinda oʻtkazilgan tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, ijtimoiy izolyatsiya yoki integratsiya keksa ispan odamlarida, ayniqsa demans va umumiy kognitiv pasayish kabi neyrokognitiv kasalliklardan aziyat chekadigan odamlarda kuchaygan.[18]

Birlashgan Millatlar Tashkilotining Ijtimoiy integratsiya boʻlimi mavjud boʻlib, u Ijtimoiy siyosat va rivojlanish boʻlimi (Iqtisodiy va ijtimoiy masalalar boʻlimi) tarkibiga kiradi. Shuningdek, u har chorakda bir nashr „Ijtimoiy integratsiya siyosati haqida xabarnoma“ chiqaradi .[19] BMTning Sivilizatsiyalar Alyansi tashabbusi migratsiya va integratsiyani madaniyatlararo tushunishning kaliti sifatida ishlaydi. Migratsiya va integratsiya boʻyicha onlayn hamjamiyat[20] butun dunyo boʻylab yaxshi amaliyotlarni koʻrsatadi.

Oʻzaro tushunish

tahrir

Migratsiya va integratsiya taʼlimida va jamoat tashkilotlari kabi ijtimoiy institutlarda, maktablarda, jalb qilingan koʻngillilar, ijtimoiy ishchilar, ijtimoiy pedagoglar va yordamchilar, inson turli nuqtai nazarlar va migratsiya kelib chiqishi bilan qayta-qayta duch keladi. Nafaqat boshpana izlovchilarga boshqa madaniy kontekstdagi odamlar bilan birga ishlashga yordam beradigan odamlar, balki ijtimoiy oʻqituvchilar, ijtimoiy ishchilar, oʻqituvchilar, maslahatchilar, oila yordamchilari, sodiq koʻngillilar, gʻamxoʻrlik qiluvchilar, hokimiyat va politsiya uchun ham muhim ahamiyatga ega.Turli madaniyatlar sabab boʻlgan muloqot muammolari yuqorida qayd etilgan hududlarda turli madaniyatlarga mansub qochqinlar, muhojirlar va boshpana izlovchilar bilan ishlashda muhojir boʻlmaganlar nuqtai nazaridan kelib chiqadi. Tushunmovchiliklar yuzaga kelishi mumkin; yoki xatti-harakatlar, ifodalar, munosabatlar yoki qadriyatlar yoki xatti-harakatlarning bayonotlari beixtiyor notoʻgʻri tushunilishi yoki notoʻgʻri talqin qilinishi mumkin. Boshqa madaniyatga ega boʻlgan odamlar bilan tushunish yoʻlidagi bu toʻsiqlarni yengib oʻtish kerak boʻlgan salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Shu sababli, migratsiya va integratsiya boʻyicha maslahatchilar barcha ishtirokchilar uchun maqbul boʻlgan madaniyatlararo muloqot shaklini qoʻllash ham mas’uliyatlidir. Migratsiyadan kelib chiqqan koʻplab odamlar yashaydigan jamiyatda oʻzaro tushunish kelajakni har tomondan qadrlash, mustahkamlik va xilma-xillikni taʼminlash uchun juda muhimdir. Madaniyatlararo tushunish va muloqot ijtimoiy xizmatlar va butun jamiyat uchun haqiqiy ijtimoiy muammodir.[21]

Manbalar

tahrir
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Alba, Richard; Nee, Victor (1997). „Rethinking Assimilation Theory for a New Era of Immigration“. International Migration Review. 31, 4-jild, № 4. 826–874-bet. doi:10.1177/019791839703100403. PMID 12293207.
  2. ↑ "PeaceDialogue". UN News Center. UN, n.d. Web. 02 Jan. 2015.
  3. ↑ Park, Robert E.. Introduction to the Science of Sociology. Chicago, IL: University of Chicago Press [1921], 1969 — 735-bet. 
  4. ↑ Glazer, Nathan. Beyond the Melting Pot: The Negroes, Puerto Ricans, Jews, Italians, and Irish of New York City. Cambridge, MA: MIT Press, 1964. 
  5. ↑ Gans, Herbert (1992). „Second Generation Decline: Scenarios for the Economic and Ethnic Futures of Post-1965 American Immigrants“. Ethnic and Racial Studies. 15-jild, № 2. 173–92-bet. doi:10.1080/01419870.1992.9993740.
  6. ↑ Portes, Alejandro; Zhou, Min (1993). „The New Second Generation: Segmented Assimilation and Its Variants among Post-1965 Immigrant Youth“. Annals of the American Academy of Political and Social Science. 530-jild. 74–98-bet. doi:10.1177/0002716293530001006.
  7. ↑ Vigdor. „Civic Report No. 53: Measuring Immigrant Assimilation in the United States“. Manhattan Institute for Policy Research (2008-yil may). 2012-yil 8-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 31-dekabr.
  8. ↑ 8,0 8,1 Nesseler, Cornel; Gomez-Gonzalez, Carlos; Dietl, Helmut (2019). „What's in a name? Measuring access to social activities with a field experiment“. Palgrave Communications. 5-jild. 1–7-bet. doi:10.1057/s41599-019-0372-0.
  9. ↑ Dietl, Helmut; Gomez-Gonzalez, Carlos; Moretti, Paolo; Nesseler, Cornel (2021). „Does persistence pay off? Accessing social activities with a foreign-sounding name“. Applied Economic Letters. 28-jild, № 10. 881–885-bet. doi:10.1080/13504851.2020.1784381.
  10. ↑ Gomez-Gonzalez, Carlos; Nesseler, Cornel; Dietl, Helmut (2021). „Mapping discrimination in Europe through a field experiment in amateur sport“ (PDF). Humanities and Social Sciences Communications. 8-jild. 1–7-bet. doi:10.1057/s41599-021-00773-2.
  11. ↑ 11,0 11,1 Wang, Wenfei Winnie; Fan, C. Cindy (2012). „Migrant Workers Integration in Urban China Experiences in Employment, Social Adaptation, and Self-Identity“. Eurasian Geography and Economics. 53-jild, № 6. 731–749-bet. doi:10.2747/1539-7216.53.6.731.
  12. ↑ Nilsson, Christoffer; Melin, Eric. „Swedish terror suspect was in movie about successful integration – Terrormisstänkt svensk var med i film om lyckad integration“ (sv). Aftonbladet (2016-yil 15-aprel). Qaraldi: 2016-yil 17-aprel. „As an eleven-year-old Osama Krayem participated in a documentary on how to succeed with integration.“.
  13. ↑ „1.2F: Durkheim and Social Integration“ (en). Social Sci LibreTexts (2018-yil 26-iyul). Qaraldi: 2020-yil 14-aprel.
  14. ↑ Rubin, M (2012). „Social class differences in social integration among students in higher education: A meta-analysis and recommendations for future research“. Journal of Diversity in Higher Education. 5-jild. 22–38-bet. doi:10.1037/a0026162.
  15. ↑ Rubin, M.; Watt, S. E.; Ramelli, M. (2012). „Immigrants' social integration as a function of approach-avoidance orientation and problem-solving style“. International Journal of Intercultural Relations. 36-jild, № 4. 498–505-bet. doi:10.1016/j.ijintrel.2011.12.009.
  16. ↑ „Immigrants Should Be Independent and Proactive to Achieve Better Social Integration – Mark Rubin's Social Psychology Research“. google.com. 2013-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 15-mart.
  17. ↑ Sami,N.,Habib, S.E.
  18. ↑ Zunzunegui, et, al. (2003). „Social Networks, Social Integration, and Social Engagement Determine Cognitive Decline in Community-dwelling Spanish Older Adults“. The Journals of Gerontology. Series B, Psychological Sciences and Social Sciences. 58-jild, № 2. S93–S100-bet. doi:10.1093/geronb/58.2.s93. PMC 3833829. PMID 12646598.
  19. ↑ „UNDESA – Division for Social Policy and Development (DSPD)“. Un.org. Qaraldi: 2014-yil 27-iyun.
  20. ↑ „Migration & Integration | Building Inclusive Societies“. Unaoc.org (2012-yil 15-mart). 2011-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 27-iyun.
  21. ↑ Sayedy. „What role does intercultural communication play in migration?“ (en). sayedy.com (2021-yil 11-may). 2021-yil 24-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-sentyabr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Ijtimoiy_integratsiya&oldid=5249253" dan olindi