Ikinatlar

Ikinatlar (bur.. ehinad, ehinuud) — Angaraning yuqori boʻyi va Oka havzasida yashagan buryatlar tarkibidagi xalq (qabila). Hozirgi vaqtda ikinatlar Irkutsk viloyati , Ust-Ordinskiy Buryat okrugining baʼzi tumanlari hududida, shuningdek, Buryatiyaning Kabanskiy tumanidagi Kudarinskiy buryatlarining bir qismi sifatida yashaydilar. Ular nijneokinskiy buryatlarining asosini tashkil etdilar.

Tarixi

17-asr boshlarida buryatlarning etnik guruhlari.

Gʻarbiy moʻgʻul qabilalaridan (oyratlar) ajralib chiqqan ikinatlar 16—17-asrlardan boshlab buryatlar tarkibiga kirgan^[1]. Boshqa manbalarga koʻra, ilgari ikinatlar katta hududlarni egallagan, ularning tarixiy hududi Bratsk , Nijneudinsk va Kansk shaharlari orasidagi uchburchakka oʻxshagan. Sharqiy Sibirning ruslar tomonidan mustamlaka qilinishi boshlangan paytda, ikinatlar boshqa Buryat urugʻi — ashibagatlar bilan jang qilishgan^[2]. . Ashibagatlar Krasnoyarsk qamoqxonasidagi xizmatchilarni qoʻllab-quvvatladi va ular birgalikda ikinatlarni qattiq magʻlubiyatga uchratdilar. Keyinchalik, ikinatlar Alar va Ungin dashtlarida oʻrnashib, buryat qabilasining bulagat tarkibiga kirgan^[3].

Bu urugʻ ajdod nomidan — Ikinata nomidan nomlangan deb taxmin qilinadi. Afsonaga koʻra, Ikinat segenuta urugʻining ajdodi Segeenning jiyani edi. Baʼzi tarixchilar uni Angara mintaqasiga Yenisey daryosidan kelgan deb hisoblashadi^[4]^[5].

Ikinatlar va Balagan buryatlarining bir qismi Jungar xonligi tarkibiga kirgan. Ayni paytda ular Balagan va Nukut viloyatlarida istiqomat qilishadi. Alar tumanida Ikinat qishlogʻi mavjud boʻlib, u oʻz nomini Ikinata urugʻi nomidan olgan.

Ikkinatlarning yirik qabilasiga ikinad, zod, zungar, bukod (buqa), noyod, xurxud, nagatay, zangi (zungi, zangey), narad, balayi, segenud, ashibagad kabi urugʻlar kiradi.

Oʻxshash manbalar

Bulagatlar
Saganutylar
Buryat etnik guruhlari, qabilalari va urugʻlari

Manbalar

↑ Мельхеев, Матвей Николаевич „Икинат.“, . Географические названия Восточной Сибири. Иркутская и Читинская области. Иркутск: Восточно-Сибирское книжное издательство, 1969.
↑ Ойраты в Предбайкалье
↑ Нанзатов Б. З. „Этногенез западных бурят (VI—XIX вв.). — Иркутск, 2005. — 160 с.“ (ru). Qaraldi: 2018-yil 16-iyun.
↑ Нанзатов Б. З. Нижнеокинские буряты в XVII—XIX вв.: этнический состав и расселение // Евразия в кайнозое. Стратиграфия, палеоэкология, культуры. — № 7. — С. 351—357.
↑ Нанзатов Б. З.. Иркутские буряты в XIX веке: этнический состав и расселение. Улан-Удэ: Изд-во БНЦ СО РАН, 2018 — 201—206-bet. ISBN 978-5-7925-0546-9.

Adabiyotlar

Baldaev S.P. Buryatlarning genealogik anʼanalari va afsonalari. 1-qism. Bulagatlar va ekhiritlar. — Ulan-Ude, 1970. — 362 p.
Tsydendambaev T. B. Buryat tarixiy yilnomalari va nasabnomalari. Tarixiy va lingvistik tadqiqotlar. — Ulan-Ude: Buryat kitob nashriyoti, 1972. — 664 p.
Tsydendambaev T. B. Buryat tarixiy yilnomalari va nasabnomalari buryatlar tarixiga oid manbalar sifatida. — Ulan-Ude: Rep. tip., 2001. — 255 b.
Nanzatov B. Z. XIX asrda buryatlarning qabilaviy tarkibi // Sibir xalqlari va madaniyatlari. Oʻzaro taʼsir shakllanish va modernizatsiya omili sifatida: Maqolalar toʻplami. — Irkutsk, 2003. — S. 15-27.
Nanzatov B. Z. Gʻarbiy Buryatlarning etnogenezi (VI — XIX asrlar). — Irkutsk, 2005. — 160 p.

Havolalar

„Бурятия. Расселение предбайкальских бурят“. baikal.ru. Qaraldi: 2017-yil 18-avgust.
„Ойраты в Предбайкалье“. ARD: портал деловой информации. Qaraldi: 2017-yil 18-avgust.

[1] Мельхеев, Матвей Николаевич „Икинат.“, . Географические названия Восточной Сибири. Иркутская и Читинская области. Иркутск: Восточно-Сибирское книжное издательство, 1969.

[2] Ойраты в Предбайкалье

[:4-3] Нанзатов Б. З. „Этногенез западных бурят (VI—XIX вв.). — Иркутск, 2005. — 160 с.“ (ru). Qaraldi: 2018-yil 16-iyun.

[:05-4] Нанзатов Б. З. Нижнеокинские буряты в XVII—XIX вв.: этнический состав и расселение // Евразия в кайнозое. Стратиграфия, палеоэкология, культуры. — № 7. — С. 351—357.

[:113-5] Нанзатов Б. З.. Иркутские буряты в XIX веке: этнический состав и расселение. Улан-Удэ: Изд-во БНЦ СО РАН, 2018 — 201—206-bet. ISBN 978-5-7925-0546-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]