Isfet
Isfet tahrir
Isfet yoki Asfet (misrcha „izfit“ — „tartibsizlik“, „adolatsizlik“, „zoʻravonlik“)[1] — qadimgi Misr falsafasi va mifologiyasidagi xos tushuncha. Maatning qonuniyligi tamoyillariga qarshi. Bir vaqtning oʻzida yaratilgan Maat va Isfet yolgʻiz mavjud boʻlolmaydi[2] va dunyo uygʻunligi uchun ularning kuchlari muvozanatda boʻlishi lozim[3].
Isfet hamma narsadan ilgari tartibsizlik shaklida mavjud boʻlgan va hozirgacha yaratilgan koinotni oʻrab olgan[4]. Tabiat va yovvoyi hayvonlar, choʻl, begona yurt va odamlar, jinoyatchilar Isfet[4][5] tasarrufida hisoblangan. Agar „qonuniylik“ Maat maʼbuda qiyofasida timsollangan boʻlsa, Isfet Apopa[6][7] kabi betartiblik yirtqichlarini ramziy qildi. Shuningdek, yovuzlik xudosi Set[8] uning tamoyillariga amal qilgan edi.
Isfetga qarshi asosiy kurashchi va yer yuzidagi dunyo tartibi uchun mas’ul boʻlgan fir’avn marosimlarni oʻtkazgan va gʻalabali urushlar olib borgan. Yovuz hukmdor xalqqa ochlik, yoʻqotish, koʻrlik keltirishi mumkin edi[9].
Manbalar tahrir
- ↑ Erman, Adolf; Grapow, Hermann. Wörterbuch der aegyptischen Sprache im Auftrage der deutschen Akademien. Leipzig; Berlin: J. C. Hinrichs'schen Buchhandlungen; Akademie-Verlag GmbH, 1926–1953; 1971.
- ↑ Karenga, Maulana. Maat, The Moral Ideal in Ancient Egypt: A Study in Classical African Ethics. New York: Routeledge, 2003. ISBN 9781135937669.
- ↑ Assmann, Jan. Religion and Cultural Memory: Ten Studies. Stanford University Press — 34 bet. ISBN 0-8047-4523-4.
- ↑ 4,0 4,1 Tait, John. Never Had the Like Occurred: Egypt's View of its Past, Encounters with Ancient Egypt, Routledge, 2016. ISBN 1315423472.
- ↑ Allen, Barbara. Animals in Religion: Devotion, Symbol and Ritual. Reaktion Books, 2016 — 94 bet. ISBN 1780236050.
- ↑ Ronald Britton. Belief and Imagination: Explorations in Psychoanalysis, The New Library of Psychoanalysis, New York: Routledge, 2003 — 55 bet. ISBN 1134649150.
- ↑ Kemboly, Mpay. The Question of Evil in Ancient Egypt. London: Golden House Publications, 2010.
- ↑ Wilkinson, Toby.. The Egyptian World. New York: Routeledge Worlds, 2013. ISBN 9781136753763.
- ↑ Romer, John. Testament. Guild Publishing, 1988 — 41—42 bet.