Ism kuni
Ism kuni — choʻqintirish paytida nasroniyga nomi berilgan avliyoning xotirasi kuni. Monaxlar istisno boʻlib, ular ism kunini avliyoning xotirasi kunida nishonlashadi, uning nomi soch qirqish paytida ularga berilgan. Ism kunini tugʻilgan kun bilan adashtirmaslik kerak.
Farishta kuni — garchi bu kunni choʻqintirish kuni deb atash mumkin boʻlsa-da, koʻp hollarda ism kunining boshqa nomidir. Ism kuni bu holda nomdosh avliyoning xotira kuniga toʻgʻri kelishi yoki kelmasligi mumkin.
Ism kuni — qirollik oilasi aʼzosi, boshqa yuqori martabali shaxsning ism kuni[1]. Bu soʻz bugungi kunda ham pravoslav patriarxlarining ism kuni bilan bogʻliq holda qoʻllaniladi. „Ism kuni“ umumiy nom sanasiga ham tegishli boʻlishi mumkin, garchi bu foydalanish baʼzan eskirgan deb hisoblansa-da[1]. Qanday boʻlmasin, etimologik jihatdan „ism kuni“ soʻzi „ismdoshlik“ (undan olingan) soʻzi bilan bogʻlangan[2].
Nom kunlarini nishonlash anʼanasi Rossiyada XVII-asrda paydo boʻlgan.
Avliyolar xotira kunlari tahrir
Cherkov kalendarining har kunida biror-bir avliyoning xotirasi (qoida tariqasida, bir nechta) nishonlanadi, masalan, Rimlik shahid Tatyana xotirasi kuni 12 (25) yanvarda Rus pravoslav cherkovi boshqa avliyolarning xotirasini ham yodga oladi, jumladan, Serbiya arxiyepiskopi, Sankt Savva; ruhoniy Martiniani Belozerskiy; shahid Mertiy; Shahid Pyotr Avessalomit; ruhoniy Yevpraksiya Tavenisskaya[3].
Cherkov yilining kunlariga koʻra tartibga solingan avliyolarning ismlari „Azizlar“ yoki „Oylik kalom“ kitobida mavjud; alifbo tartibida tartiblangan ayni nomlar „Ismlar kitobi“da mavjud.
Choʻqintirish ismi tahrir
Pravoslavlikda nom berish uchun maʼlum qoidalar mavjud. Shu sababli, choʻqintirish paytida, choʻqintiriladigan odamning ismi avliyolar orasida boʻlmasligi mumkin.
Bunday hollarda ular ohangdosh nom oladilar: Dina — Yevdokiya, Anjelika — Angelina, Jan — Yohanna, Milan — Militsa.
Alisa choʻqintirish paytida pravoslavlikni qabul qilishdan oldin Elis ismini olgan shahid Aleksandra Feodorovna Romanova xotirasiga Aleksandra ismini oladi.
Shuni ham yodda tutish kerakki, Svetlana nomining cherkov versiyasi Fotiniya, Viktoriyaniki — Nika.
Ism kuni qanday aniqlanadi tahrir
Avliyolarning ismlari Azizlar taqvimi — pravoslav cherkovi tomonidan hurmatga sazovor boʻlgan azizlar roʻyxatiga kiritilgan. Unda nomdosh koʻplab avliyolar bor, shuning uchun kimningdir ism kunini aniqlash har doim ham oson emas. Turli xil variantlar mumkin.
- Agar biror kishi bolaligida choʻqintirilgan boʻlsa va pravoslav muhitida oʻsgan boʻlsa, bolalikdan u oʻz ism kunini yaxshi biladi.
- Xristian bir nechta avliyolar orasidan oʻziga ayniqsa yaqin boʻlganini mustaqil ravishda tanlashi mumkin. Shunga koʻra, bu avliyoning xotirasi kuni nom kunlari boʻladi.
- Xristianlar uchun ism kuni sifatida ular koʻpincha xuddi shu nomdagi avliyoning (yaʼni, bu nasroniy nomi bilan atalgan avliyoning) tugʻilgan kunidan keyingi (boshqacha soʻz bilan aytganda — xuddi shu nomdagi avliyoning xotirasi, tugʻilgan kuniga eng yaqin, agar siz kalendarga koʻra oldinga hisoblasangiz) xotira kunini koʻrib chiqadilar. Misol uchun, bu yondashuv bilan, 20-noyabrda tugʻilgan Anna 3-dekabrda Forsning muqaddas shahidi Anna xotirasi kunida oʻz nom kunini nishonlaydi.
Shu bilan birga, ular choʻqinish vaqtida allaqachon ulugʻlangan avliyoni tanlaydilar. Shunday qilib, 2000-yilda Yepiskoplar Kengashi boʻlib oʻtdi, unda Rossiyaning yangi shahidlari va istigʻforchilari (avliyolar qatoriga kiritilgan) ulugʻlandi. Masalan, Yangi shahidlarni ulugʻlashdan oldin choʻqintirilgan Ketrin, uning homiysi sifatida Muqaddas Buyuk shahid Ketrin boʻladi. Kengashdan keyin tugʻilgan Ketrin, xotira sanasi tugʻilgan kuniga yaqinroq boʻlgan avliyo Yekaterinani tanlashi mumkin.
Yangi avliyolar ulugʻlanganda, ularning homiylari sifatida qabul qilinishi mumkin boʻlgan avliyolarning roʻyxati ham oʻzgaradi.
Ism kuni analoglari tahrir
Serbiyada butun oila va butun avlod homiysining „Xoch sharafi“ deb nomlangan kuni bor[4]. U eng katta bayramlardan biri sifatida nishonlanadi.
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 [dic.academic.ru/dic.nsf/ogegova/239906 Tezoimenitstvo] // S.I. Ojegov, N.Yu. Shvedova. Tolkoviy slovar Ojegova. 1949-1992.
- ↑ Tolkoviy slovar jivogo velikorusskogo yazika Vladimira Dalya
- ↑ „ТАТЬЯНИН ДЕНЬ. СВТ. САВВЫ, архиеп. СЕРБСКОГО. ИКОН БОЖЬЕЙ МАТЕРИ "АКАФИСТНАЯ" И "МЛЕКОПИТАТЕЛЬНИЦА"“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 28-yanvar.
- ↑ „Патриарх Сербский Павел намерен отметить Крестную Славу дома / Новости / Патриархия.ru“. 2008-yil 12-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 21-sentyabr.
Havolalar tahrir
- Kak opredelit den imenin. Sayt Pravoslavie i mir.
- Kak prazdnovat imenini. Sayt Pravoslavie i mir.
- Pravoslavniy kalendar imenin na sayte Pravoslavie i mir.
- Pravoslavniy kalendar na sayte Pravoslavie.Ru