Ixcham vakillik (premium) avtomobili yuqori darajadagi kichik biznes avtomobillari uchun avtomobil tasnifi atamasidir. Yevropa tasnifiga koʻra, ixcham va kichik ixcham vakillik avtomobillari D sinfining bir qismi hisoblanadi. Shimoliy Amerika terminologiyasida ixcham premium yoki vakillik avtomobilning,[1] boshlangʻich darajasidagi vakillik avtomobilning yoki vakillik avtomobilning muqobillari mavjud. Ixcham vakillik avtomobillari sedan, universal, kupe va kabriolet kuzovlarida mavjud.

BMW 328i, 2012-yilda ishlab chiqarilgan toʻrt eshikli sedan, ixcham boshqaruvchi avtomobilning namunasi
Toyota Altezza, toʻrt eshikli yapon sedani

Koʻpgina boshlangʻich darajadagi vakillik avtomobillar D-segmentining bir qismidir, lekin Lincoln MKZ, Buick LaCrosse, Hyundai Azera, Acura TL va Toyota Avalon kabi baʼzi D-segment va oʻrta masofali V6 dvigatellari boʻlgan avtomobillar premium avtomobillar narxlariga qaramay, E va F segmentlarining bir qismi hisoblanadi.

AQShdagi tarixi

tahrir

Ushbu bozor segmentining zamonaviy versiyasi 1950-yilda paydo boʻlgan " Nash Rambler tejamkorlik modelidan ko'ra ongli ravishda ijrochi va ixcham bo'lishi uchun ishlab chiqilgan" va faqat kabriolet kuzov uslubida mavjud boʻlib, 1951-yilda ular qatoriga hardtop va universal ham qoʻshilgan.[2] 1959-yildan boshlab American Motors kompaniyasining Yevropa kichik avtomobillari va eksport Ramblerlari xaridorlar orasida mashhur boʻlib kelmoqda.[3] General Motors kompaniyasining uzoq yillik prezidenti, raisi va bosh ijrochi direktori Alfred Sloanning taʼkidlashicha, ixcham avtomobillarga boʻlgan talab iqtisod bilan bogʻliq emas, balki "mohiyatan mijozning xilma-xillik istagining yana bir ifodasidir".[3] 1960-yillarning oxirlarida anʼanaviy yirik avtomobillarga talab pasayib borayotgan bir paytda isteʼmolchilar oraliq, shaxsiy/maxsus va vakillik avtomobillarga tanlay boshlashdi. Yoqilgʻi narxining oshishi va raqobat AMCni "gigantlar tomonidan qarovsiz qoldirilgan maxsus bozor segmentlaridan foydalanishga" majbur qildi. 1978-yilda "AMC yangi vakillik kompakti bo'lmish, Concordni chiqaradi." [4] Cadillac va 1982-yilda GM ning J ixcham platformasining vakillik versiyasi boʻlgan Cadillac Cimarron ning oʻzgartirib taqdimot qildi va premium bozorda eng koʻp avtosotuvchisi boʻlib qoldi.[5]

 
Cadillac ATS, Shimoliy Amerika va Xitoydagi xaridorlarga moʻljallangan 2013-yilgi toʻrt eshikli sedan.

Bugungi kunda avtomobil ishlab chiqaruvchilari bozordagi oʻzgarishlarga va byudjet variant izlayotgan isteʼmolchilarning "kayfiyatiga" javob berishmoqda. Anʼanaviy "vakillik avtomobillari" ishlab chiqaruvchilari kichikroq modellarni taklif qilishga tayyorlanmoqdalar, chunki badavlat amerikalik avtomobil xaridorlari "katta degani har doim ham yaxshi emas"ligini anglab yetmoqda. Yoqilg'i narxining ko'tarilishidan va vakillik avtomobil bozoridagi o'zgarishlarni qabul qilishdan oldin, "Amerikaliklar global tendentsiyalarni ushlay boshladilar".[6]

Yevropada tarix

tahrir

Individual bozorlarda sotiladigan yoki "vakillik" toifasi sifatida qabul qilinadigan oʻziga xos avtomobillar mavjud.

Buyuk Britaniyada

tahrir
 
1973 Triumph Dolomite Sprint

1971-yilgi Triumph Dolomite avtomobili Birlashgan Qirollikdagi ilk ixcham vakillik avtomobili hisoblanadi.[7][8] Jaguarning birinchi ixcham ijro etuvchi mashinasi (1960-yillarga nisbatan kattaroq boʻlsa ham) 2001-yilgi Jaguar X edi. Biroq, savdolar umidsizlikka uchragan.[9] X-tipi 2014-yilda xuddi shu sektorda raqobatlashuvchi Jaguar XE ga almashtirildi.

Germaniyada

tahrir
 
Mercedes-Benz 190E (1993)

1960-yillarning oʻrtalarida Germaniyada iqtisodiy taraqqiyot davrida BMW oʻzining yangi 02 seriyasini chiqardi. BMW hozirda uchta ixcham boshqaruvchi/boshlangʻich darajadagi hashamatli modellarga ega: 1 Series, 2 Series va 3 Series. 1983-yilda Mercedes Benz oʻzining "ixcham vakillik avtomobili" boʻlgan 190E ni taqdim etdi.[10] Mercedes-Benz ixcham vakillik sinfining zamonaviy avtomobillari-C sinfidagi avtomobillar va Mercedes-Benz CLA sinfidagi avtomobillar. Audi oʻzining birinchi ixcham vakillik avtomobilini 1966-yilda taqdim etdi. 1972-yilda u Audi 80 bilan almashtirildi. Zamonaviy Audi ning ixcham vakillik modellari A3, A4 va A5 dir.

Shvetsiya

tahrir
 
Volvo S60 2019

Shvetsiyaning Volvo markasi 850, S70 va zamonaviy Volvo S60 kabi avtomobillarga ega. Shvetsiyaning boshqa brendi Saabning ixcham vakillik modellari orasida 99, 90, 900 va zamonaviy 9-3 mavjud.

Italiya

tahrir
 
en:Alfa Romeo Giulia (1962-1978)

1961-yildan boshlab Italiyaning Fiat brendi birinchi marta kuchli 75 ot kuchiga ega dvigatelni ommaviy ishlab chiqarish uchun engil avtomobilga innovatsion va nufuzli 1500 modeli, keyin esa 1967-yildan 1972-yilgacha ishlab chiqarilgan yangi zamonaviy, qulay va kuchli Fiat 125 modellarini yetkazib beradi. Alfa Romeo 1962-yilda Giulia sport sedanini chiqargan. Shuningdek, Alfa Romeo 75, Alfa Romeo 155, 156 va 159 rusumli avtomobillar ham bor edi. 1963-yilda Lancia oʻzining Fulvia avtomobilini taqdim etdi. 1957-yildan 1965-yilgacha BMC oʻzining Wolseley 1500 va Riley 1.5 kabi ixcham avtomobillarini ishlab chiqargan.

Yaponiyada tarix

tahrir
 
Lexus IS 2019

Yaponiya vakillik avtomobil bozori Yevropa va Amerikanikiga qaraganda ancha yoshroq. Yaponiyada premium avtomobillarning uchta asosiy markasi mavjud: Lexus, Infiniti va Acura, ular 1980-yillarda yaratilgan va AQSh va Yevropada mashhur boʻlgan. Yaponiyaning ixcham vakillik avtomobillariga Lexus IS/Toyota Altezza, Lexus CT, Infiniti G, Acura CSX, Acura TSX, Acura ILX misol boʻla oladi.

Manbalar

tahrir
  1. „manba termin“. 2008-yil 9-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-mart.
  2. Ixcham vakillik avtomobili
    Muallif(lar) Stevenson, Heon
    Nashr etilgan sanasi 2008
    Nashriyot McFarland
    Sahifalar soni 214, 220
    ISBN 9780786436859
  3. 3,0 3,1
    Ixcham vakillik avtomobili
    Muallif(lar) Gartman, David
    Nashr etilgan sanasi 1994
    Nashriyot Routledge
    Sahifalar soni 170
    ISBN 9780415105712
  4. Ixcham vakillik avtomobili
    Muallif(lar) Автомобильный клуб d'Italia
    Nashr etilgan sanasi 1978
    Nashriyot Herald Books
    ISBN 9780910714105
  5. „manba cadillac“. 2016-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-mart.
  6. „manba global“. 2012-yil 2-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-mart.
  7. Bremner, Richard „Wolves in sheep's clothing: the Q cars“. autocar.co.uk (4-mar 2019-yil). 2019-yil 7-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-mart 2019-yil.
  8. „Icon of icons: Autocar Awards Readers' Champion - BMW 3 Series“. — „But it set the template. Other cars might have made the market for what would eventually be known as the compact executive saloon. One was Alfa Romeo’s 1962 Giulia saloon, another the 1971 Triumph Dolomite, but their makers failed to fully capitalise, leaving BMW to develop the compact, sporty two-door saloon that was the E21 3 Series of 1975.“. Qaraldi: 2019-yil 12-iyul.
  9. „Jaguar X-type Facelift“ (16-iyul 2007-yil). Qaraldi: 8-fevral 2021-yil.
  10. Ixcham vakillik avtomobili
    Nashr etilgan sanasi 2011
    Nashriyot DK Publishing
    Sahifalar soni 15
    ISBN 9780756689384