Jaraguay vulqonlar manzilgohi Meksikaning quyi shimolik Kaliforniya shtatidagi vulqon maydoni hisoblanadi[1][2].

Jaraguay vulqon maydoni — Tinch okeani plitasi ostidagi choʻkishlar toʻxtaganidan keyin Quyi Kaliforniya yarim orolida hosil boʻlgan vulqon maydonlari zanjirining bir qismi sifatida shakllangan. Shimoldan ular San-Quintin, Jaraguay, San Borja, Santa Clara, San Ignacio-San Jose de Gracia, Santa Rosalia va La Purisima (vulqon) vulqon maydonlari jamlanmasidir[2].

Tavsifi tahrir

Maydon shlakli konussimon togʻlar va lava oqimlaridan tashkil topgan maydondan iborat[1]. Maydoni 2,200 square kilometre (850 mi²) boʻlgan hudud, 5–35 metr (16–115 ft) qalinlikdagi lava bilan qoplangan[3][4]. Ularning aksariyati ochiq teshiklari boʻlmagan yoriqlardan otilib chiqqan[2]. Shlakli konuslarning oʻrtacha balandligi 720 metr (2,360 ft) dan baland boʻladi. Gʻarbiy tomonda joylashgan eng katta konuslar va eng sharqiy chekkada joylashgan konuslar bilan baʼzi geografik farqlar mavjud. Yassi lava platosi ham vulqon maydoni tarkibiga kiradi. 2013-yilda bu hududda taxminan 214 ta vulqon borligi aniqlangan. Ushbu teshiklarning koʻpchiligi shimoliy va janubiy yoʻnalish boʻylab choʻzilgan boʻlib, bir oz NNW-SSE qiyaligi koʻrsatkichlariga ega.

Toʻgʻda otilib chiqqan jinslar magniyga boy bazaltdan bazalt andezitgacha boʻlgan tarkibga ega[1][4]. Bu magniyga boy lavalar „bazalitlar“[3] deb nomlangan. Jaraguayda soʻnggi miotsen adakitlari ham uchraydi[3]. Bu eritmalar, ehtimol, Farallon plitasining oldingi subduktsiyasi bilan oʻzgartirilgan mantiyaning suvsizlanish vaqtida erishidan hosil boʻlgan boʻlishi mumkin[5]; yana bir eski nazariyaga koʻra, ularning paydo boʻlishini suv osti tizmalarining subduktsiyasiga urinish bilan bogʻlagan[3][6]. Maydonning poydevori boʻr davri intruziyalari va uchlamchi davr vulqon jinslari bilan mezozoy davrida choʻkindi ketma-ketligidan hosil boʻlgan[3].

Vulqonlar faoliyati golotsen yoshida boʻlishi mumkin; Baʼzi oqimlar 5000-6000 yillik konlar ustida joylashgan San-Quintin vulqon maydonidagi lava oqimlariga qaraganda ularning yoshi nisbatan kichikroq ekanligi aniqlangan[1]. Bundan tashqari, kaliy-argon bilan oʻtkazilgan tajribalar, effuziv faollikni 20-14 million yil oldin, choʻqqisi esa 12,2-3,9 million yil oldin paydo boʻlganligini koʻrsatadi[7].

Manbalar tahrir

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Andoza:Cite GVP
  2. 2,0 2,1 2,2 Negrete-Aranda, R.; Canon-Tapia, E.. Morphological Study of Jaraguay and San Borja Volcanic Fields, Baja California, Mexico.. American Geophysical Union, Fall Meeting 2005. 
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Bellon, Hervé; Aguillón-Robles, Alfredo; Calmus, Thierry; Maury, René C.; Bourgois, Jacques; Cotten, Joseph (April 2006). "La Purísima volcanic field, Baja California Sur (Mexico): Miocene to Quaternary volcanism related to subduction and opening of an asthenospheric window". Journal of Volcanology and Geothermal Research 152 (3-4): 253–272. doi:10.1016/j.jvolgeores.2005.10.005. 
  4. 4,0 4,1 Pallares, Carlos; Bellon, Hervé; Benoit, Mathieu; Maury, René C.; Aguillón-Robles, Alfredo; Calmus, Thierry; Cotten, Joseph (September 2008). "Temporal geochemical evolution of Neogene volcanism in northern Baja California (27°–30° N): Insights on the origin of post-subduction magnesian andesites". Lithos 105 (1-2): 162–180. doi:10.1016/j.lithos.2008.03.004. 
  5. Negrete-Aranda, Raquel; Cañón-Tapia, Edgardo (April 2008). "Post-subduction volcanism in the Baja California Peninsula, Mexico: The effects of tectonic reconfiguration in volcanic systems". Lithos 102 (1-2): 392–414. doi:10.1016/j.lithos.2007.08.013. 
  6. Scott E. Johnson. Tectonic Evolution of Northwestern México and the Southwestern USA. Geological Society of America, 2003 — 34 bet. ISBN 978-0-8137-2374-7. 
  7. Germa, Aurélie; Connor, Laura J.; Cañon-Tapia, Edgardo; Le Corvec, Nicolas (21 November 2013). "Tectonic and magmatic controls on the location of post-subduction monogenetic volcanoes in Baja California, Mexico, revealed through spatial analysis of eruptive vents". Bulletin of Volcanology 75 (12). doi:10.1007/s00445-013-0782-6. 

Koordinatalari: 29°20′N 114°30′W / 29.33°N 114.5°W / 29.33; -114.5 G O Turmun:Vulqon maydonlari