Jinghu (xit. 京胡, pinyin Jīnghu — Pekin operasida joʻrlik qiluvchi anʼanaviy xitoy torli cholgʻu asbobi. Pekin skripkasi nomi ham baʼzan ishlatiladi[1].

Tarixi

tahrir

Taxminlarga koʻra, jinxu Pekin operasi bilan bir vaqtda — 1785-yilda imperator Chianlong davrida paydo boʻlgan. Koʻplab turdosh cholgʻu asboblari, jumladan, erhu[2] singari hutsin[3] asosida yaratilgan.

Tavsifi

tahrir

Tashqi koʻrinishidan erhuga oʻxshaydi, lekin ancha kichikroq; jinghu — hutsin cholgʻu asboblari oilasining eng kichigi va ovozi eng balandi[4]. Oldiga ilon terisi qoplangan, tanasi bambukdan qilingan[2]. Cholgʻu asbobi umumiy uzunligi taxminan 50 santimetrni tashkil qiladi[4]. Cholgʻuning umumiy uzunligi taxminan 50 santimetrni tashkil qiladi[4].

Boʻyinchasining yuqori qismida ikkita qulogʻi bor[5]. Ikki tor anʼanaviy ravishda ipakdan qilinadi, ammo bugungi kunda ular odatda poʻlat yoki neylondan qilinadi[4]. Kamoncha uchun ot qili ishlatiladi[6].

Aksariyat jinxu ikki oktava diapazoniga ega. Ikkita tur mavjud: erhuan (tonallik D yoki E) va sipi (tonallik E yoki G)[6].

Pekin opera orkestrida u erhu[7] joʻrligida asosiy torli cholgʻu hisoblanadi.

Jinghu uchun asarlar

tahrir
 
Jinghu chalayotgan qiz (akvarel, Xitoy, XIX-asr boshi)

Jinghu uchun yakkaxon asarlar deyarli yoʻq, cholgʻu asosan joʻrovoz sifatida qoʻllanadi.

Jinghu uchun quyidagi asarlar borligi maʼlum:

  • „Kichik ochiq eshik“ (xitoycha: 小開門),
  • „Tun tubida“ (xitoycha: 夜深沉).

Manbalar

tahrir
  1. Ван Чуньмей. Специфические черты китайского оперного искусства // Музичне мистецтво і культура : сборник. — Одесса: Друкарський дім, 2011. — Вып. 13.
  2. 2,0 2,1 „Цзинху“. Китайский информационный Интернет-центр (2006-yil 23-noyabr). Qaraldi: 2016-yil 2-may.
  3. „Китайский струнный инструмент эрху“. Международное радио Китая (2005-yil 28-may). Qaraldi: 2016-yil 2-may.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 „Jinghu“ (en). Encyclopædia Britannica. Qaraldi: 2016-yil 2-may.
  5. „Chinese Musical Instruments“ (en) (deadlink). Chinaculture.org. 2016-yil 24-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 2-may. „arxiv nusxasi“. 2016-yil 24-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 5-may.
  6. 6,0 6,1 {|url=http://www.chinaculture.org/gb/en_madeinchina/2005-03/23/content_67372_11.htm}}[sayt ishlamaydi]
  7. Ван Чуньмей. Специфические черты китайского оперного искусства // Музичне мистецтво і культура : сборник. — Одесса: Друкарський дім, 2011. — Вып. 13.