Jizan viloyati
Jizan viloyati, shuningdek, Jazan (arabcha: جيزان) Saudiya Arabistonining ikkinchi eng kichik (Al-Bahahdan keyin) mintaqasi . U janubiy Qizil dengiz sohili boʻylab 301 kmga choʻzilgan, Yamanning shimolidadir. U 11,671 km² maydonni egallaydi va 2017-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra 1,567,547 aholiga ega[1]. Mintaqa qirollikdagi eng yuqori aholi zichligiga ega. Poytaxti — Jazan shahri; Shahzoda Muhammad bin Nosir 2001-yil aprelidan beri gubernator[2].
|
| ||
| Mintaqa | ||
|---|---|---|
| Tarkibida |
 Saudiya Arabistoni | |
| Maʼmuriy markazi | Jazan | |
| Amin | Shahzoda Muhammad bin Nosir | |
| Amin oʻrinbosari | Muhammad bin Abdulaziz bin Muhammad as-Saud | |
| Aholi (2017) | 1,567,547 kishi | |
| Maydoni | 11 671 km² | |
| Xaritada | ||
 | ||
| Koordinatalari: 17°30′0″N 42°30′0″E / 17.50000°N 42.50000°E G O | ||
Mintaqaga Qizil dengizdagi 100 dan ortiq orollar kiradi. Jazan Iqtisodiy Siti mintaqa iqtisodiyotini rivojlantirish va Saudiya Arabistoni iqtisodiy oʻsishining bir qismiga aylantirish rejalashtirilgan mega loyihadir.[3]. Saudiya Arabistonining birinchi qoʻriqlanadigan hududi boʻlgan Farasan orollarida qishda Yevropadan uchib kelgan koʻchmanchi qushlar yashaydi.
Geografiya tahrir
Viloyat uch qismga boʻlingan.
- Ichki hududdagi Al-Saravot togʻlari, balandligi taxminan 3000 m gacha.
- Alhazoun oʻrmon tumani baʼzi boy yaylovlar tomonidan buzilgan oʻrmonlardan iborat.
- Tekisliklar qahva loviyalari, boshoqli don ekinlari (arpa, tariq va bugʻdoy) va mevalar (olma, banan, uzum, mango, papayya, olxoʻri va sitrus navlari) yetishtirish uchun moʻljallangan.
Togʻli hududlardagi iqlim Asirning nisbatan namroq iqlimiga oʻxshash boʻlsa-da, Jizan viloyatining qirgʻoqboʻyi hududlari Tihamaning bir qismi boʻlib, ehtimol mamlakatdagi eng issiq joy, oʻrtacha maksimal harorat 40 °C gacha boʻladi. Sohil lagunalaridagi yuqori namlik iqlimni boshqa holatlarga qaraganda kamroq bardoshli qiladi. Yomgʻir juda kam, 75 millimetrdan kamroq (3 dyuym) yiliga. Sabya togʻ va plyaj oʻrtasidagi markazda joylashgan.
Aholi tahrir
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1992 | 865,961 | — |
| 2004 | 1,187,587 | — |
| 2010 | 1,374,845 | — |
| 2018 | 1,603,659 | — |
| Ism | Mahalliy nom | Aholini roʻyxatga olish 2004-yil 15-sentyabr | Aholini roʻyxatga olish (2010-yildagi dastlabki) | Aholini roʻyxatga olish (2017) |
|---|---|---|---|---|
| Abu Arish | أبو عريش | 123 943 | 196 462 | |
| Alddair | الدائر | 49 239 | 58 325 | |
| Alddarb | الدرب | 52 062 | 70 740 | |
| Ahad Almasariha | أحد المسارحة | 70 038 | 109 866 | |
| Alaridah | العارضة | 62 841 | 76 033 | |
| Alaydabi | العيدابي | 52 515 | 61 043 | |
| Alharth | الحرث | 47 073 | 23 496 | |
| Alrait | الريث | 13 406 | 19 022 | |
| Baish | بيش | 58 269 | 77 406 | |
| Damod | ضمد | 62 366 | 71 256 | |
| Farasan | فرسان | 13 962 | 18 015 | |
| Jazan | جازان | 255 340 | 163703 | |
| Sabya | صبياء | 198 086 | 227 519 | |
| Samtah | صامطة | 128 447 | 201 959 | |
| Umumiy viloyat | 1 187 587 | 1 374 845 | 1 567 547 |
Etnografiya tahrir
Arab tilida aholining 90 % dan ortigʻi soʻzlashadi. Jizanning bir qismi koʻpchilik Yaman tomonidan Yamanning bir qismi ekanligi daʼvo qilingan. U Saudiya Arabistoni -Yaman urushi (1934) paytida Saudiya Arabistoni tomonidan qoʻshib olingan va Imom Yahyo Toif shartnomasida Yamanning mintaqaga daʼvosini toʻxtatgan. Yana koʻpchilik yamanliklar 2000-yildagi Saudiya-Yaman chegarasi toʻgʻrisidagi kelishuvga koʻra rasmiy ravishda hal boʻlgunga qadar Jizanga daʼvo qilishda davom etishgan[4].
Ekologik loyihalar tahrir
2019-yilda Saudiya Arabistoni hukumati mintaqada suv va atrof-muhit loyihalarini amalga oshirish uchun 213 million dollar ajratdi. Bunday loyihalarga kanalizatsiya tarmogʻini oʻrnatish, kanalizatsiya tarmogʻi, uy xoʻjaliklari uchun kanalizatsiya ulanishlari va nasos stantsiyasi kiradi[5].
Manbalar tahrir
- ↑ „Population Characteristics surveys“. General Authority for Statistics (2017). 2019-yil 28-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-avgust.
- ↑ „CTHM issues 4 royal decrees“. kuna.net.kw (2001).
- ↑ „Jazan Economic City Quarter Report“. Rcjy.gov.sa (2017). 2018-yil 15-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-avgust.
- ↑ Schmitz, Charles. Historical Dictionary of Yemen. Rowman & Littlefield, 2017-10-25 — 269 bet. ISBN 9781538102336.
- ↑ „Saudi Arabia implements environmental projects in Jazan worth over $200m“. Arab News (2019-yil 15-aprel). Qaraldi: 2019-yil 15-aprel.
Havolalar tahrir
- Rasmiy veb-sayt
- Ajoyib Arabistonning Jizan viloyati boʻylab sayohat: fotosuratlar va marshrutlar bilan sayohat sayti