Jonka (kema)

Jonka — daryolar boʻylab va dengiz qirgʻoqlari yaqinida suzib yuradigan anʼanaviy xitoy yelkanli kemasi. Janubi-Sharqiy Osiyo suvlarida hali ham keng qoʻllanadi. Bu soʻz malaycha djong soʻzidan kelib chiqqan boʻlib, bu oʻz navbatida janubiy min tilidagi 船, dnx soʻzining buzilishi boʻlib, „kema“ maʼnosini bildiradi.

1871-yilgi fotosuratda koreys kemasi

Jonka kemaning oʻziga xos xususiyatlari bambukdan yasalgan yelkanlar, shuningdek, koʻtarilgan kamon va sterndir. Yelkanlar Jalyuzi kabi oʻralgan boʻlishi. Ustunlar soni beshga yetadi.

Tarix

Jonka kemani ixtiro qilishning aniq vaqti nomaʼlum, Xan sulolasi davrida ular allaqachon keng tarqalgan edi.

Tarixchilarning fikriga koʻra, birinchi Jonka kemasi miloddan avvalgi 1000 yillarda paydo boʻlgan, shuning uchun ularni eng qadimgi yelkanli kemalardan biri deb atash mumkin. Misr qayiqlari ham eng qadimgi yelkanli kemalar hisoblanadi.

Tavsif

Ushbu kemalar bir nechta ustunlar bilan jihozlangan boʻlib, ular ustiga toʻrtburchak yelkanlar qoʻyishgan, boʻyralardan yigʻilgan va zamonaviy Jalyuzilar kabi olib tashlangan.

Vaqt oʻtishi bilan, Jonka kemalari butun Sharqiy Osiyoda qoʻllanila boshlandi va uzoq dengiz oʻtishlari uchun ishlatilgan. 1846-1848-yillarda 800 tonnalik Hong Kong Jonka „Kheyin“ Yaxshi Umid burnini aylanib oʻtdi va Nyu-York yoʻlida langar qoʻygan birinchi Xitoy kemasiga aylandi. Angliyada bu qiziquvchanlikka qirolicha Viktorianing oʻzi tashrif buyurgan.

• 
  Zamonaviy Vetnam kemasi.

Qiziqarli fakt

Baʼzi tadqiqotchilarning fikriga koʻra, tashqi rul birinchi marta Jonka kemasida paydo boʻlgan, u keelni oʻrniga ishlatilgan.