Katerina Beker (qizlik familiyasi Kruger; 1964-yil) — Drezden Texnika Universiteti professori, neyrobiolog olim. U asab tizimi rivojlanishi va regeneratsiyasi sohasida keng qamrovli tadqiqotlar olib borgan[1].

Katerina Beker
Tavalludi 1964-yil
Marburg, Germaniya
Fuqaroligi Germaniya
Sohasi Neyrobiologiya
Ish joylari Drezden Texnika Universiteti, Edinburg Universiteti
Taʼlimi Bremen universiteti
Tezis sarlavhasi Qurbaqalar va salamandralarda ko'rish tizimining rivojlanishi va tiklanishi
Akademik rahbarlari Gerhard Rot
Mukofotlari Qirollik Biologiya Jamiyati a'zosi, Aleksandr fon Gumboldt professori va boshqalar

Hayoti va ta'limi

tahrir

Katerina Beker 1964-yilda Germaniyaning Marburg shahrida dunyoga kelgan. U Bremendagi Kippenbergdagi boshlang'ich maktabni tugatgandan so‘ng, Bremen universitetida biologiya yo‘nalishi bo'yicha bakalavr va magistr darajalarini oladi[2]. 1993-yilda doktorlik dissertatsiyasini himoya qilib, tabiiy fanlar doktori ilmiy darajasini qo‘lga kiritadi. Uning doktorlik ishi qurbaqalar va salamandralarda ko'rish tizimining rivojlanishi va tiklanishi bo‘yicha olib borilgan tadqiqotlarga bag‘ishlangan bo‘lib, bu ish Gerhard Rot rahbarligida amalga oshiriladi.[3]

Ta'limni davom ettirgan Beker Shveysariyaning Syurix shahridagi Shveysariya Texnologiya Institutida tadqiqot olib borgan. Keyinchalik, u AQShning Kaliforniya universiteti va Gamburg Molekulyar Neyrobiologiya Markazida doktorantura tadqiqotlarini olib boradi. 2000-yilda Gamburgda guruh rahbari etib tayinlanadi va 2012-yilda neyrobiologiya sohasida "Habilitatsiya" ilmiy darajasini oladi.[4]

Akademik faoliyati

tahrir

2005-yilda Beker Edinburg Universitetiga o‘qituvchi sifatida ishga qabul qilinadi.[5] 2013-yilda u asab tizimi rivojlanishi va regeneratsiyasi bo‘yicha kafedra mudiri etib tayinlanadi[6]. Beker 2015-yilgacha Neyroregeneratsiya markazining aspirantura ta’limi direktori, 2017-yilgacha esa ilmiy markaz direktori lavozimida faoliyat olib boradi[7]. 2021-yilda Beker Drezden Texnika Universitetiga ko‘chib o‘tib, Drezden Regenerativ Terapiya markazida "Aleksandr Gumboldt" professori unvoniga sazovor bo‘ladi[8]. 2024-yilda esa ushbu markaz prezidenti etib tayinlanadi[9].

Bekerning ilmiy faoliyati asosan asab tizimi rivojlanishi va regeneratsiyasiga qaratilgan[10]. U zebra baliqlari modeli asosida markaziy asab tizimi jarohatlaridan keyin neyronlar hosil bo‘lishi va ularning yo‘nalishini belgilovchi omillarni o‘rganadi[11]. Bu tadqiqotlar markaziy asab tizimi jarohatlari va neyrodegenerativ kasalliklarni davolash uchun katta ahamiyatga ega[12]. Uning izlanishlari natijasida zebra baliqlarining orqa miya regeneratsiyasi borasida bir qator muhim kashfiyotlar amalga oshiriladi[13].

Jamiyatdagi faoliyati va a'zoliklari

tahrir

Beker xalqaro ilmiy jamiyatlarda ham faol ishtirok etadi. U ''Yevropa Zebrafish Jamiyati'' ijroiya kengashi va Xalqaro Regenerativ Biologiya Jamiyatining (ISRB) maslahat kengashi a'zosi hisoblanadi[14]. Shuningdek, u bir qancha xalqaro konferensiyalarda ma'ruzalar olib borgan va ushbu sohada muhim ilmiy hamkorliklarni amalga oshirmoqda[15].

Mukofotlar va e'tiroflar

tahrir

Bekerning ilmiy yutuqlari bir qancha xalqaro mukofotlar bilan taqdirlangan, jumladan:

  • 2014-yil: Qirollik Biologiya Jamiyati a’zosi etib saylangan.
  • 2016-yil: MRC LMS Saylov Huquqi Fanlari Mukofoti (Tabiiy fanlar) bilan taqdirlangan.
  • 2016-yil: Eurolife Faxriy Ma’ruzasi bilan e’tirof etilgan.
  • 2021-yil: Aleksandr fon Gumboldt professori unvoniga sazovor bo‘lgan.

Manbalar

tahrir
  1. „Alexander-von-Humboldt Professorship“. AvH press releases. Alexander von Humboldt Foundation (2021-yil iyul). Qaraldi: 2021-yil 5-avgust.
  2. Becker, Catherina „Beckers' group“. Discovery Brain Science. University of Edinburgh. Qaraldi: 2020-yil 11-mart.
  3. Becker, T.; Becker, C. G.; Niemann, U.; Naujoks-Manteuffel, C.; Gerardy-Schahn, R.; Roth, G. (1993). "Amphibian-specific regulation of polysialic acid and the neural cell adhesion molecule in development and regeneration of the retinotectal system of the salamander Pleurodeles waltl.". Journal of Comparative Neurology 336 (4): 532–544. doi:10.1002/cne.903360406. PMID 8245224. 
  4. Becker, T.; Becker, C. G.; Niemann, U.; Naujoks-Manteuffel, C.; Gerardy-Schahn, R.; Roth, G. (1993). "Amphibian-specific regulation of polysialic acid and the neural cell adhesion molecule in development and regeneration of the retinotectal system of the salamander Pleurodeles waltl.". Journal of Comparative Neurology 336 (4): 532–544. doi:10.1002/cne.903360406. PMID 8245224. 
  5. Becker, Catherina „Becker Group CRTD“. CRTD. TU Dresden. Qaraldi: 2021-yil 9-avgust.
  6. „Professor Catherina Becker“. Edinburgh Biomedical Sciences (2024-yil 9-avgust).
  7. „Neuroregeneration Center“. NRR Center (2024-yil 9-avgust).[sayt ishlamaydi]
  8. Model Organisms in Spinal Cord Regeneration, 2006. DOI:10.1002/9783527610365. ISBN 9783527315048. 
  9. „Technische Universität Dresden“. TUD (2024-yil 9-avgust).
  10. „Central Nervous System Regeneration in Zebrafish“. Nature (2024-yil 9-avgust).
  11. „Zebrafish Models in Regenerative Medicine“. NCBI (2024-yil 9-avgust).
  12. „Neurodegenerative Disease Models“. SAGE Journals (2024-yil 9-avgust).
  13. Becker, T; Becker, C.G.; Reimer, M M (2009). "Sonic hedgehog is a polarized signal for motor neuron regeneration in adult zebrafish". Journal of Neuroscience 29 (48): 15073–82. doi:10.1523/JNEUROSCI.4748-09.2009. PMID 19955358. PMC 2841428. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=2841428. 
  14. Becker, Thomas; Wullimann, Mario F.; Becker, Catherina G.; Bernhardt, Robert R.; Schachner, Melitta (1997). "Axonal regrowth after spinal cord transection in adult zebrafish". Journal of Comparative Neurology 377 (4): 577–595. doi:10.1002/(sici)1096-9861(19970127)377:4<577::aid-cne8>3.0.co;2-#. PMID 9007194. 
  15. „Beckers' Projects“. Edinburgh Research Explorer. The University of Edinburgh. Qaraldi: 2020-yil 11-mart.