Kehlshteynxaus
Kehlshteynxaus (nemischa: Kehlsteinhaus; „Burgut uyasi“) — 1937-yildan 1938-yilgacha NSDAP tomonidan Adolf Gitlerning 50 yoshiga sovgʻa sifatida qurilgan[1]. Kehlshteyn togʻida 1834 m balandlikda qurilgan uy Bavariya (Germaniya) Berchtesgaden tumanidagi Bavariya Alp togʻlaridagi hozir vayronaga aylangan Berghof qarorgohi yaqinida joylashgan.
Tarixi tahrir
1934-yildan boshlab NSDAP vakillari Obersalzberg togʻli hududida yer sotib olishni boshladilar. Bu yerda Germaniyaning taniqli partiya-davlat arboblarining shaxsiy uylari qurilgan. Mintaqadagi eng qimmat loyihalardan biri Kehlshteynxaus boʻlib, uning rejalashtirish va qurilishini Martin Bormann meʼmor Roderich Fikga topshirgan. Uy va unga boradigan yo‘l qurilishi 13 oylik qurilish ishlaridan so‘ng 1938-yilning yozida yakuniga yetdi. NSDAP nomidan uy Adolf Gitlerga 50 yoshga toʻlgan kuni, 1939-yil 20-aprelda sovgʻa qilingan. Kotib Krista Shrederning soʻzlariga koʻra, Gitler uyiga tez-tez tashrif buyurmagan, chunki u bu yerda uchraydigan havoga toqat qilolgan, lekin Gitler ajoyib meʼmoriy marvarid bilan hayratlantirish uchun yuqori martabali xorijiy mehmonlarni unga taklif qilgan[2].
1944-yil 10-dekabrdan 1945-yil 15-yanvargacha Gitler tomonidan majburiy tashlab ketilgandan so‘ng, Volfschanze A.ning asosiy qarorgohi bo‘lgan.
1945-yil 25-aprelda Obersalsberg hududiga Britaniya samolyotlarining ommaviy havo hujumi paytida Kehlshteynxaus (bir necha zarar koʻrmagan binolardan biri) zarar koʻrmadi.
Ikkinchi jahon urushi tugagandan soʻng, Obersalzberg Amerika qoʻshinlari tomonidan bosib olindi. Tog‘ cho‘qqisida joylashganligi uchun amerikaliklar „burgut uyasi“ deb atagan Kehlshteynxausda harbiy shtab o‘rnashib oldi. Burgut uyasi 1946-yil 1-aprelda amerikaliklar tomonidan musodara qilingan. 1951-yilda u Bavariya hukumatiga topshirildi va uni buzishga qaror qildi. Biroq, Berchtesgaden tumani maʼmurlari bu qarorni vaqtincha toʻsib qoʻyishdi. Muzokaralardan soʻng, faqat Uchinchi Reyx rahbarlariga tegishli binolarning xarobalarini portlatish toʻgʻrisida qaror qabul qilindi. Shu tariqa, burgut uyasini buzmaslikka qaror qilindi.
Qurilish tahrir
Burgut uyasi va unga kirish yo‘llari qurilishi 13 oy davom etgan. 6,5 km uzunlikdagi yoʻl beshta tunneldan oʻtadi, vertikal pasayish 700 m. Yoʻl hozirda turistik avtobuslar toʻxtaydigan joyda tugaydi. Hududdan 124 m uzunlikdagi tunnel olib boradi, u liftda tugaydi. Lift bronza bilan bezatilgan, porlashi uchun sayqallangan. Liftning sigʻimi yigirma kishini tashkil qiladi. Lift Kehlshteynxaus joylashgan 124 m balandlikka 41 soniyada yetadi. Hozir uyda bir nechta restoranlar faoliyat koʻrsatmoqda. Uyning tashqariga bir nechta chiqishlari bor, bu tashrif buyuruvchilarga yurish va Bavariya Alp togʻlarining goʻzalliklariga qoyil qolish imkonini beradi.
Kirish tahrir
Hozirda Burgut uyasiga yo‘l harakati faqat maxsus transport vositalari va maxsus turistik avtobuslar uchun ruxsat etiladi. Avtobuslar Berchtesgaden vokzalidan, shuningdek, Hintrek shahrida har 25 daqiqada (chipta narxi bir kishi uchun 26 yevro) almashib turadi. Avtobuslar 16:50 da harakatlanishni toʻxtatadi. Oktyabr oyining oxiridan aprel oyining oxirigacha (togʻlardagi qor miqdoriga qarab) ekskursiyalar oʻtkazilmaydi.
Manbalar tahrir
- ↑ Joshua, Rick D. „Adolf Hitler and the Kehlsteinhaus“. Das Kehlsteinhaus. Rick D. Joshua. 2019-yil 8-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 31-oktyabr.
- ↑ Шрёдер К. „Бергхоф“,. Я была секретарём Гитлера, 3000 экз, М: Вече, 2007 — 177 bet. ISBN 978-5-9533-1933-1.