Kingʼs Fianchetto debyuti
Kingʼs Fianchetto debyuti yoki Benko debyuti (shuningdek, Vengriya debyuti, Barcza debyuti yoki Bilek debyuti sifatida ham tanilgan) g3 yurishi bilan tavsiflangan shaxmat debyuti[1].
Oq donalarning 1.g3 yurishi mashhur debyutlardan biri hisoblanadi. Ammo bu yurish 1.e4, 1.d4, 1.c4 va 1.Nf3dan juda kam ishlatiladi. Undan keyin odatda fil 2.Bg2 kvadratiga keladi[2]. Nick de Firmianning yozishicha, 1.g3 yurishi odatda oʻz shohini mukammal tarzda himoya qilish uchun ishlatiladi. Bu debyutga oʻxshash bir necha debyut mavjud. Bular qatoriga Kataloniya debyuti, Eski hind hujumi va ingliz debyuti kiradi. Shu sababli, shaxmat debyuti ensiklopediyasida 1.g3 ga bagʻishlangan maxsus kod yoʻq[3]. Harakatning oʻzi A00 ostida tasniflanadi, lekin koʻptranspozitsiyaviy imkoniyatlar turli EKO kodlarini keltirib chiqarishi mumkin.
Bu debyut hech qachon keng tarqalgan boʻlmasada, Madraslik shaxmatchi Gʻulom Kassim 1828-yilda Madras va Haydarobod oʻrtasidagi yozishmalarga izoh berib, „koʻp hind oʻyinchilari oʻz oʻyinlarini shu tarzda boshlashlarini“ taʼkidlagan[4]. Gipermodern shaxmatchi Richard Reti 1925-yilda Baden-Badenda bir necha marta 1.g3 oʻynadi va turli natijalarga erishgan. Pal Benko 1962-yilda Kyurasaoda boʻlib oʻtgan 1963-yilgi jahon chempionati nomzodlar turnirida Bobby Fischer va Mixail Talni magʻlub etish uchun 1.g3 yurishidan foydalangan. Benko turnirda oq donalarda oʻynagan. Viktor Korchnoy uni bir marta 1978-yilgi jahon chempionatida Anatoliy Karpovga qarshi qoʻllagan[5].
Oʻxshash debyutlar
tahrirEski hind hujumi
tahrir| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 |              | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
1.g3 d5 2.Bg2 Nf6 3.Nf3 c6 4.0-0 Bg4 5.d3 Nbd7 6.Nbd2 e5 7.e4 (diagrammada).
Inglizcha debyut
tahrir| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 | | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
1.g3 g6 2.Bg2 Bg7 3.c4 e5 4.Nc3 d6 5.d3 f5 6.e4 Nf6 7.Nge2 Nc6 8.0-0 0-0 9.Nd5 (diagrammada).
Manbalar
tahrir- ↑ Hooper & Whyld (1996), pp. 201, 36.
- ↑ Batsford's Modern Chess Openings, 15th Edition (2008), Nick de Firmian
- ↑ Encyclopaedia of Chess Openings, 4th, Chess Informant.
- ↑ Gulam Kassim, Analysis of the Muzio Gambit and Match of Two Games at Chess between Madras and Hyderabad, Madras, 1829
- ↑ Mednis, Edmar. How Karpov Wins. Courier Dover Publications, 1994.