Kodyak

Kodyak (lotincha: Ursus arctos middendorffi) — Qoʻngʻir ayiqlarning kichik turi boʻlib, Kodyak orolida va Kodyak arxipelagining boshqa orollarida, Alyaskaning janubiy qirgʻogʻi yaqinida yashaydi. Dunyodagi eng katta quruqlikda yashovchi yirtqichlardan biri.

Kodyak
Biologik klassifikatsiya
Olam: Hayvonlar Tip: Xordalilar Sinf: Sutemizuvchilar Oila: Ursus arctos middendorffi Kenja oila: Ursus arctos middendorffi Urugʻ: Qoʻngʻir Ayiq Merriam, 1896-yil

Tashqi belgilari

Kodyaklarning uzunligi 2,8 metrgacha, balandligi esa 1,6 metrgacha yetadi. Eng massiv namunalarning vazni yarim tonnadan oshadi. Eng katta kodyakning vazni 780 kg yetadi.

Kodyaks jigarrang ayiqlarning eng katta turidir — ularning yashash joylarida qish qisqa va moʻl-koʻl oziq-ovqat mavjud. Ular ixcham va mushak tanasi, uzun va kuchli oyoq-qoʻllari va massiv boshi bilan odatiy jigarrang ayiq tanasi tuzilishiga ega. Kodyaklarning dumi, barcha ayiqlar singari, juda qisqa.

Hayot tarzi

Kodyaklarning turmush tarzi odatda boshqa jigarrang ayiqlarnikiga mos keladi. Ular yolgʻiz yashaydilar, ammo ular Shimoliy Amerikaning qolgan qismidagi ayiqlarga qaraganda ancha kichikroq. Sovuq oylarda ular qish uyqusiga ketishadi. Kodyaklar hamma narsani yeydigan hayvonlardir: oʻtlar, rezavorlar va ildizlarni, shuningdek, goʻsht va oʻlik goʻshtni isteʼmol qilishadi. Baliq ularning ratsionida muhim rol oʻynaydi. Yoz va kuzda lososlarning yumurtlama migratsiyasi paytida oʻnlab kodyaklar sayoz daryolarda toʻplanib, baliqlarni suvdan olib chiqishadi.

Kodyak naslchilik ham boshqa jigarrang ayiqlarning xatti-harakatlariga oʻxshaydi. Juftlanish, qoida tariqasida, iyun yoki iyul oylarida sodir boʻladi, lekin urugʻlantirilgan tuxum faqat noyabr oyida rivojlana boshlaydi. Yanvar yoki fevral oylarida qish uyqusida bir-uch ayiq bolalari tugʻiladi. Yosh ayiqlar uch yoshga toʻlgunga qadar onasi bilan qoladilar. Soʻngra, ona ayiq bolalarini ovqatlantirishni toʻxtatadi va uning tanasida uning kayfiyatini oʻzgartiradigan gormonal oʻzgarishlar yuz beradi. Ayiq bolalarni urib, tishlay boshlaydi va ular ketguniga qadar baqiradi.

Kodyak va odam

Ovchilik tufayli Kodyak aholisi juda qisqardi va 1941- yilda ular davlat himoyasiga olindi. Bugungi kunda yiliga Kodyaklarning umumiy soni 3000 hayvonlarga baholanmoqda. Kodyak sayyohlarni oʻziga jalb qiladi. Ammo odamlar yirtqich hayvonni qoʻrqitishi mumkin, keyin u qish uyqusi paytida yetarli vaznga ega boʻlmaydi.

Kodyak, shuningdek, Bart ismli filmlarda rol oʻynagan eng mashhur ayiq edi. Kodyak „Ayiq“ va „Chetda“ filmlarida muhim rollarni oʻynagan.

2016-yilda Chexiyaning Škoda Auto avtomobil kompaniyasi Kodiaq nomi bilan atalgan va Škoda Auto avtomobil kompaniyasi Kodyak avtomobilini ishlab chiqarishni yoʻlga qoʻydi.

Havolalar

• Kodiaks haqida batafsil maʼlumot (inglizcha) (Wayback Machine saytida 2006-07-15 sanasida arxivlangan) Arxivlangan nusxada arxivlangan