Li Zicheng

Li Zicheng (xitoycha: 李自成 pinyin Lĭ Zìchéng ; 1606-yil 22-sentyabr (1606-09-22) — 1645) — Shimoliy Xitoyda Xitoyning Min sulolasi agʻdarilishiga olib kelgan dehqonlar urushi rahbari.

Pekinni Li Tsichen qoʻshinlaridan himoya qilish uchun qurilgan Vanpin qal’asi

Biografiyasi

Qoʻzgʻolonga Shensi provinsiyasidagi ocharchilik sabab boʻlgan. Dehqon qoʻmondonlarining eng qobiliyatlisi boʻlgan Li harakatga (1639-yilda) bir qator taniqli mandarinlar va olimlarni jalb qila oldi. U oʻz qoʻl ostidagilarga oʻgʻirlik qilishni taqiqlab, aholining eng kambagʻal qatlamlariga oziq-ovqat tarqatardi. Li ning malaylari uning jasoratlari haqidagi xabarni butun Xitoyga tarqatdilar.

Imperator Chju Yujian qizini Li Zicheng isyonchilaridan saqlab qolish uchun oʻldiradi.. Martino Martinining „Tatar urushi haqidagi ertak“ uchun yevropalik rassom tomonidan chizilgan rasmda, Hovlining chap tomonida uni daraxtga osilgan holda koʻrish mumkin.

1644-yilda Li oʻzini Shun imperiyasining birinchi imperatori deb eʼlon qildi, sheriklariga dabdabali unvonlar berdi va oʻz tangalarini zarb qila boshladi. U Pekinga yaqinlashdi va poytaxt amaldorlar tomonidan deyarli jangsiz taslim boʻldi.  Chongzhen imperatori (Chju Yujian) imperator saroyining shimolidagi Jingshan togʻining etagida oʻzini osib oʻldirdi.

Shu bilan birga, Ming qoʻmondoni Vu Sangui manjurlar bilan ittifoq tuzib, ular uchun Xitoyga yoʻl ochib berdi. Bir manbaga koʻra, dastlab oʻzini imperator deb eʼlon qilgan general va oʻrtasida hamkorlik boʻlgan, ammo keyin Li Zicheng Vu Sanguining uyiga tashrif buyurganida, uning sevimli kanizakining goʻzalligiga mahliyo boladi va bu mojaroga sabab boʻlgan. Li Zicheng armiyasi Shanxayguan jangida magʻlubiyatga uchradi. Min va Qing qoʻshinlarining birgalikdagi hujumi ostida, Li janubga chekinishga majbur boʻldi va u yerda Xebey provinsiyasida mahalliy aholi bilan toʻqnashuvda vafot etdi.

Adabiyotlarda

• Li Tsichen xitoy dramaturgi Ah Yingning shu nomdagi tarixiy dramasiga bagʻishlangan (1948).

Oʻxshash manbalar

• Chjan Syanchjong — bir vaqtning oʻzida markaziy Xitoyda harakat qilgan qoʻzgʻolon rahbari

Manbalar

• Li Zicheng Google Kitoblarida

Havolalar

• Li Tszi-chen // Bolshaya sovetskaya ensiklopediya : v 66 t. (65 t. i 1 dop.) / gl. red. O. Yu. Shmidt. — M. : Sovetskaya ensiklopediya, 1926—1947.