Qoʻshma korxona: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
FLINT (munozara | hissa)
New page: Қўшма корхона тушунчаси тўғрисида турли хил фикрлар мавжуд. Бу тушунчанинг илк келиб чикиш пайтида ун...
 
FLINT (munozara | hissa)
Tahrir izohi yoʻq
Qator 12:
Н.Н. Вознесенскаянинг фикрича, қўшма корхонанинг хамкорликнинг алохида тури сифатидаги мохияти «турли мамлакатларнинг фукаролари ва ташкилотларига тегишли булган капиталларни маълум бир иктисодий натижага эришиш максадида бирлаштириш, барча хавф-хатар ва зарарларни хамда куриладиган фойдани биргаликдаги капиталдаги улушига караб узлаштириш хамда корхонани хамкорликда молиялаштириш ва бошкариш» дан иборат .
М.И. Кулагин қўшма корхоналар ёки қўшма ташкилотларнинг куйидаги умумий унсурларини ажратиб курсатишни таклиф килади:
*Бу бирлашма бир мартталик эмас, балки узок муддатли фаолият олиб бориш учун тузилган булиши керак;
*Ушбу хамкорлик шакли одатда факатгина савдо операцияларини олиб бориш учун (савдо операциялари бу атаманинг иктисодий маъносида ишлатилмокда), яъни факатгина олди-сотди операциялари билан шугуллан учун ташкил этилмайди. Корхона одатда узи маълум бир махсулот ишлаб чикаради.
*Қўшма корхонанинг ташкилотчилари одатда миллий ва хорижий капитал эгалари булган юридик шахслар ёки фукаролар булади .
 
Бизнинг фикримизча, юкоридаги барча назарий карашларни умумлаштириб, қўшма корхонанинг куйидаги унсурларини келтириш мумкин:
1. :Қўшма корхона – бирон бир ташкилий-хукукий тузилишга эга, Ўзбекистон Респупликаси конунлари буйича фукаролик-хукукий муносабатларнинг субъекти булган юридик ташкилот.
2. :Қўшма корхонанинг устав капитали миллий ва хорижий капиталдан ташкил топган.
3. :Қўшма корхона хамкорларнинг корхонани биргаликда бошкариш, корхона капиталига кушилган улушларига пропорционал равишда фойда олиш ёки зарар куришини назарда тутади.
 
Шундай килиб, Ўзбекистон Республикаси нуқтаи назаридан қўшма корхона бу - устав капитали миллий ва хорижий капиталдан ташкил топган, хамкорларнинг корхонани биргаликда бошкариш, корхона капиталига кушилган улушларига пропорционал равишда фойда олиш ёки зарар куришини назарда тутувчи бирон бир ташкилий-хукукий тузилишга эга, Ўзбекистон Респупликаси конунлари буйича фукаролик-хукукий муносабатларнинг субъекти булган юридик ташкилот.
Qator 25:
 
Корхона ёки акциядорлик жамиятига хорижий хамкорлар билан биргаликда қўшма корхона ташкил килишнинг 2 та асосий афзаллиги мавжуд:
*биринчидан, корхонанинг асосий фонди таркибига кирувчи ва бевосита туловни талаб килмайдиган янги молиявий ва моддий маблаглар жалб килинади(шу жумладан импорт килинган техника-технология, лицензия ва «ноу-хау»);
*иккинчидан, миллий ва хорижий хамкорларнинг манфаатлари бирлашади ва бу уз навбатида ишлаб чикаришни такомиллаштириш ва янги бозорларни эгаллашдаги узаро кизикишни таказо этади.
Лекин қўшма корхоналарнинг салбий тарафлари хам мавжуд. Қўшма корхона катнашчилари булган махаллий тадбиркорлар кайсидир маънода корхона устидан назорат килиш хукукидан махрум буладилар. Даромаднинг катта кисми хорижий хамкор мулкига айланади ва унинг корхона капиталидаги улушига пропорционал равишда доимо тулаб борилади.
 
Қўшма корхона типидаги корхоналарнинг пайдо булиши МДХ давлатларидаги давлат мулки шаклининг асосий урин тутиши билан боглик. Зеро давлат мулки шаклининг устивор урин тутиши шароитида хорижий инвесторларни мамлакатка жалб килиш факатгина махаллий давлат корхонасининг корхона устав фондидаги улуши сифатида узига тегишли булган маълум мулкни кушиши (иншоотлар, ускуналар, техника-технология, ердан фойдаланиш хукуки) ва хорижий хамкорнинг устав фондидаги улуши сифатида келтирган асбоб-ускуналари, замонавий техника-технологиялари ва эркин конвертирланувчи валютанинг киймати олиниши шароитидагина мумкин булади.