Kattaqoʻrgʻon: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 1:
"Kattaqo'rg'on tumani"▼
Umumiy Ma'lumot: "Kattaqo'rg'on tumani" Markazi- Kattaqo'rg'on shahri. Ikkinchi katta shahri- Payshanba shaharchasi. Tashkil topgan vaqti-1929 yil,2- fevral. Umimiy maydoni -0,9 ming kv kilometr. 8 ta.Kichik shaharchalar soni -8 dona. Maxalla fuqoralari yig'inlari soni – 69 ta,shundan shahar maxallalar soni – 14 ta, qishloq fuqoralari yig'inlari soni – 11 ta. Qishloq aholi punktlari – 172 ta. 2012 yil 1 yanvar holatidagi doimiy axoli soni – 232 355 kishi, shunday shahar joylari – 46 748 kishi (erkaklar – 23 478, ayollar – 23 270), qishloq joylarda 185 607 kishi (erkaklar – 92 810, ayollar – 92 797). Samarqand shahrigacha bo'lgan masofa – 100 km.
▲'''Kattaqoʻrgʻon''' — Samarqand viloyatidagi shahar. Zarafshon vodiysida, Narpay kanalining chap sohilida, 485 m balandlikda. Kattaqoʻrgʻon tumani hududida, temir yoʻl stansiyasi. Samarqand sh.dan 88 km shim.-gʻarbda. Yanv.ning oʻrtacha t-rasi —2°, iyulniki 27,2°. Yillik yogʻin 282 mm. Aholisi 76,3 ming kishi (2002).
Chegaradosh viloyatlar – Navoi, tumanlar – Pastdarg'om, Nurobod, Ishtixon, Narpay, Qo'shrabot. Suv Ombori- Kattaqo'rg'on suv ombori. Tumanning umumiy yer maydoni- 147 140 gektar Shundan ekin maydonlari -57 037 gektar Sug`oriladigan yerlar -30 627 gektar Lalmi yerlar -2 630 gektar Tog`lik, qir va yaylovlar -70 000 gektar Shaharlar soni -yo`q 2013 yil 1 yanvar holatidagi doimiy aholi soni 237 635 kishi Tumanda yashaydigan millatlar -10 ga yaqin Aholi gaplashadigan tillar -O'zbek,Rus,Qozoq.
Koʻpgina arxeologik qazilmalar qad. K.ning boy madaniyatidan darak beradi. 1908 y.da oʻtkazilgan arxeologik qazishmalar vaktida ossuariy (sopol tobut)lar topiladi. Ossuariylarda odam suyaklari va dafn marosimlaridagi diniy urf odatlarni tasvirlovchi rasmlar saqlanib kolgan. 1958 y.da K.dan 7 km gʻarbdagi kondan yogʻoch sandiq qoldiqlari chiqdi. Sandiqning mis bezaklarida qad. shahar madaniyatini aks ettiruvchi rasmlarni koʻrish mumkin. Jezdan ishlangan qorachiroq va ayollar taqinchoqlari topilgan. Makedoniyalik Iskandar Samarqandni vayron qilgandan keyin, K. ancha muddat Sugʻdning siyosiy markazi boʻlib turgan. K.dan bir oz gʻarbrokda qad. madaniyat oʻchogʻi boʻlgan Rabinjon sh. qoldiqlari aniqlandi. 12-a.da uni Xorazmshoh El Arslon egallagan. Hozirgi K. (eski shahar qismi) 17-a. ning soʻnggi choragida barpo etilgan. 18-a.da K. ancha katta shahar boʻlgan (170 ga joyni egallab, 25 guzarga boʻlingan). Shahar paxsa devor bilan oʻralib, 4 darvozasi boʻlgan. Masjidlar va diniy maktablar faoliyat koʻrsatgan. Aholi gʻisht pishirish, kunjut va paxta yogʻlari i.ch., paxta tozalash, zargarlik, kosibchilik va b. hunarlar bilan shugʻullangan. K. adabiy muhitiga mansub shoirlardan Shavqiy, Nodim, Xiromiy. Eshonxoja Vola, Miriy, Vidodiy, Dust va b. ijod qilgan. Q.ni rus bosqinchilari egallagunga kaDaR (1868) shahar Buxoro amirligi tasarrufida boʻlgan. 19-a. oxirida Krasnovodsk (hoz. Turkmanistondagi Turkmanboshi sh.)— Samarqand t.y. qurilishi bilan shahar sanoati rivojlana boshladi. 1890 y. bugʻ dvigateli bilan ishlaydigan paxta tozalash va 1896 y. pressli yogʻ zavodlari ishga tushdi.
| |||