Holokost: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq |
|||
Qator 205:
{{main|Holokost kezidagi yahudiylarning qarshiligi}}
[[File:Ghetto Uprising Warsaw2.jpg|thumb|270px| [[Jürgen Stroop]] hisobatidan tasvir. U [[Varshava gettosida qoʻzgʻolon]]ni bostirish rahbari boʻlgan. Asl imzoda bunday deyilgan: "hujumga shiddatli guruh".]]
Natsist istilochilarning aniq yahudiylar xalqini total yoʻq qilish borasida maʼlumotlari boʻlmagandan soʻng, gettoda yashovchilar asosan tirik qolish va qirgʻinlikga uchramaslikdan istilochilarning etganlarini qilar edi<ref>[http://www.yadvashem.org/yv/ru/education/projects/phoenix/ghetto_vilnius.asp Гетто в период Катастрофы]</ref>.
Faqatgina istilochilarning rejasi toʻliq maʼlum boʻlgandan soʻng, lager va gettolarda qoʻzgʻolonlar boshlandi: eng mashxur qoʻzgʻolonlardan biri bu [[Varshava gettosidagi qoʻzgʻolon]]dir, bu 1943-yili yanvar oyida boʻlgan edi, hamda "[[Sobibor]]" olim lageridagi qoʻzgʻolon, bu Ikkichi jahon urushi vaqtidagi yagona muvaffaqiyatli qoʻzgʻolon boʻlgan. Qarshilik koʻrsatishda eng faoli [[Minsk gettosi]] boʻlgan. [[Belyastok]]dagi gettoda, hozirda [[Polsha]], boshida 50 000 yahudiylar boʻlgan, ularning hammasi [[1943]]-yili [[16-avgust]] kuni besh kun koʻrsatilgan qarshilikdan soʻng yoʻq qilinganlar. Belarus, Ukraina va Litvada yahudiy partizanlar boʻlgan.
Yahudiylarning qismati bosib olingan hududlarda aniq boʻlgan edi. Ular mahaliy xalqdan yordamidan ayrilgandan soʻng, getto devori orqasida hayot kechirishdan ayrilgan edilar. Ammo ayrim mahaliy aholi fuqorolari yahudiylarni yashirganlar, ular keyin partizanlar qoʻshiniga qoʻshilganlar, Shoada tirik qolganlar kamdan kam edi. Belarusda [[Sovet partizanlari Buyuk Vatan urushida|partizanlar]] orasida
va mahfiy tarizda 15 300 yahudiylar urushishgan<ref>|mualif=[[:ru:Иоффе, Эммануил Григорьевич|Иоффе Э. Г.]]|sarlahva=Белорусские евреи: трагедия и героизм: 1941-1945. Монография|joy={{Мн.}}|yil=2003 |betlar=364 |jamida betlar=428 | tiraj=100</ref>. Mashxur partizanlardan biri [[Belsk partizanlari|ogʻayni Belskiylar]] boʻlgan.
==== Yahudiylarga yordam ====
{{main|Dunyo xalqlari taqvodorlari}}
[[File:Righteous.jpg|thumb|Belarusdagi Dunyo xalqlari taqvodorlari bagʻishlangan hiyobon]]
Oʻn minglab kishilar yahudiylarni bosib olingan hududlarda qutqarishda ishtirok etganlar, hatto ularning hayotiga olim haf solgandaham. Yahudiylarga yordam bergan odamlar oʻldirilganlar. Polshada 2000 ortiq kishi yahudiylarga yordam bergani uchun vafot etganlar<ref>[http://www.holocaustforgotten.com/list.htm Список 700 поляков, казненных нацистами]</ref>. [[Polsha hukumati qochkinlikda]] boʻlganda ular [[Jegota]] agentligini tashkil etganlar ([[Polyak tili|pol.]] [[:pl:Żegota]]). Bu uyushma bosib olgan hududlarda yahudiylarga yordam koʻrsatgan (1942—1945). Uning rahbarligida [[Zofia Kossak-Szczucka]] turgan<ref>[http://www.holocaustforgotten.com/zegota.htm Holocaust History — ZEGOTA — Aid Polish Jews During the Holocaust<!-- Sarlahva bot tomonidan yozilgan -->]</ref>. [[Niderlandlar]], [[Norvegiya], [[Belgiya]] va [[Fransiya]]da yahudiylarga yordam berish va ularni bekitish borasida har xil tashkilotlar tuzilgan. [[Daniya]]da nemis harbiy attashesi [[Georg Ferdinand Duckwitz]] ogohlantirgandan soʻng, oddiy daniyaliklar qayiqlarda [[Shvetsiya]] tomonga 8000 dan 7000 Daniya yahudiylarini oʻtkazishga yordam berganlar.
Hamda Germaniyaning ittifoqdosh mamlakatlarida qirgʻin qilish rejalariga ayrim odamlar qarshi chiqganlar. Nemislar bolgarlarga yahudiylarni berish haqida aytishganda (ularning soni 50 000 kishi edi), odamlar bunga qarshilik koʻrsatishgan. Bolgariyaning [[Demokratiya|demokratlari]], [[Kommunizm|kommunistlari]], jamoat arboblari, pravoslav cherkovining ruhoniylari patrirarx bilan yahudiylarni qirgʻin qilishga qarshi chiqdilar. Shu sababdan Bolgariyada 50 000 yahudiylarni qutqarindilar. Ammo urush kezida Bolgariyaga qoʻshilgan [[Makedoniya (viloyat) | Makedoniya]] va grek [[Frakiya]]sidagi 11 343 yahudiylar Osvensim olim lageriga surgun qilingan edi<ref>[http://shoa.com.ua/php/content/view/39/9 Шоа. Информационно-аналитический портал].</ref>. [[Italiya Respublikasi tarixi|Italiya]] harbiylari va fuqarolari shuningdek 1942-1943 yillari yahudiylarni Italiya bosib olgan hududlaridan, Yugoslaviya va Fransiyadan surgun qilinishiga qarshi chiqganlar. Nemislar buyrugʻidan soʻng Italiyada yahudiylarga konslagerlar yaratildi (asosan [[Kampanya konslageri]]), ammo u yerlarda odamiylik sharoitlari boʻlgan<ref>[http://www.e-slovo.ru/405/10pol1.htm БАНАЛЬНОСТЬ ДОБРА, ИЛИ КАК ИТАЛЬЯНСКИЕ ФАШИСТЫ СПАСАЛИ ЕВРЕЕВ]</ref>.
Natsistlarning antisemetik siyosatiga qaramasdan, Germaniyada bir
| |||