Bahrayn: Versiyalar orasidagi farq

'''Bahrayn''' (البحرين‎‎) Davlati (مملكة البحرين, ''Davlat al-Bahrayn'') —– Janubi-g‘arbiy Osiyoda, Fors qo‘ltig‘ining Bahrayn orollaridagi davlat (amirlik). Bahrayn tarkibiga 33 orol kiradi, ularning eng kattalari: Bahrayn. Muharrak, Umm-Naasan, Havar. Rasmiy tili —– [[arab tili]]. Maydoni 695,2 km², aholisi 1 234 571 kishi (2011). Asosiy aholisi [[arablar]]. Shuningdek [[forslar]], pokistonliklar, hindlar ham yashaydi. Aholining 83% shaharlarda istiqomat qiladi. Islom diniga e’tiqod etadi. Poytaxti —– [[Manama]] shahri.

[[FileFayl:Traditional Wedding Dress of Bahrain.jpg|250px|thumb|Milliy kiyim kiygan kelin]]

Bahrayn —– konstitutsiyaviy monarxiya. Davlat boshlig‘i —– amir. Qonun chiqaruvchi hokimiyatni amir va bir palatali Milliy Kengash (parlament), ijrochi hokimiyatni bosh vazir boshchiligidagi hukumat amalga oshiradi. [[1973-yil]] mamlakat konstitutsiyasi qabul qilingan. 1973 —– [[1975-yil]]larda konstitutsiyaga muvofiq Milliy Assambleya (parlament) chaqirildi, biroq u [[1975-yil]]da amirning farmoni bilan tarqatib yuborildi. [[1992-yil]]da 40 kishidan iborat Maslaxat Kengashi tuzilganligi e’lon qilindi. Uning vazifasi —– qonun loyihalari va mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy siyosatining turli sohalari bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat. Kengash tarkibini amir belgilaydi.

Tabiati nomi miloddan avvalgi 3-mingyilliklardagi manbalarda tilga olinadi. U o‘zining marvarid-durlari bilan mashhur bo‘lgan. [[1521-yil]] [[Portugaliya]] mustamlakachilari tomonidan bosib olingunga qadar Tabiati 8 asr mobaynida mustaqil arab musulmon davlati bo‘lgan. Portugallar bu yerda uzoq tura olmadilar. 1602 —– 1783-yillarda Bahrayn [[Eron]] hukmronligida bo‘ldi. [[1820-yil]] va [[1861-yil]]dagi Britaniya —– Bahrayn bitimlaridan so‘ng, u [[Britaniya imperiyasi]] izmiga o‘tdi, ya’ni uning mustamlakasiga aylandi. [[1971-yil]]da mustaqillikka erishdi. [[1971-yil]]dan [[BMT]] a’zosi. [[O‘zbekiston]] bilan diplomatiya munosabatlarini [[1992-yil]] mayda o‘rnatgan. Milliy bayrami 16-dekabr Milliy kun (1971-yil).

[[Iqtisodiyot]]ning asosini [[neft]] va [[gaz]] zaxiralari tashkil qiladi. Mamlakatda har yili 2—22–2,5 man. tonna neft va 6 mlrd. kub m gacha tabiiy gaz qazib olinadi. Davlat byudjetm daromadining 70 % ga yaqini neft tufayli taʼminlanadi. Mamlakatda yiliga 14 mln. tonna neft mahsulotlarini qayta ishlaydigan zavod va yirik neft kimyosi (asosan, [[Saudiya Arabistoni]] nefti hisobiga ishlaydi), yiliga 200 ming t alyuminiy ishlab chiqaradigan zavod, dunyodagi eng katta kema taʼmirlash korxonalaridan biri, 11 elektr stansiya ishlab turibdi. 100 ga yaqin mayda va o‘rta yengil sanoat va hunarmandchilik korxonalari bor. Konditsionerlar yigiladigan, plastmassa buyumlar va oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqariladigan, dengiz suvi chuchuklashtiriladigan korxonalar mavjud. Asosiy sanoat markazlari: [[Manama]], [[Al-Maharraq]], [[Al-Hidd]]. Qihsloq xoʻjaligi suyet rivojlangan. Yalpi milliy mahsulotning 1 % uning hissasiga to‘g‘ri keladi. Xurmo. pista, moyli ekinlar, anjir, sitrus mevalar, uzum yetishtiriladi. Oziq-ovqat mahsulotlariga bo‘lgan talab, asosan, chetdan keltiriladigan mahsulotlar hisobiga qondiriladi. Dengiz hayvonlarini ovlash va marvarid qidirish rivojlangan. Keyingi yillarda byudjet tushumlarini koʻpaytirish maqsadida sayyohlikni ri-vojlantirishga katta ahamiyat berilmoqda. Chetga neft mahsulotlari, alyuminiy, neft kimyosi mahsulotlari chiqariladi; chetdan sanoat va qishloq xo'jaligi asbob-uskunalari, transport vositalari, sanoat mollari, oziq-ovqat mahsulotlari keltiriladi. Avtomobil yoʻllari aholi yashaydigan manzillarni bir-biri bilan bogʻlaydi. Ularning uz. 2,6 ming km. Muharrak o.da xalqaro aeroport mavjud. Asosiy dengiz portlari —– Manama, Sitra. Tashqi savdoda asosiy mi-jozlari —– [[Saudiya Arabistoni]], [[Buyuk Britaniya]], [[AQSH]], [[Yaponiya]], [[Germaniya]], [[Avstraliya]]. Pul birligi —– Bahrayn dinori.

Bahraynda 6 yillik boshlangʻich, 2 yillik oraliq va 3 yillik oʻrta umumiy taʼlim va hunar maktablari bor. Diniy maktablar ham ishlab turibdi. Arab tilida „Al-ayyom“ („Kunlar“), „Axbor al-Xolij“ („Koʻrfaz yangiliklari“), „Al-Jamohir“ („Jamoa“), „Al-Fajr“ („Tong“) gaz. larigazetalari, „Al-Bah-rayn“ („Bahrayn“), „Sado al-Us bua“ („Hafta aks sadosi“) jur.larijurnallari nashr etiladi. [[1976-yil]]da Fors qoʻltigʻi mam-lakatlari mintaqaviy axborot agentligi tashkil etilgan. [[1955-yil]]dan radiost-yaradiostansiya arab tilida eshittirishlar olib boradi; [[1973-yil]]dan telekoʻrsatuvlar yoʻlga qoʻyilgan. B.da „Oʻzbekiston havo yoʻllari“ milliy aviatsiya kompaniyasining vakolatxonasi mavjud. Oʻzbekiston Xotin-qizlar koʻmitasi bilan tadbirkor xotin-qizlar uyushmasining delegatsiyasi [[1992-yil]] may oy ila Manamadagi har yilgi xayriya yarmarkasida qatnashdi. U erda oʻzbek ustalarining sanʼat va rangtasvir asarlari namoyish qilindi.

Tashrif chogʻida Oʻzbekiston xotinkizlar qoʻmitasi bilan Bahrayn Ona va bola uyushmasi oʻrtasida hamkorlik oʻrnatish haqida qoʻshma bayonnoma imzolandi. [[1997-yil]] 17 —– 22 fevral kunlari Bahrayn neft va sanoat vazirlign delegatsiyasi [[Toshkent]]da mehmon boʻlib, Oʻzbekistonning iqtisodiy va eksport-import imkoni-yatlari bilan tanishdi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>