Qozogʻiston: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash (via JWB) |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 1:
{{Qozogʻiston maʼlumotlari}}
'''Qozogʻiston''' yoki '''Qozogʻiston Respublikasi''' ({{lang-kz|Қазақстан, Qazaqstan, Қазақстан Республикасы, Qazaqstan Respublikası}}) – Maʼmuriy jihatdan 14 viloyat, viloyatlar audan (tuman)larga boʻlinadi. Poytaxti – [[Ostona|Nursulton]] shahri. [[Birlashgan Millatlar Tashkiloti|BMT]] aʼzosi. Qozogʻistonning katta shaharlari [[Olmota]], [[Chimkent shahri|Chimkent]], [[Qaragʻandi]], [[Taraz]], [[Aqtoʻbe]]. Yer maydoni boʻyicha (2 mln 724,9 ming km²) jahonda 9-oʻrinda turadi.
Beshta davlat bilan chegaradosh, Shimol tarafida [[Rossiya]] bilan – 6 467 km, janubida – [[Turkmaniston]] – 380 km, [[Oʻzbekiston]] – 2 300 km va [[Qirgʻiziston]] – 980 km, sharqida – [[Xitoy]] bilan – 1 460 km chegaradosh. Umumiy quruqlik chegarasining uzunligi – 13392,6 km<ref name="Yearbook2011">[http://www.stat.kz/publishing/20111/Kazaxstan%20v%20sifrax%20rus.pdf Kazaxstan v sifrax-2011]</ref>. Gʻarbiy tarafida [[Kaspiy dengizi]] va janubida [[Orol dengizi]] suvlari yuvib turadi.<ref name="source1">Qazaqstan Respublikasi Prezidentіnің resmi sayti, http://www.akorda.kz/kz/kazakhstan/general_information/general_information_about_the_republic_of_kazakhstan, 2011-yilning 8-iyul kuni tekshirildi</ref>
Qator 97:
|-
! Respublika ahamiyatiga ega shahar
| [[Ostona|Nursulton]] ||710 || 785 674
|-
! [[Olmota viloyati]]
Qator 164:
|- align=center
| 2
|[[Ostona|Nursulton]]
| 684 479
|- align=center
Qator 266:
=== Sanoati ===
Sanoatida yonilgʻi-energetika, qora va rangli [[metallurgiya]], oziq-ovqat, [[mashinasozlik]] va [[metallsozlik]], [[kimyo]] va neft kimyosi, yengil, qurilish materiallari sanoati yetakchi tarmoqlardir. Qora metallurgiya sanoati markazlari [[Temirtov]], [[Aqtoʻbe]], [[Qaragʻandi]], Oqsuv shaharlari. Rangli metallurgiya sanoati mis (Balxash va Jezqazgʻan kon-metallurgiya kombinatlari), qoʻrgʻoshin-rux ([[Oʻstkemen]], [[Chimkent]]), [[alyuminiy]] ([[Pavlodar]]) sanoatini oʻz ichiga oladi; titan-magniy ishlab chiqariladi. Mashinasozlik (temirpress uskunalari, stanok, ekskavator, traktor, qishloq xoʻjaligi mashinalari ishlab chiqarish) korxonalari Qaragʻanda, [[Olmota]], [[Ostona|Nursulton]], [[Pavlodar]], Oʻstkemen shaharlarida joylashgan. Kimyo sanoati korxonalari mineral oʻgʻit, [[fosfor]], [[plastmassa]], sintetik kauchuk, kimyoviy tola va boshqalar ishlab chiqaradi ([[Qoratov]], Chimkent, [[Taraz]], [[Atirau]]). Atirau, Pavlodar shahalarida neftni qayta ishlash zavodlari bor. Qurilish materiallari sanoatida sement, ohak, gʻisht, temir-beton konstruksiyalari ishlab chiqarish, yengil sanoatning koʻn-poyabzal, terimoʻyna, jun, trikotaj, ip-gazlama ishlab chiqarish tarmoqlari rivojlangan. Oziq-ovqat sanoatida goʻsht, yogʻ, qand-shakar va konserva ishlab chiqariladi. Toshkoʻmir ([[Ekibastuz]], Qaragʻanda havzalari), [[neft]] va [[tabiiy gaz]] (Mangʻishloq yarim oroli), temir rudasi (Sokolov-Sarbay koni), polimetall, [[mis]], [[uran]], [[xrom]], [[qoʻrgʻoshin]], [[nikel]] rudalari, [[rux]], [[vismut]], [[kadmiy]], [[molibden]], [[boksit]] qazib olinadi. yiliga oʻrtacha 58,6 mlrd. kVt-soat elektr energiyasi hosil qilinadi – I (85,7 % issiqlik elektr stansiyalarida). Irtish (Oʻstkemen, Buxtarma), Sirdaryo (Chordara), Ili (Qopchigʻay) daryolarida yirik GESlar bor.
=== Qishloq xoʻjaligi ===
Qator 359:
<center>
<gallery>
Astana centr.JPG|[[Ostona|Nursulton]]
Astana-kazakhstan.JPG|
Night Almaty city.jpg|Tungi [[Olmota]]
Peak of Khan Tengri at sunset.jpg|[[Xontangri]] choʻqqisi
| |||