Ohaktoshlar: Versiyalar orasidagi farq

'''Ohaktoshlar''' — [[Karbonatli jinslar|karbonatli choʻkindi togʻ jinslari]]. Tarkibi 50%dan ortiq kalsitdankalsiydan yoki [[Organizm|organizmlarning]] skeleti koldiklaridanqoldiqlaridan, baʼzan aragonit minerali (SaSO3CaCO3)dan iborat. Koʻpincha tarkibida autigen, diagene-tik va epigenetik minerallar, chakiq (terrigen va [[Karbonatlar|karbonat]]) zarralar aralashmasi uchraydi. Ohaktoshlarning tarkibida 4— 17% gacha MgO boʻlsa, dolomitli Ohaktoshlar; 6 — 21% SiO2+R2O, — mergelli Ohaktoshlar; kvars, opal va xalsedon koʻshilsaqoʻshilsa — qumtoshli va kremniylashgan Ohaktoshlar deb yuritiladi. Strukturasi kristalli, organogen-chakikli, chaqiklichakikli-kristalli va sizib toʻplangan (travertin, ohakli tuf) turlari farq qilinadi. Rangi oqish, sargʻish, boʻzrang. Koʻpin-chaKoʻpincha ohaktosh ichida chigʻanoqlar ham boʻladi. Hosil boʻlishiga koʻra, organogen, xemogen yoki kimyoviy, chaqiq boʻladi. Tarkibidagi jins hosil kiluvchiqiluvchi organizmlarning koʻpligiga koʻra, organogen Ohaktoshlar, foraminiferali, marjonli, suvoʻtli va boshqa; xemogen va chaqiqlari (zarralar)ning kattaligiga karabqarab bir necha xilga boʻlinadi. Metamorfizm na-tijasidanatijasida Ohaktoshlar marmartamarmarga aylanadi. Ohaktoshlar eng koʻp tarkalgantarqalgan choʻkindi togʻ jinslaridan biri, Yerning turli relf shakllarida ishtirok etadi. Ohaktoshlar barcha yoshdagi (tokembriydan toʻrtlamchi davrgacha) yot-qiziqlarda uchraydi. Ohaktoshlarning fizik-mexanik xossalari ularning strukturasi va tuzilishiga bogʻlikbogʻliq boʻlib, juda keng chegarada oʻzgaradi, mas, hajmiy ogʻirligi 800&nbsp;kg/m3 dan (chigʻanoqtoshlar, travertin) 2800&nbsp;kg/m3 gacha (kristalli strukturali Ohaktoshlar). Chigʻanoq-toshlar va gʻovakli Ohaktoshlar nisbatan oson kesiladi hamda yoʻniladi, kristalli Ohaktoshlar esa, yaxshi silliklanadi. Ohaktoshlar sanoatda, qishloq xoʻjaligi va qurilishda keng qoʻllaniladi. Qora metallurgiyada rudaning eri-shinierishini oshirish va shlak hosil qilish uchun qoʻshiladigan modda (flyus) si-fatidasifatida; ohak va sement ishlab chiqarishda xom -ashyo; soda, mineral oʻgʻitlar, shisha, qogʻoz ishlab chiqarishda, neft mahsulotlarini tozalash va boshqa jarayonlarda qoʻshimcha modda sifatida ishlatiladi. Ohaktoshlar muhim qurilish materiallari guruhini tashkil qiladi, ulardan qoplovchi va bezak toshlar, haykaltaroshlik va meʼmorlikda ishlatiladigan toshlar va h.k. tayyorlanadi. [[Oʻzbekiston|Oʻzbekistonda]] koʻplab Ohaktoshlar qazib olinadigan konlar, yirik ishlab chiqarish birlash-mabirlashma korxonalari ("Oʻzsanoatqurilishmateriallari", "Oʻzavtoyoʻl", Navoiy va Olmaliq kon-metallurgiya k-tlari va boshqalar) tomonidan ishlatilmokdaishlatilmoqda.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>