Media psixologiyasi (Rossiyada)

Rossiyada ommaviy axborot vositalari psixologiyasi - bu umuman olganda, xususan, Rossiyada individual va ommaviy psixologik ong oʻrtasidagi munosabatlarni oʻrganadigan fan. Individual va jamoaviy psixika, individual va ommaviy ong, individual va jamoaviy ongsizlik, avtomatik aloqa (ichki nutq, oʻzini oʻzi qadrlash, oʻz-oʻzini hurmat qilish) va ommaviy kommunikatsiya (nutqni eshittirish, guruhdagi muloqot tushunchasi) oʻrtasidagi munosabatlar oʻrganilmoqda.^[1]. Jamiyatning tobora globallashib borayotganligi sababli; muayyan ijtimoiy guruhga mansublik tushunchasining oʻzgarishi tufayli; insonga koʻp sonli media-resurslar taʼsiri ostida boʻlgani sababli; katta miqdordagi „axborot ifloslanishi“ tufayli; psixologiyada ushbu jihatlarning shaxsning shaxsiy oʻziga xosligiga, uning oʻzini oʻzi anglashiga taʼsirini hisobga olgan holda „media psixologiyasi“ ning kichik tarmogʻi paydo boʻldi. Media psixologiyasi insoniy muloqot sohasidagi muammolarni hal qilish usullarini ishlab chiqadi. Natijada media psixologiyasining bir-biriga bogʻliq uchta amaliy yoʻnalishi shakllanadi: media-tahlil, mediaterapiya va media-taʼlim.

Media-tahlil, mediaterapiya va media-taʼlim birgalikda butun jamiyat va alohida shaxs uchun ommaviy axborot vositalarini psixologik himoya qilishning elementar strategiyasi va asosiy resursini tashkil etadi va jamiyat va shaxs rivojlanishining eng muhim tendentsiyalariga javob beradi.

Rossiyada Media Analitika

Media analitikaning maqsadi, asosan, axborot-psixologik sohada xavfsizlik asoslariga muvofiqlik prizmasi orqali ommaviy kommunikatsiyalar mazmunini tahlil qilishdan iborat; koʻp sonli tinglovchilar/ishtirokchilar bilan axborot kampaniyalarida qoʻllaniladigan psixotexnologiyalarni qidirish va aniqlash. Media-tahlil, shuningdek, axloq, huquq va sotsiologiya kabi fanlar bilan oʻzaro aloqada boʻlgan holda, media kampaniyalarining oqibatlarini tahlil qiladi. Mediatahlil nafaqat psixologiya, balki jurnalistika rivoji uchun ham muhimdir.

Sotsiologik soʻrovlarga koʻra, Rossiyadagi bolalar bogʻchasiga qatnaydigan 120 nafar boladan 96 nafari ertalab uygʻonishi bilanoq televizorni fonda tomosha qiladi. Ota-onalar ular uchun televizorni yoqadilar, bu holda bolalar „bolalar bogʻchasiga borishdan koʻproq zavqlanishadi“. Psixologlar tomonidan olib borilgan tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, televizor moʻrt ongga salbiy taʼsir qiladi. OAV psixologiyasi boʻyicha mutaxassis Jeyn Xilining taʼkidlashicha, reklama, televideniedagi baʼzi dasturlar koʻproq odamning ongsiz, refleks reaksiyalariga qaratilgan boʻlib, bu fikrlash jarayonining rivojlanishiga hissa qoʻshmaydi, diqqatni zaiflashtiradi^[2].

Rossiyada media terapiya

Media terapiyasi ommaviy axborot vositalari psixologiyasining amaliy sohasi sifatida inson ongiga zarar etkazuvchi axborot texnologiyalaridan himoya qilish yoʻllarini izlash sohasidagi tadqiqotlar bilan shugʻullanadi. Shaxslar ommaviy axborot vositalarida tarqalayotgan travmatik maʼlumotlardan oʻzlarini himoya qila olishlari, oʻzgaruvchan media muhiti va ommaviy axborot vositalarining tendentsiyalariga mos keladigan reaksiyalarni shakllantirishlari kerak, shu bilan birga inson qandaydir tarzda media muhitida oʻzini^[3] sogʻlom identifikatsiyalashi kerak^[4].

Rossiyada media taʼlim

Media taʼlim — auditoriyani ommaviy axborot vositalari va zamonaviy axborot texnologiyalari taʼsiri sohasida oʻqitish — odamlarga oʻzlarini xotirjam va xavfsizroq his qilishlariga, mavjud media oqimiga psixologik moslashishga imkon beradi, chunki shaxs unga ommaviy axborot vositalari qanday taʼsir qilishini yaxshiroq tushuna boshlaydi. Media taʼlim butun jamiyatga, jumladan, ommaviy axborot vositalarining asosiy ishtirokchilari — jurnalistlarga qaratilgan. Axborotni jamiyatga yetkazuvchi jurnalistlar ekan, ular axborotni tez va toʻgʻri idrok eta olishlari, oʻta shaxsiy baho berishdan va travmadan kelib chiqqan ruhiy kechinmalarini haddan tashqari translyatsiya qilishdan qochishlari muhim. Jurnalistlar media-taʼlim yordamida maʼlumotni yanada adekvat takrorlash koʻnikmalariga ega boʻlishlari mumkin. Saratov davlat universiteti N. G. Chernishevskiy va Taganrog davlat pedagogika instituti xalqaro ishtirokdagi birinchi Butunrossiya ilmiy Internet-konferensiyasi tashkilotchilari edi. Rossiya taʼlim psixologlari federatsiyasi, Rossiya kino taʼlimi va media pedagogika assotsiatsiyasi va psixologik nashrlar portali ushbu konferensiyaga faol qoʻshildi. Dastur qoʻmitasi tarkibiga media psixologiyasi va media pedagogikasi sohasidagi yetakchi ekspertlar kirdi. Bular Aksenovskaya Lyudmila Nikolaevna kabi olimlar; Bondarenko Elena Anatolievna; Zabrodin Yuriy Mixaylovich; Kirillova Natalya Borisovna; Korochenskiy Aleksandr Petrovich; Melnik Galina Sergeevna; Pronina Elena Evgenievna, Fedorov Aleksandr Viktorovich va boshqalar^[5].

Yana qarang

Manbalar

↑ Statya T. M. Artishevskoy „Mediapsixologiya v Rossii: problemi i perspektivi“.
↑ Vinterxoff-Shpurk P. Mediapsixologiya. Osnovnie prinsipi. Xarkov, 2007.
↑ Verbitskaya Yu. A. Popitka sotsioterapii v razgar psixicheskoy ataki // Lomonosov-2005. Materiali mejdunarodnoy nauchnoy konferensii studentov, aspirantov, molodix uchenix. V 2 ch. Ch. 1. M., 2005.
↑ Verbitskaya Yu. A. Popitka sotsioterapii v razgar psixicheskoy ataki // Lomonosov-2005. Materiali mejdunarodnoy nauchnoy konferensii studentov, aspirantov, molodix uchenix. V 2 ch. Ch. 1. M., 2005.
↑ Pronin Ye. I. O mediapsixologii // Pervaya Vserossiyskaya nauchnaya videokonferensiya s mejdunarodnim uchastiem „Mediapsixologiya v Rossii: problemi i perspektivi“, 15-16-noyabrya 2010 goda.

Adabiyotlar

T. M. Artishevskayaning „Rossiyadagi mediapsixologiya: muammolar va istiqbollar“ maqolasi. https://cyberleninka.ru/article/v/mediapsihologiya-v-rossii-problemy-i-perspektivy
Winterhoff-Spurk P. Media psixologiyasi. Asosiy tamoyillar. Xarkov, 2007 yil.
Verbitskaya Yu.A. Psixik hujum oʻrtasida sotsioterapiyaga urinish // Lomonosov-2005. Talabalar, aspirantlar, yosh olimlarning xalqaro ilmiy anjumani materiallari. 2 soatda 1-qism. M., 2005 yil.
Jijina M.V. „Media psixologiyasi asoslari“ kursi: Oʻquv-uslubiy qoʻllanma. — Saratov: „Nauka“ axborot markazi, 2008. — 50 p.
Pronin E. I. Media psixologiyasi boʻyicha // „Rossiyada media psixologiyasi: muammolar va istiqbollar“ xalqaro ishtirokidagi birinchi Butunrossiya ilmiy video konferensiyasi, 2010-yil 15-16-noyabr. https://web.archive.org/web/20130130034459/http://mediaconf.sgu.ru/index.html

[1] Statya T. M. Artishevskoy „Mediapsixologiya v Rossii: problemi i perspektivi“.

[2] Vinterxoff-Shpurk P. Mediapsixologiya. Osnovnie prinsipi. Xarkov, 2007.

[3] Verbitskaya Yu. A. Popitka sotsioterapii v razgar psixicheskoy ataki // Lomonosov-2005. Materiali mejdunarodnoy nauchnoy konferensii studentov, aspirantov, molodix uchenix. V 2 ch. Ch. 1. M., 2005.

[4] Verbitskaya Yu. A. Popitka sotsioterapii v razgar psixicheskoy ataki // Lomonosov-2005. Materiali mejdunarodnoy nauchnoy konferensii studentov, aspirantov, molodix uchenix. V 2 ch. Ch. 1. M., 2005.

[5] Pronin Ye. I. O mediapsixologii // Pervaya Vserossiyskaya nauchnaya videokonferensiya s mejdunarodnim uchastiem „Mediapsixologiya v Rossii: problemi i perspektivi“, 15-16-noyabrya 2010 goda.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]