Mixail Usanovich
Mixail Ilyich Usanovich (1894-yil 5-iyun, Jitomir – 1981-yil 15-iyun, Olmaota) – sovet fizik kimyogari, Qozogʻiston SSR Fanlar akademiyasi akademigi (1962), Oʻzbekiston SSRda xizmat koʻrsatgan fan arbobi[1]. 1938-yilda kislotalar va asoslarning umumiy nazariyasini ishlab chiqqan.
| Mixail Ilyich Usanovich | |
|---|---|
| Tavalludi |
5-iyun 1894-yil Jitomir, Rossiya imperiyasi |
| Vafoti |
15-iyun 1981-yil Olmaota, Qozogʻiston SSR, SSSR |
| Fuqaroligi | SSSR |
| Ish joylari | Tomsk davlat universiteti, S.M.Kirova nomidagi Qozoq davlat universiteti, Oʻrta Osiyo universiteti |
| Mukofotlari |
 |
Hayoti tahrir
Mixail Ilyich Usanovich 1894-yil 5-iyunda tish shifokori Ilya-Xaim Leibovich Usanovich oilasida tugʻilgan. 1917-yilda Sankt-Peterburg universitetining fizika-matematika fakultetining tabiiy fanlar boʻlimini tugatgan.
1918-yildan oʻqituvchilik qilgan. 1920-yilgacha u Ukraina SSR Fanlar akademiyasining Kiyev shahridagi akademik V.I.Vernadskiy boshchiligidagi kimyoviy laboratoriyasida ishlagan. 1924–1929-yillarda kimyo-farmatsevtika zavodining texnik direktori va Kiyev politexnika instituti xodimi boʻlgan. 1930-yildan Tomsk universiteti professori, taʼlim fakultetining noorganik va analitik kimyo kafedrasi mudiri, Fizika-matematika fakulteti dekani boʻlib ishlagan. 1934-yilda SFTI direktorining ilmiy ishlar boʻyicha oʻrinbosari boʻlgan. 1931—1932-oʻquv yilida Tomsk pedagogika institutida ishlagan.
1935-yildan Oʻrta Osiyo universitetida dars bergan. Kimyo fanlari doktori boʻlgan(1938).
1944-yildan to vafotigacha Qozoq davlat universiteti kafedrasini boshqargan.
Mixail Ilyich Usanovich 1981-yilda vafot etgan va Olmaota markaziy qabristoniga dafn etilgan[2].
Asosiy ilmiy ishlari tahrir
Yechimlarning miqdoriy nazariyasini ishlab chiqqan. U anomal elektr oʻtkazuvchanlik deb ataladigan narsa istisno emas, balki qoida ekanligini koʻrsatgan va Ostvald suyultirish qonunini koʻpchilik eritmalarga qoʻllash notoʻgʻri ekanligini isbotlagan. Kislotalar va asoslarning umumiy nazariyasini ishlab chiqqan. U kimyoviy oʻzaro taʼsir sodir boʻlgan tizimlar, tarkibi muvozanatli konsentratsiyalar bilan ifodalangan taqdirdagina ideal eritmalar qonunlariga boʻysunishini aniqlagan. Eritmalarning kolligativ boʻlmagan xossalarining (zichlik, qovushqoqlik) ularning tarkibiga bogʻliqligi uchun tenglamalar chiqargan.
Adabiyotlar tahrir
- Усанович Михаил Ильич // Профессора Томского государственного педагогического университета: Биографический словарь / Авт.-сост. Т. В. Галкина. — Томск: Изд-во ТГПУ, 2005. — ISBN 5-89428-175-X
Manbalar tahrir
- ↑ „УСАНОВИЧ, Михаил Ильич“. www.physchem.chimfak.sfedu.ru. Qaraldi: 30-noyabr 2023-yil.
- ↑ „Усанович Михаил Ильич (1894-1981)“. www.heritagenet.unesco.kz. Qaraldi: 30-noyabr 2023-yil.
Havolalar tahrir
- Усанович
- Кусаинова К. М. Нет ни кислот, ни оснований! Об одной полузабытой теории и её творце // Химия и жизнь. — 2004. — № 6. — С. 41-44.