Muhammad Husaynxon Ayrumlu

Muhammad Husaynxon Ayrumlu (forscha: سرلشگر محمدحسین آیرم) – Eron Pahlaviylar sulolasi davrida Rizo shoh hukmronligi paytidagi yirik harbiy qoʻmondon. U general Teymurxon Ayrumluning jiyani va malika Toj ul-Muluk Ayrumlunining amakivachchasi hisoblanadi. Faqat ayrim oila aʼzolarigina oʻz familiyalariga „-lu“ qoʻshimchasini qoʻshish imkoniyatiga ega boʻlganlar.

Biografiyasi

1882-yilda Bokuda (oʻsha paytda Rossiya imperiyasi tarkibiga kirgan) turkiy ayrum qabilasidan kelib chiqqan oilada dunyoga kelgan. Oradan biroz vaqt oʻtib Fors kazak brigadasi safiga qoʻshilib, Rizo shohning yaqin safdoshiga aylangan^[1]^[2]. 1901-yildayoq Fors kazak brigadasining polkovnigi darajasiga koʻtarilgan. Aytishlaricha, rus inqilobidan oldin bir necha yil davomida Rossiya imperatorligi qoʻshinida xizmat qilib, podshoh armiyasida ofitser boʻlgan. 1921-yilda Eronga qaytgan^[1].

1931-yilda Eron Milliy politsiyasi (Shahrboniy) boshligʻi lavozimiga tayinlangan. Faoliyatining choʻqqisida vazirlar mahkamasining eng nufuzli aʼzosi va Rizo shohning oʻng qoʻli sifatida tan olingan. Oʻz mavqeidan foydalanib, poraxoʻrlik, begunoh odamlarni tuhmat qilish, kontrabanda va boshqalarning faoliyatini nazorat qilish kabi ishlar bilan shugʻullangan. Keyinchalik kasallikni bahona qilib, Eronni butunlay tark etgan^[3].

Ikkinchi jahon urushi davrida Berlinda Germaniya tomonidan qoʻllab-quvvatlanadigan „Eron-e-Ozod“ nomli surgundagi hukumatni tuzish uchun faol harakat qilgan. Uning maqsadi Erondagi ittifoqchilar ishgʻoliga qarshi kurashish va Germaniyaning gʻalabasidan soʻng Eronni egallab olish edi. Eron ittifoqchilar tomonidan ishgʻol qilinganda, barcha Germaniya tarafdorlari qatorida Muhammad ham hibsga olinib, „Germaniyadagi qishloqlardan biriga joʻnatilgan“^[1].

1948-yil 31-martda Lixtenshteynda davolanish paytida vafot etgan^[1].

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Amanat 1987, ss. 152–153.
↑ Oberling, P. (1987). "Источник". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 2. 151–152 b. http://www.iranicaonline.org/articles/ayrimlun. <!--->
↑ Azimi, Fakhreddin. The Quest for Democracy in Iran: A Century of Struggle against Authoritarian Rule. Harvard University Press, 2008 — 84-bet. ISBN 978-0-674-02778-7. ( at books.google.com Error: unknown archive URL 20231204192048 sanasida arxivlangan)

[FOOTNOTEAmanat1987152–153-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Amanat 1987, ss. 152–153.

[2] Oberling, P. (1987). "Источник". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 2. 151–152 b. http://www.iranicaonline.org/articles/ayrimlun. <!--->

[3] Azimi, Fakhreddin. The Quest for Democracy in Iran: A Century of Struggle against Authoritarian Rule. Harvard University Press, 2008 — 84-bet. ISBN 978-0-674-02778-7. ( at books.google.com Error: unknown archive URL 20231204192048 sanasida arxivlangan)

[1]

[2]

[3]