Muharlyamov Nurmuhamed
Nurmuhamed Muharlyamov (1930—1989) — sovet olimi, shifokori va pedagogi, terapevt, kardiolog va klinisist, tibbiyot fanlari doktori, professor, SSSR Tibbiyot fanlari akademiyasining muxbir aʼzosi (1988). Ikki karra SSSR Davlat mukofoti sovrindori (1980, 1989).
| Nurmuhamed Muharlyamov | |
|---|---|
| Tavalludi |
4-dekabr 1930 Samarqand |
| Vafoti |
8-dekabr 1989-yil Moskva |
| Sohasi | Shifokor |
Biografiyasi tahrir
1930-yil 4-dekabrda Samarqandda tugʻilgan.
1948—1953-yillarda Samarqand tibbiyot institutining davolash fakultetida tahsil olgan. 1953-yildan 1960-yilgacha ushbu institutda fakultativ terapiya kafedrasida oʻqituvchi boʻlib ishlagan, shu bilan birga aspiranturada oʻqigan.
1960—1989-yillarda SSSR Tibbiyot fanlari akademiyasining A. L. Myasnikov nomidagi Klinik kardiologiya ilmiy-tadqiqot institutida ilmiy-tadqiqot ishlarida ilmiy va katta ilmiy xodim, 1968—1989-yillarda klinik va funksional boʻlim va kafedra mudiri lavozimlarida ishlagan. Asosiy faoliyati bilan bir vaqtda u SSSR Tibbiyot fanlari akademiyasining „Qon aylanishining buzilishi va yurak ritmining buzilishi“ muammoli komissiyasining raisi, 1974-yildan sovet kosmonavtlarini tekshirish va tanlash boʻyicha bosh tibbiy komissiyaning aʼzosi boʻlgan. U kosmik tibbiyot muammolarini ham oʻrgangan[1][2].
Ilmiy-pedagogik faoliyati tahrir
N. M. Muharlyamovning ilmiy va pedagogik faoliyati kardiologiya, kardiomiopatiya, oʻpka gipertenziyasi va yurak yetishmovchiligini oʻrganish sohasidagi masalalar bilan bogʻliq boʻlgan. 1973-yilda Sovet Ittifoqida birinchi marta ekokardiyografiya usulini qoʻllagan va klinik amaliyotga kiritgan. Uning rahbarligida yurak yetishmovchiligini periferik vazodilatatorlar yordamida davolashda yangi ilmiy yoʻnalish ishlab chiqilgan. N. M. Muharlyamov Jahon sogʻliqni saqlash tashkilotining kardiomiopatiyalarni oʻrganish komissiyasi aʼzosi boʻlgan (JSST,inglizcha: World Health Organization, WHO).
1959-yilda „Ichki organlarning ayrim kasalliklarida qalqonsimon bezning funksiyasi“, 1967-yilda „Aparatning holati“ mavzusida tibbiyot fanlari doktori ilmiy darajasini olish uchun nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan. Yurak yetishmovchiligida tashqi nafas olish va qon aylanishi" mavzusida 1970-yilda professor ilmiy unvoni berilgan. 1988-yilda SSSR Tibbiyot fanlari akademiyasining muxbir aʼzosi etib saylangan. N. M. Muharlyamov rahbarligida yuzga yaqin ilmiy ishlari, jumladan, „Klinik ultratovush diagnostikasi“ (1987) kabi monografiyalar yozilgan. „Terapevtik arxiv“ ilmiy-tibbiy jurnalining mas’ul kotibi boʻlgan. 1980 va 1989-yillarda SSSR Davlat mukofotiga laureat boʻlgan.
1989-yil 8-dekabrda Moskvada vafot etgan.
Bibliografiya tahrir
- Legochnoye serdse / Akad. med. nauk SSSR. — Moskva: Meditsina, 1973. — 264 s. Ranniye stadii nedostatochnosti krovoobrasheniya i mexanizmi yeyo kompensatsii. — Moskva: Meditsina, 1978. — 247 s. Ultrazvukovaya diagnostika v kardiologii / N. M. Muharlyamov, Yu. N. Belenkov. — M.: Meditsina, 1981. — 158 s. Subaortalniy stenoz: (Idiotaticheskiy gipertroficheskiy) / N. M. Muharlyamov, I. F. Zatushevskiy. — Kishinyev: Shtiinsa, 1982. — 172 s. Kardiomiopatii / N. M. Muharlyamov; AMN SSSR. — Moskva: Meditsina, 1990. — 283 s 1990. — 283 p. ISBN 5-225-02119-0
Mukofotlari tahrir
- SSSR Davlat mukofoti (1980-yil — „yurak etishmovchiligining dastlabki bosqichini diagnostika qilishning zamonaviy usullarini ishlab chiqish va tibbiy amaliyotga joriy etish, ularni rivojlanish mexanizmlari, oldini olish va davolashdagi ishlari uchun“)
- SSSR Davlat mukofoti (1989 — „ EcoCG — diagnostika va yurak-qon tomir tizimining holatini nazorat qilish va ularni sogʻliqni saqlash amaliyotiga tatbiq etish usullarini ishlab chiqqani uchun[3]“)
Manbalar tahrir
- ↑ Московская энциклопедия : [в 2 т.] / [принимали участие : И. Л. Беленький и др.]. - Москва : Москвоведение, Т. 1: Лица Москвы, кн. 3 : М-Р / [гл. ред. С. О. Шмидт]. - 2010. — 639 с. — ISBN 978-5-903633-01-4
- ↑ История и традиции Кардиоцентра. Памяти Нурмухамед Мухамедовича Мухарлямова (к 90-летию со дня рождения) (Wayback Machine saytida 2023-09-08 sanasida arxivlangan) // Национальный медицинский исследовательский центр кардиологии
- ↑ Постановление ЦК КПСС и СМ СССР «О присуждении Государственных премий СССР в области науки и техники». Газета «Правда», 7 ноября 1980 года