Vikipediya

Nancy Coover Andreasen

Nensi Kuver Andreasen (1938-yil 11-noyabrda tugʻilgan) — amerikalik nevrolog va nevropsixiatr .[1] U hozirda Roy J. va Ayova universitetidagi Lucille A. Carver tibbiyot kollejida psixiatr lavozimida ishlaydi.

Yoshlik yillari

tahrir

Andreasen Nebraska shtatining Linkoln shahrida tugʻilgan. U Nebraska universitetida ingliz, tarix va falsafa yoʻnalishlari boʻyicha bakalavriat darajasini keyinchalik, fan nomzodi ilmiy darajasini oldi.U 5 yil davomida Ayova universitetining ingliz tili boʻlimida Uygʻonish davri adabiyoti professori boʻlgan.[2] U Jon Donne va Uygʻonish davri ingliz adabiyoti sohasidagi birinchi kitobi haqida ilmiy maqolalarni nashr etdi: Jon Donne: Konservativ inqilobchi.[3][4]

Klinik faoliyati

tahrir

Birinchi qizi tugʻilgandan keyin ogʻir kasallik Andreasenning tibbiyot va biotibbiyot tadqiqotlariga boʻlgan qiziqishini uygʻotdi va u tibbiyotni oʻrganish uchun kasbini oʻzgartirishga qaror qildi.[5][6] U Ayova universiteti tibbiyot kollejida tibbiyot fakultetida tahsil olgan, 1970-yilda tamomlagan va 1973-yilda psixiatriya rezidenturasini tamomlagan.[7] 1974-yilda u ijodkorlik va manik-depressiv kasallik oʻrtasidagi bogʻliqlikni tan olgan ijodkorlikning birinchi zamonaviy empirik tadqiqotini oʻtkazdi.[8][9]

Faoliyatining boshida u salbiy alomatlar va ular bilan bogʻliq kognitiv buzilishlar aldanish va gallyutsinatsiyalar kabi psixotik alomatlarga qaraganda koʻproq zaiflashtiruvchi taʼsirga ega ekanligini tan oldi. Psixotik alomatlar normal miya va ong funksiyalarining haddan tashqari oshirib yuborilishini bildirsa, salbiy alomatlar normal funksiyalarning yoʻqolishini anglatadi, masalan, alogiya ravon fikrlash va gapirish qobiliyatini yoʻqotish, affektiv toʻmtoqlik hissiyotlarni ifoda etish qobiliyatini yoʻqotish, avoliya, maqsadga yoʻnaltirilgan faoliyatni boshlash qobiliyatini yoʻqotish va anhedoniya, his-tuygʻularni boshdan kechirish qobiliyatini yoʻqotish.[10] Ushbu tushunchalarni tavsiflovchi maqolalar Ilmiy axborot instituti tomonidan ishlab chiqarilgan Ilmiy Citation Index tomonidan aniqlangan iqtibos klassikasiga aylandi.[11] Andreasen shizofreniyaning salbiy belgilari konsepsiyasining rivojlanishiga katta mas’ul boʻlib, shizofreniyaning ijobiy[12] va salbiy belgilarini baholash uchun birinchi keng tarqalgan shkalani yaratdi.[13] U shizofreniya boʻyicha dunyodagi eng yirik hokimiyatlardan biriga aylandi. U DSM III va DSM IV ishchi guruhlarida xizmat qilib, DSM IV boʻyicha shizofreniya boʻyicha ishchi guruhiga raislik qilib, nozologiya va fenomenologiyaga hissa qoʻshdi.[14]

Andreasen asosiy ruhiy kasalliklarda neyroimaging usullarini qoʻllashda kashshof boʻldi va shizofreniyadagi miya anormalliklarining magnit-rezonans tomografiyasining birinchi miqdoriy tadqiqotini nashr etdi.[15] Andreasen Ayova ruhiy salomatlik klinik tadqiqot markazi va Ayova psixiatriya neyroimaging konsorsiumining direktori boʻldi. U koʻp modali tasvirni birlashtirish va tizimli va funksional tasvirlash usullarini avtomatlashtirilgan tahlilini ishlab chiqish uchun uch oʻlchovli tasvirni tahlil qilish usullari ustida ishlaydigan koʻp tarmoqli guruhga rahbarlik qiladi. Ushbu jamoa tomonidan ishlab chiqilgan dasturiy taʼminot BRAINS (Brain Research: Analysis of Images, Networks, and Systems) nomi bilan tanilgan.[16]

U 2000-yillarda ijodkorlikning nevrologiyasi haqidagi tadqiqotlarni qayta boshladi.[17]

Yutuqlari

tahrir

2000-yilda Prezident Klinton uni Amerikaning ilmiy yutuqlari uchun eng oliy mukofoti boʻlgan Milliy fan medali bilan taqdirladi.[18]

U koʻplab boshqa mukofotlarga sazovor boʻlgan, jumladan Belgiya Fanlar akademiyasining Interbryu-Baillet-Latur mukofoti, Liber shizofreniya tadqiqoti mukofoti va Amerika Psixiatriya Assotsiatsiyasining koʻplab mukofotlari, jumladan, tadqiqot mukofoti, Judd Marmor mukofoti va Taniqli mukofot, Xizmat mukofoti bilan taqdirlangan. U 2002-yilda Amerika sanʼat va fanlar akademiyasining aʼzosi etib saylangan[19] U Milliy Tibbiyot Akademiyasi (avvalgi Milliy Fanlar Akademiyasi Tibbiyot instituti) aʼzosi[4] U oxirgi tashkilotning boshqaruv kengashida ikki muddatga saylandi.[4] U ikkita tibbiyot instituti/Milliy fanlar akademiyasi qoʻmitalariga raislik qildi, ular nufuzli hisobotlarni chop etdilar.[20][21] U 13 yil davomida American Journal of Psychiatry jurnalining bosh muharriri boʻlib ishlagan.[22] U Amerika Psixopatologiya Assotsiatsiyasi va Psixiatriya Tadqiqot Jamiyatining sobiq prezidenti. U Amerika fanni rivojlantirish assotsiatsiyasining Neyrologiya boʻlimining asoschisi boʻlgan.[4] U Neyrologiya jamiyati[4] aʼzosi va Mens Sana Monographs faxriy xalqaro tahririyat maslahat kengashi aʼzosi.[23]

Shaxsiy hayoti

tahrir

U ikki qizning onasi.Uning qizi Nyu-York shahrida yashovchi zargarlik buyumlari dizayneri Suz Andreasen 2010-yil 10-noyabrda tuxumdon saratonidan vafot etgan.[24]

Tanlangan bibliografiya

tahrir

U keng omma uchun uchta kitob yozgan:

  • „Buzilgan miya: Psixiatriyadagi biologik inqilob“ (1983),[6]
  • „Jasur yangi miya: genom davrida ruhiy kasalliklarni engish“ (2001),[25][26]
  • „Yarauvchi miya: dahoning nevrologiyasi“.[27][28]

Manbalar

tahrir
  1. ↑ Dreifus, Claudia. „Using Imaging to Look at Changes in the Brain“ (inglizcha). The New York Times (15-sentabr 2008-yil). Qaraldi: 9-iyul 2021-yil.
  2. ↑ Whoʻs Who in America. Nancy Coover Andreasen. 62nd ed. New Providence: Marquis Whoʻs Who, 2008
  3. ↑ John Donne: Conservative Revolutionary: Princeton University Press, 1967
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Whoʻs Who in the World. Nancy Coover Andreasen. 25th ed. New Providence: Marquis Whoʻs Who, 2008
  5. ↑ This Weekʼs Citation Classic. Current Contents:48,1993
  6. ↑ 6,0 6,1 Andreasen, NC. The Broken Brain: The Biological Revolution in Psychiatry. New York: Harper&Row, 1984
  7. ↑ Whoʻs Who in American Education. Nancy Coover Andreasen. 8th ed. New Providence: Marquis Whoʻs Who; 2007-2008
  8. ↑ N. J. C. Andreasen, A. Canter (March–April 1974). „The creative writer: psychiatric symptoms and family history“. Comprehensive Psychiatry. 15-jild, № 2. 123–31-bet. doi:10.1016/0010-440X(74)90028-5. PMID 4822820.
  9. ↑ Andreasen NC (1987). „Creativity and mental illness: prevalence rates in writers and their first-degree relatives“. Am J Psychiatry. 144-jild, № 10. 1288–92-bet. doi:10.1176/ajp.144.10.1288. PMID 3499088.
  10. ↑ Andreasen NC (1982-yil iyul). „Negative symptoms in schizophrenia. Definition and reliability“. Arch Gen Psychiatry. 39-jild, № 7. 784–788-bet. doi:10.1001/archpsyc.1982.04290070020005. PMID 7165477. {{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)
  11. ↑ This Weekʼs Citation Classic. Current Contents: 48,1993
  12. ↑ Andreasen NC. The Scale for the Assessment of Positive Symptoms (SAPS. Iowa City, IA: The University of Iowa; 1984
  13. ↑ Andreasen NC. The Scale for the Assessment of Negative Symptoms (SANS). Iowa City, Iowa: The University of Iowa; 1983
  14. ↑ Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition (DSM-IV). Washington, D.C.: American Psychiatric Press, Inc.; 1994
  15. ↑ „Structural abnormalities in the frontal system in schizophrenia: A magnetic resonance imaging study“. Arch Gen Psychiatry. 43-jild, № 136–44. 1986. 136–44-bet. doi:10.1001/archpsyc.1986.01800020042006. PMID 3947208.
  16. ↑ Magnotta VA, Harris G, Andreasen NC, OʻLeary DS, Yuh WT, Heckel D. Structural MR image processing using the BRAINS2 toolbox. Comput Med Imaging Graph, 26:251-64, 2002
  17. ↑ Lindsey Moon. „What Makes Someone a Creative Genius?“. Iowa Public Radio (4-avgust 2014-yil). Qaraldi: 25-noyabr 2014-yil.
  18. ↑ Clinton Names A Diverse Group Of Researchers To Receive The 2000 National Medals Of Science, National Science Foundation
  19. ↑ „Book of Members, 1780-2010: Chapter A“. American Academy of Arts and Sciences. Qaraldi: 18-aprel 2011-yil.
  20. ↑ Facilitating Interdisciplinary Research. Washington DC: The National Academies Press, 2004
  21. ↑ PTSD Compensation and Military Service. Washington, DC: National Academies Press, 2007
  22. ↑ Freedman R (2006). „Nancy C. Andreasen, M.D., Ph.D.: Editor Emeritus Perfectus“. Am J Psychiatry. 163-jild, № 1. 3–4-bet. doi:10.1176/appi.ajp.163.1.3. PMID 16390878.
  23. ↑ „Honorary International Editorial Advisory Board“. Medknow (2024-yil 16-oktyabr). 7-oktabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-oktabr 2022-yil.
  24. ↑ Nancy Andreasen. „Meet Dr. Nancy Andreasen“. Nancy Andreasen (2009). 18-dekabr 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-oktabr 2022-yil.
  25. ↑ Andreasen, NC. Brave New Brain: Conquering Mental Illness in the Era of the Genome. New York: Oxford University Press; 2001
  26. ↑ Rutter M (2001). „Clear view of a promising future“. Science. 294-jild. 312-bet. doi:10.1126/science.1062984.
  27. ↑ Andreasen NC. The Creating Brain: the Neuroscience of Genius. New York: Dana Press, 2005
  28. ↑ Snyder S (2006). „The creating brain: the neuroscience of genius“. NEJM. 354-jild. 1539–40-bet. doi:10.1056/nejmbkrev39218.

Havolalar

tahrir 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Nancy_Coover_Andreasen&oldid=4742711" dan olindi