Nehebkau (misr. nḥb.kʒw -koʻpgina Ka mukofoti)[1] — qadimgi Misr panteonida ilon xudosi, sudya rolida oʻlganlarning keyingi hayotini belgilaydigan kʒw[2]. Keyinchalik, Duatga kirish yoʻlining qoʻriqchilaridan biri, Raning tungi hamrohi, unumdorlik va vaqt xudosi, Kichik Ennead xudolaridan biri. Kultning markazi- Gerakleopolisdir[3].

Surʼat tahrir

Nehebkau „koʻp halqali“ ilon yoki odam oyoqli ilon sifatida tasvirlangan[2][4]. Uning surati koʻplab freskalarda kechasi Duatni kesib oʻtuvchi quyosh qayigʻi chizilgan, koʻpincha Ra — Mafdet, Upuaut, Onuris va boshqalarning boshqa himoyachi xudolari orasida turadi.

Ermitajning Misr zalida uning bronza haykali namoyish etilgan[3].

Kelib chiqishi tahrir

Nehebkau Xnum xudosi va Selket maʼbudasining oʻgʻli hisoblangan[1]. Nehebkauning keyingi shakli — Nuna gʻoridan (yoki suv tubsizligidan) chiqqan va qora sigir Hemsutga uylangan ilon Kematef (Kamefis)[3].

Kult tahrir

Nehebkau haqida eslatib oʻtilgan matnlar toʻplamidan u aynan nimani ifodalagani aniq emas. Baʼzi hollarda, u ilon shaklida Ra xudosining oʻzi mujassamlangan, boshqalarida quyosh xudosining dushmani[1]. Nexebkau egizaklarni qulovchi deb atalgan va dastlab yovuz ruh boʻlib, u yer osti dunyosiga tushganlarning ruhlarini yutib yuborgan. Keyinchalik, u ilon Neha-ho ® (Ta, Nehem (t) — yuzni aylantiruvchi) kabi Osiris saroyidagi 42 maslahatchidan biriga aylandi. Keyinchalik, u yovuz ilon Apofis bilan bogʻliq edi[1].

Nehebkau bayrami Xnum bayramiga toʻgʻri keladigan, Ekish mavsumining (prt) boshida nishonlandi. Mavsumning birinchi kuni Gorom bilan ham bogʻliq edi, shuning uchun u Gorumning Yangi yili (wp-rnpt n Hr) deb nomlangan[5]. Shunday qilib, Nehebkau bayrami[5] Yangi yil bilan bogʻliq edi va E. Spellingerning soʻzlariga koʻra, ikkinchi Yangi yilni (wp-rnpt) ifodalagan. Hatto quyosh bayramlari, Yangi yil va Nehebkau paytida Xatshepsut va Tutmos III hukmronligi davrida toj kiyish marosimlari oʻtkazilganligi ham mumkin[6].

Manbalar tahrir

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Людмила Ивановна Акимова, Ирина Евгеньевна Данилова. Образ -- смысл в античной культуре. Гос. музей изобразительных искусств, 1990 — 22, 40 bet. 
  2. 2,0 2,1 Сборник статей. Aegyptiaca Rossica. Выпуск 3. Центр Египтологии имени Б. А. Тураева, 2015 — 319 bet. ISBN 9785040780624. 
  3. 3,0 3,1 3,2 И. В. Рак. Мифы Древнего Египта. — 1993. — С. 207.
  4. Михаил Александрович Коростовцев. Религия древнего Египта. Наука, 1976 — 144 bet. 
  5. 5,0 5,1 Вопросы эпиграфики. Выпуск VI. М.: Университет Дмитрия Пожарского, 2012 — 178—179 bet. 
  6. Макс Мюллер. Египетская мифология. Центрполиграф. ISBN 5457035611. 

Havolalar tahrir