Nikandr Aleksandrovich Petrovskiy (1891-yil 30-sentyabr – 1968-yil 7-yanvar) – maktabi oʻqituvchisi, umumiy amaliyot shifokori, onomastika sohasida mashhur boʻlgan, „Ruscha shaxsiy ismlar lugʻati“ muallifi (1966)[1].

Nikandr Aleksandrovich Petrovskiy
Tavalludi 30-sentyabr 1891-yil
Praporshchikovo qishlogʻi
Vafoti 7-yanvar 1968-yil
Fuqaroligi Rossiya imperiyasining bayrogʻi Rossiya imperiyasiSSSR bayrogʻi SSSR

Hayoti tahrir

Nikandr Aleksandrovich Petrovskiy 1891-yil 30-sentyabrda Ust-Kamenogorsk shahri yaqinidagi Praporshchikovo qishlogʻida volost xizmatchisi oilasida tugʻilgan[2].

U Ust-Kamenogorsk shahar boshlangʻich maktabida oʻqigan, ammo 1908-yilda „erkin fikrlash va inqilobiy his-tuygʻulari“ uchun haydalgan. Besh yil oʻtgach, u yana maktabga keladi, talaba sifatida oʻqituvchilik qilish uchun imtihonlardan oʻtgan.

1913-yilda Tomsk viloyatining Zmeinogorsk tumaniga oʻqituvchi boʻlib ishga yuborilgan, keyinroq esa Ust-Kamenogorsk qishloq xoʻjaligi maktabiga oʻtkazilgan.

1916-yilda armiya safiga jalb qilinib Birinchi jahon urushi frontiga safarbar qilingan. Urushda bosh harbiy kotib boʻlib xizmat qilgan. 1918-yilda Qizil Armiya safidan demobilizatsiya qilingan va Ust-Kamenogorskga qaytib, maktab oʻqituvchisi lavozimiga qaytib kelgan.

1920-yildan 1927-yilgacha Ukraina SSR Fastovskiy xalq taʼlimi boʻlimida ishlagan. Volitsa volost kutubxonasini boshqargan va savodsizlikni yoʻq qilish uchun qishloq maktabini tashkil qilgan.

1927–1930-yillarda Yaroslavl pedagogika institutining adabiy-lingvistik fakultetida oʻqigan, u yerda koʻplab mashhur slavyan olimlari bilan uchrashgan. 1930-yilda Ust-Kamenogorskga qaytib kelgan va u yerda FZU maktabida oʻqituvchi boʻlib ishlagan. 1932-yilda Toshkentga koʻchib oʻtgan va mehnat faoliyatini shu yerda olib borgan. Toshkent tibbiyot institutiga kotib boʻlib ishga kirgan va shu bilan birga uning talabasi boʻlib, uni 1940-yilda tugatgan[3].

1940–1948-yillarda Qozogʻiston SSRning turli shaharlarida umumiy amaliyot shifokori, sogʻlomlashtirish punkti, tibbiyot boʻlimi, tibbiyot okrugi mudiri boʻlib ishlagan.

1948-yilda Kamenogorsk shahrida rus tili oʻqituvchisi, 1953–1954-yillarda Oblon viloyati maktab inspektori, 1949-yilda yetti yillik maktab bosh oʻqituvchisi lavozimlarida ishlagan.

1957-yilda nafaqaga chiqqan va oʻzini ismlar lugʻatini yaratishga bagʻishlagan.

1947-yilda rus ismlarini toʻplash bilan qiziqib, koʻp izlanish qilgan va 1966-yilda Moskvada uning „Sovet Ensiklopediyasi“ asari 100 ming nusxada chop etilgan. Uning „Ruscha ismlar lugʻati“ asari koʻp marta nashr etilgan.

Uning ismlarning kartotekasi doimiy ravishda kengayib bordi, umrining oxirida „Rus ismlari kitobi“ katta lugʻati ustida faol ishladi, ammo tugatishga ulgurmagan.

Nikandr Aleksandrovich Petrovskiy 1968-yil 7-yanvarda vafot etgan.

Manbalar tahrir

  1. „Петровский НА - Словарь русских личных имен (1966).“. www.pomnirod.ru. Qaraldi: 27-noyabr 2023-yil.
  2. „Петровский Н.А.. Книги онлайн“. www.koob.ru. Qaraldi: 27-noyabr 2023-yil.
  3. „Петровский Н.А.“. www.esimder.pushkinlibrary.kz. Qaraldi: 27-noyabr 2023-yil.