O‘rta yer dengiz haykal

Oʻrta yer dengizi (turkcha: Akdeniz) — turk haykaltaroshi Ilhan Komanning monumental haykali boʻlib, dastlab 1980-yilda Levent tumanidagi (Istanbul, Turkiya) Buyukdere xiyobonida oʻrnatilgan. Endi u Istiqlol koʻchasidagi Yapı Kredi madaniyat markazi hududida joylashgan.

Yapı Kredi madaniyat markazidagi „Oʻrta yer dengizi“ haykali

Haykaltaroshning oʻziga koʻra sevgining quchoqlash kabi koʻrinishlari haqida eshitganida, uning oldida Oʻrta yer dengizi tasviri paydo boʻlgan. Bu taassurot uning ijodi uchun ilhom manbai boʻldi. Qogʻozni kesish va yigʻish texnikasini aks ettiruvchi haykaltarosh kompozitsiyaning ogʻirligi 4,5 tonnani tashkil etadi. 1981-yilda Ilhan Koman ushbu asari uchun Sedat Simavi Tasviriy sanʼat fondi mukofotiga sazovor boʻldi.

Istanbuldagi eng mashhur haykallardan biri boʻlgan „Oʻrtayer dengizi“ning qalinligi 12 mm qalinlikdagi metall lavhadan bir tekisda joylashgan 112 ta chiziqdan tashkil topgan qoʻllarini choʻzgan ayol qiyofasi hisoblanadi.

Halk Sigorta sugʻurta kompaniyasi (keyinchalik nomini Yapı Kredi Sigorta deb oʻzgartirdi) tomonidan buyurtma qilingan haykal dastlab Istanbulning Levent tumanidagi Buyukdere xiyobonidagi shtab-kvartirasi oldida oʻrnatilgan. 2005-yilda Ilhan Koman koʻrgazmasida ishtirok etish uchun vaqtincha Galatasaroy maydoniga koʻchirildi va bir muncha vaqt oʻtgach, Halk Sigorta Yapı Kredi Sigorta tarkibiga kirgach, haykal Leventdagi Yapı Kredi Bank shtab kvartirasi oldida oʻrnatildi. 2014-yilda Isroilning Gʻazo sektoriga bostirib kirishiga qarshi namoyishchilar oʻrtasidagi mojaroda Isroilning Leventdagi konsulligi yonida joylashgan haykalga zarar yetkazgan. Ushbu voqealardan soʻng Edirne aholisi haykalni oʻz shaharlariga koʻchirishni talab qilib, ariza berishdi. Shu bilan birga Antaliyaning Muratpasha tumani hokimligi ham Koman ishini qabul qilish istagini bildirgan. Natijada haykal taʼmirlandi va 2017-yilda Istiqlol koʻchasidagi Yapı Kredi madaniyat markazi binosiga koʻchdi.